Tảo độc: Nguyên nhân gây hại cho tôm nuôi và giải pháp khắc phục

Trong ngành thủy sản, đặc biệt là trong nuôi tôm, tảo đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong chuỗi thức ăn tự nhiên. Không chỉ cung cấp nguồn dinh dưỡng phong phú cho các loài thủy sản, tảo còn đóng vai trò như một hệ thống lọc sinh học giúp cân bằng các yếu tố môi trường trong ao nuôi. Tảo tham gia vào quá trình quang hợp, sản xuất oxy, và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của tôm. Tuy nhiên, sự phát triển quá mức của tảo hoặc tình trạng thiếu hụt tảo có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm và chất lượng nước trong ao nuôi.

Nguyên Nhân Gây Ra Sự Phát Triển Quá Mức Của Tảo

Một trong những nguyên nhân chính khiến tảo phát triển quá mức ở đầu vụ là do cải tạo ao không kỹ lưỡng. Khi đáy ao dơ bẩn và tích tụ nhiều chất hữu cơ, môi trường sẽ trở nên lý tưởng cho sự sinh trưởng của tảo. Bên cạnh đó, nguồn nước cấp bị ô nhiễm từ các hoạt động nông nghiệp và công nghiệp cũng góp phần tạo ra một lượng lớn chất dinh dưỡng, dẫn đến sự phát triển mạnh mẽ của tảo.

Trong suốt quá trình nuôi, nhiều yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của tảo. Ô nhiễm hữu cơ từ thức ăn dư thừa và chất thải của tôm là một trong những nguyên nhân chính. Nếu người nuôi không quản lý tốt việc cho ăn, lượng thức ăn dư thừa sẽ tích tụ trong ao, tạo điều kiện thuận lợi cho tảo sinh sôi nảy nở.

Thời tiết cũng là một yếu tố không thể không nhắc đến. Những cơn mưa kéo dài có thể làm giảm độ mặn của nước, đồng thời tạo ra hiện tượng phân tầng mặt nước, rất thuận lợi cho tảo lam phát triển. Ngược lại, khi thời tiết nắng nóng kéo dài, nhiệt độ nước tăng lên sẽ thúc đẩy quá trình phân hủy bùn bã hữu cơ, làm gia tăng chất dinh dưỡng trong nước, từ đó kích thích sự phát triển của tảo.

Tác Hại Của Tảo Phát Triển Quá Mức

Mặc dù tảo là nguồn dinh dưỡng quan trọng cho tôm, nhưng sự phát triển quá mức của các loại tảo độc hại có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực. Tảo lam, một trong những loại tảo phổ biến, có thể gây ra bệnh Phân trắng cho tôm. Khi tôm ăn phải tảo lam mà không tiêu hóa được, chúng có thể gây mùi hôi khó chịu và làm tắc nghẽn mang tôm, cản trở quá trình hô hấp.

Tảo giáp cũng là một mối nguy hiểm lớn. Khi tôm ăn phải tảo giáp, chúng có thể gặp khó khăn trong việc tiêu hóa, dẫn đến tình trạng phân đứt khúc. Điều này còn có thể gây ra hiện tượng tôm nổi đầu vào ban đêm do thiếu oxy trong nước.

Bên cạnh đó, sự xuất hiện của tảo mắt, một sinh vật chỉ thị cho ô nhiễm, có thể cho thấy ao nuôi đang trong tình trạng không ổn định. Tảo mắt thường xuất hiện khi nền đáy ao bẩn, đòi hỏi người nuôi cần xử lý ngay.

Tảo đỏ cũng không kém phần nguy hiểm. Chúng sản sinh ra các độc tố có thể gây ngộ độc thần kinh, làm tắt nghẽn mang tôm, dẫn đến việc tôm nổi đầu vào ban đêm và sáng sớm do thiếu oxy. Những yếu tố này đều làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của tôm nuôi.

Cách Xử Lý Tảo Phát Triển Quá Mức

Để kiểm soát tình trạng tảo phát triển quá mức trong ao nuôi tôm, người nuôi cần áp dụng nhiều biện pháp khác nhau. Đầu tiên, việc vớt xác tảo và thay nước thường xuyên là điều cần thiết để giảm mật độ tảo trong ao. Tuy nhiên, phương pháp này yêu cầu tốn nhiều công sức và chi phí.

Quản lý việc cho ăn cũng rất quan trọng. Người nuôi cần theo dõi lượng thức ăn để kiểm soát thức ăn dư thừa, từ đó giảm thiểu ô nhiễm hữu cơ trong ao. Bên cạnh đó, việc xử lý đáy ao bằng cách hút bùn và xiphon thường xuyên sẽ giúp hạn chế sự tích tụ chất hữu cơ.

Một biện pháp hiệu quả khác là sử dụng vôi để cắt tảo. Kết hợp với các sản phẩm như BKC hay CuSO4 có thể giúp giảm mật độ tảo. Tuy nhiên, cần phải tuân thủ đúng liều lượng để tránh gây hại cho tôm.

Đối với tảo lam, người nuôi có thể tăng độ mặn bằng cách cấp thêm nước hoặc bổ sung muối (10kg/1.000m³) vào ao. Ngoài ra, việc thả cá rô phi cùng với tôm trong ao nuôi có thể giúp tiêu thụ lượng đạm trong tảo, từ đó ổn định chất lượng nước.

Bổ Sung Chế Phẩm Sinh Học

Ngoài các biện pháp trên, việc bổ sung chế phẩm sinh học cũng rất cần thiết. Sử dụng các chế phẩm enzyme như Cellulase, Protease và Amylase có thể giúp cắt tảo nhanh chóng và hiệu quả. Hơn nữa, bổ sung các chủng vi khuẩn có lợi như Bacillus spp. có khả năng phân hủy chất hữu cơ dư thừa cũng là một cách hay để kiểm soát tình trạng tảo trong ao.

Tảo là một phần không thể thiếu trong quá trình nuôi tôm, nhưng sự phát triển quá mức của chúng có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng. Để duy trì một môi trường sống tốt cho tôm nuôi, người nuôi cần theo dõi thường xuyên và áp dụng các biện pháp quản lý hiệu quả để kiểm soát sự phát triển của tảo. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân và tác hại của tảo, cùng với việc áp dụng các phương pháp xử lý hợp lý, người nuôi có thể nâng cao hiệu quả sản xuất và sức khỏe của tôm nuôi, từ đó đạt được hiệu quả kinh tế cao trong ngành thủy sản.