Đường ruột tôm đứt khúc: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Trong ngành nuôi tôm thâm canh, một hiện tượng phổ biến mà người nuôi tôm thường gặp phải là việc đường ruột của tôm bị đứt khúc. Đây là một trong những dấu hiệu dễ quan sát bằng mắt thường của bệnh đường ruột tôm. Bài viết này sẽ trình bày về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị cho hiện tượng này.

1. Nguyên nhân gây ra hiện tượng đường ruột tôm đứt khúc:

Hiện tượng đường ruột tôm bị đứt khúc có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất bao gồm:

1.1 Nhiễm khuẩn Vibrio spp: Vibrio spp thường tồn tại trong nước ao nuôi tôm nước lợ và nước mặn. Khi môi trường nuôi tôm được duy trì tốt, Vibrio spp tồn tại ở mật độ thấp và không gây bệnh cho tôm. Tuy nhiên, khi môi trường nuôi tôm bị ô nhiễm, vi khuẩn này có thể tăng mật số và xâm nhập vào cơ thể tôm, gây viêm và phá hủy thành ruột. Kết quả là, chúng ta thường thấy đường ruột của tôm bị đứt khúc khi quan sát dưới ánh mặt trời. Một loại Vibrio spp gần đây đã được xác định là nguyên nhân gây bệnh EMS (Early Mortality Syndrome, Hội chứng chết sớm ở tôm).

1.2. Nhiễm ký sinh trùng Gregarine: Gregarine là một loài nguyên sinh động vật phát triển trong ký chủ trung gian như ốc, hến, thường ở đáy ao tôm. Khi tôm ăn các ký chủ trung gian này, ấu trùng Gregarine có thể xâm nhập vào ruột tôm, phát triển thành dạng trưởng thành và ký sinh trên đường ruột của tôm. Khi mật số Gregarine đạt mức cao, nó có thể làm tắt nghẽn đường ruột tôm. Mặc dù tôm nhiễm ký sinh trùng Gregarine thường không chết đột ngột, nhưng chúng có thể gây ra sự chậm lớn do ngăn chặn quá trình hấp thụ dưỡng chất trong ruột và tạo điều kiện cho vi khuẩn Vibrio xâm nhập và gây bệnh.

1.3. Vấn đề dinh dưỡng: Đường ruột tôm cũng có thể bị đứt khúc do tôm ăn thức ăn nhiễm mốc hoặc tiếp xúc với tảo độc trong ao. Khi điều này xảy ra, độc tố từ mốc hoặc các enzyme do tảo độc tiết ra (như tảo lam) có thể gây hại cho tôm, làm giảm tiến trình tiêu hóa dưỡng chất, và dẫn đến tình trạng phân trắng và đường ruột bị đứt khúc.

2. Điều trị hiện tượng đường ruột tôm đứt khúc:

Để điều trị hiệu quả, trước hết, cần xác định nguyên nhân cụ thể gây ra hiện tượng đường ruột tôm đứt khúc. Trong trường hợp tôm bị nhiễm nhiều nguyên nhân gây bệnh cùng lúc, bạn có thể áp dụng các biện pháp tổng hợp sau đây:

2.1. Diệt khuẩn Vibrio trong môi trường ao nuôi: Sử dụng các thuốc sát trùng nước để giảm mật số Vibrio trong nước ao nuôi. Để sát trùng nguồn nước, bạn có thể sử dụng các loại thuốc sát trùng phổ rộng để diệt nhiều loại vi khuẩn. Hãy lưu ý rằng hầu hết các loại thuốc sát trùng nước thông dụng làm tiêu hao oxy hòa tan trong nước ao nuôi, vì vậy cần kiểm soát hàm lượng oxy trước và sau khi sử dụng. Thường các loại thuốc sát trùng không thể diệt hết tất cả các mầm bệnh trong nước ao nuôi, nhưng mục đích chính của chúng là giảm mật số vi khuẩn gây bệnh trong ao nuôi. Đối với Vibrio spp, mục tiêu là đưa mật số vi khuẩn về mức an toàn.

2.2. Cắt tảo: Nếu thấy nước ao có nhiều tảo độc phát triển (ví dụ như tảo lam), bạn cần có biện pháp cắt tảo thích hợp. Có hai phương pháp chính để cắt tảo:

• Sử dụng vi sinh: Dùng sản phẩm BZTx1 chứa các vi khuẩn hữu ích bón trực tiếp vào ao nuôi. Vi sinh vật này sẽ cạnh tranh với tảo và vi khuẩn gây bệnh trong ao nuôi, đồng thời sản sinh các enzyme giúp phân hủy bùn bã hữu cơ, thức ăn dư thừa và khí độc trong nước ao nuôi. Chú ý không sử dụng vi sinh cùng lúc với thuốc sát trùng để tránh làm mất tác dụng của probiotic.
• Sử dụng hóa chất: Trong trường hợp tảo quá dầy và gây suy giảm lượng oxy nghiêm trọng, có thể sử dụng sulfate đồng để cắt tảo. Ngoài tác dụng cắt tảo, sulfate đồng cũng có thể diệt ốc và hến trong ao (là ký chủ trung gian của Gregarine). Khi sử dụng sulfate đồng, cần kiểm tra độ kiềm nước ao để xác định liều lượng sử dụng phù hợp. Điều này quan trọng vì nồng độ kiềm nước ảnh hưởng đến hiệu suất của sulfate đồng. Các sản phẩm sulfate đồng thường đi kèm với thuốc thử kiềm và hướng dẫn sử dụng an toàn cho tôm nuôi. Lưu ý rằng không được sử dụng các hóa chất không được phép trong nuôi trồng thủy sản để cắt tảo.

2.3. Tăng sức đề kháng và diệt mầm bệnh trong đường ruột:

• Sử dụng chế phẩm sinh học: Trong trường hợp đường ruột tôm vẫn chưa đứt khúc và tôm vẫn còn khả năng phục hồi, bạn có thể sử dụng sản phẩm sinh học chứa các enzyme tiêu hóa, vi khuẩn lactic, acid hữu cơ, nấm men để bổ sung vào thức ăn cho tôm. Nhóm sản phẩm này có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây hại và tạo điều kiện cho các vi khuẩn hữu ích trong đường ruột tôm phát triển, giúp đường ruột tôm khỏe mạnh, tăng sức đề kháng và hấp thụ dưỡng chất thức ăn tốt hơn.
• Sử dụng kháng sinh: Trong trường hợp đường ruột tôm bị đứt khúc nặng, phân trắng đứt khúc và được xác định là do vi khuẩn Vibrio gây ra, bạn cần kết hợp sử dụng các chế phẩm sinh học với kháng sinh. Khi sử dụng kháng sinh, cần tuân thủ đúng liều lượng, thời gian điều trị và thời gian ngưng sử dụng trước khi thu hoạch theo hướng dẫn để đảm bảo không có dư lượng và đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

Kết luận:

Hiện tượng đường ruột tôm bị đứt khúc là một vấn đề quan trọng trong nuôi tôm thâm canh. Việc xác định nguyên nhân cụ thể và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp là cách quan trọng để bảo vệ sức khỏe và tăng trưởng của tôm nuôi. Bài viết này đã cung cấp thông tin về các nguyên nhân gây ra hiện tượng này và cách điều trị một cách chi tiết để giúp người nuôi tôm hiểu rõ hơn về vấn đề này và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp.