Cách Nhận Biết Tôm Chết Do Khí Độc Hay Do Virus, Vi Khuẩn

Cách Nhận Biết Tôm Chết Do Khí Độc Hay Do Virus, Vi Khuẩn 

Trong quá trình nuôi tôm, tình trạng tôm chết đột ngột hoặc hàng loạt là một vấn đề lớn mà người nuôi cần quan tâm. Nguyên nhân có thể đến từ nhiều yếu tố như môi trường, dịch bệnh, hay sự thay đổi bất thường của các thông số nước. Trong đó, khí độc (NH3, H2S, NO2) và các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn là những nguyên nhân phổ biến. Việc phân biệt tôm chết do khí độc với tôm chết do virus, vi khuẩn là rất quan trọng để có biện pháp xử lý phù hợp.

1. Tôm chết do khí độc

Nguyên nhân gây khí độc trong ao nuôi

Amoniac (NH3): Hình thành từ quá trình phân hủy chất hữu cơ và chất thải của tôm.

Hydro sulfua (H2S): Xuất hiện khi tầng đáy ao bị yếm khí, vi khuẩn kỵ khí hoạt động 

mạnh.

Nitrite (NO2): Tích tụ khi hệ vi sinh vật không chuyển hóa hoàn toàn thành nitrate (NO3).

Dấu hiệu nhận biết tôm chết do khí độc

Hành vi bất thường:

Tôm bơi lờ đờ, nổi lên mặt nước vào ban đêm hoặc sáng sớm.

Tôm có xu hướng tập trung quanh bờ ao hoặc nơi có sục khí mạnh.

Giảm ăn đột ngột.

Hình thái bên ngoài:

Mang tôm chuyển màu đen hoặc nâu đậm do tích tụ độc tố.

Lớp vỏ mỏng, mềm hơn bình thường.

Chân bò co rút, bụng cong.

Môi trường nước:

Màu nước thay đổi bất thường, có thể có mùi hôi thối.

Đo thông số nước thấy NH3, H2S, NO2 tăng cao vượt mức cho phép.

Đáy ao xuất hiện bùn đen, khí nổi lên khi khuấy đáy ao.

2. Tôm chết do virus, vi khuẩn

Các bệnh do virus phổ biến

Bệnh đốm trắng (WSSV): Gây chết nhanh trong vòng 3 - 10 ngày.

Bệnh Taura (TSV): Tôm có dấu hiệu đỏ thân, mềm vỏ.

Bệnh đầu vàng (YHV): Tôm yếu, giảm ăn nhanh, chết hàng loạt.

Bệnh hoại tử cơ quan tạo máu và cơ quan lympho (IHHNV): Làm tôm bị biến dạng, còi cọc.

Dấu hiệu nhận biết tôm chết do virus

Hành vi:

Giảm ăn rõ rệt, có thể ngừng ăn hoàn toàn trong vài ngày.

Tôm bơi chậm, lờ đờ, yếu ớt, dễ bị bắt bằng tay.

Xuất hiện tình trạng bơi xoay vòng hoặc lờ đờ ở đáy ao trước khi chết.

Hình thái:

Xuất hiện đốm trắng trên vỏ (bệnh đốm trắng WSSV).

Thân đỏ, mềm vỏ (bệnh Taura TSV).

Đầu và cơ quan nội tạng có màu vàng (bệnh đầu vàng YHV).

Cơ thể biến dạng, tôm còi cọc (bệnh IHHNV).

Tốc độ lây lan:

Tôm chết nhanh, có thể từ vài con đến hàng loạt chỉ trong vài ngày.

Khi phát hiện trong ao, nguy cơ lây lan đến toàn bộ đàn rất cao.

Các bệnh do vi khuẩn phổ biến

Bệnh hoại tử gan tụy cấp (AHPND): Do vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus gây ra.

Bệnh phát sáng (Vibrio harveyi, V. campbellii): Xuất hiện phổ biến trong ao nuôi thâm canh.

Bệnh đục cơ (do vi khuẩn): Gây trắng cơ, ảnh hưởng đến quá trình lột xác.

Dấu hiệu nhận biết tôm chết do vi khuẩn

Hành vi:

Tôm bơi yếu, tụ tập ở đáy ao hoặc thành ao.

Giảm ăn từ từ hoặc ngừng ăn hẳn.

Xuất hiện dấu hiệu lột xác không hoàn chỉnh.

Hình thái:

Gan tụy teo nhỏ, nhợt nhạt hoặc sưng to bất thường.

Tôm phát sáng trong điều kiện tối (bệnh phát sáng).

Cơ tôm bị trắng đục (bệnh đục cơ do vi khuẩn).

Phân tôm bất thường, màu nhạt hoặc có đoạn đứt quãng (bệnh đường ruột do vi khuẩn).

Tốc độ lây lan:

Lây lan nhanh, nhưng thường chậm hơn so với bệnh virus.

Có thể có một số con sống sót nếu phát hiện và xử lý kịp thời.

3. Cách phân biệt tôm chết do khí độc và do bệnh

4. Biện pháp phòng và xử lý

Phòng và xử lý khí độc

Cải thiện hệ thống sục khí để tránh tình trạng yếm khí.

Thay nước, xi phông đáy ao để loại bỏ bùn hữu cơ tích tụ.

Sử dụng chế phẩm vi sinh giúp phân hủy khí độc.

Kiểm soát mật độ nuôi để giảm lượng chất thải.

Phòng và xử lý bệnh do virus

Chọn tôm giống sạch bệnh từ trại có chứng nhận.

Quản lý nước ao tốt, tránh lây nhiễm chéo từ môi trường.

Hạn chế stress cho tôm, duy trì điều kiện nuôi ổn định.

Không có thuốc đặc trị, cần tiêu hủy ao nếu bệnh lan rộng.

Phòng và xử lý bệnh do vi khuẩn

Sử dụng vi sinh đường ruột để cân bằng hệ tiêu hóa.

Giữ môi trường nước sạch, tránh dư thừa thức ăn.

Sử dụng kháng sinh hợp lý theo hướng dẫn của chuyên gia.

Hạn chế cho ăn khi phát hiện dấu hiệu bệnh.

6. Kết luận

Việc phân biệt tôm chết do khí độc hay do virus, vi khuẩn rất quan trọng trong quản lý ao nuôi. Nếu xác định đúng nguyên nhân, người nuôi có thể áp dụng biện pháp khắc phục kịp thời, tránh thiệt hại lớn. Do đó, việc giám sát sức khỏe tôm và chất lượng nước thường xuyên là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công trong nuôi tôm.