Khám Phá Hệ Miễn Dịch Của Tôm: Cơ Chế Bảo Vệ Trước Dịch Bệnh

Khám Phá Hệ Miễn Dịch Của Tôm: Cơ Chế Bảo Vệ Trước Dịch Bệnh 

1. Hệ Miễn Dịch Của Tôm

Hệ miễn dịch của tôm là hệ thống bảo vệ giúp chống lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, nấm và ký sinh trùng. Do tôm là loài không có hệ miễn dịch thốc nghĩa (không tổng hợp kháng thể), chúng phụ thuộc hoàn toàn vào hệ miễn dịch bẩm sinh để chống lại bệnh tật.

2. Các Cơ Chế Miễn Dịch Bẩm Sinh Của Tôm

Hệ miễn dịch bẩm sinh của tôm bao gồm nhiều cơ chế khác nhau như hàng rào vật lý, hóa học và tế bào.

Hàng Rào Vật Lý

Vỏ tôm (exoskeleton): Là một lớp chắn quan trọng bảo vệ tôm khỏi sự xâm nhập của mầm bệnh.

Màng nhầy (mucus layer): Tạo ra lớp bảo vệ bên ngoài vỏ, chứa nhiều enzyme kháng khuẩn.

Hàng Rào Hóa Học

Enzyme kháng khuẩn (lysozyme, phenoloxidase, peroxidase): Giúp tiêu diệt vi khuẩn và ký sinh trùng.

Peptide kháng khuẩn (antimicrobial peptides - AMPs): Như crustin, penaeidin, giúp chống lại nhiễm trùng.

Phản ứng Miễn Dịch Tế Bào

Tế bào hemocyte: Là tế bào miễn dịch quan trọng trong máu tôm, tham gia các quá trình:

Thực bào (phagocytosis)

Bao bó kháng nguyên (encapsulation)

Hình thành nút melanin (melanization)

3. Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Hệ Miễn Dịch Của Tôm

Yếu Tố Môi Trường

Chất lượng nước: DO, NH3, NO2-, pH, độ mặn ảnh hưởng trực tiếp đến hệ miễn 

dịch.

Nhiệt độ: Nhiệt độ cao/thấp lâu dài gây stress, suy giảm khả năng đề kháng.

Dinh Dưỡng

Vitamin C, E, selen, kẻm: Hỗ trợ chức năng miễn dịch.

Beta-glucan, MOS, nucleotides: Kích thích hệ miễn dịch.

Mầm Bệnh

Virus (WSSV, IHHNV, DIV1): Gây suy giảm miễn dịch nghiêm trọng.

Vi khuẩn (Vibrio spp., Streptococcus spp.): Tấn công hệ miễn dịch.

4. Cách Tăng Cường HỆ Miễn Dịch Cho Tôm

Quản Lý Môi Trường Ao Nuôi

Duy trì DO > 5 mg/L, pH 7.5-8.5, NH3, NO2- ở mức an toàn.

Duy trì hệ vi sinh vật lợi trong ao.

Bổ Sung Chất Tăng Cường Miễn Dịch

Beta-glucan, vi khuẩn probiotic trong thức ăn.

Dầu gan cá tuyết vịch, tảo spirulina cung cấp Omega-3, DHA, EPA.

Kiểm Soát Mầm Bệnh

Xử lý nước bằng vi sinh.

Sử dụng thức ăn chất lượng, tránh nhiễm bệnh từ nguồn thức ăn.

5. Kết Luận

Hiểu biết về hệ miễn dịch của tôm giúp người nuôi có biện pháp phòng và điều trị bệnh hiệu quả. Kết hợp quản lý môi trường, dinh dưỡng và tăng cường miễn dịch là chìa khóa giúp tôm khỏe mạnh và tăng năng suất nuôi trồng.