Cách Xử Lý Bệnh Đốm Đen Trên Tôm Sau Những Cơn Mưa Lớn

Cách Xử Lý Bệnh Đốm Đen Trên Tôm Sau Những Cơn Mưa Lớn 

Ngành nuôi tôm đang đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến các bệnh lý, đặc biệt là bệnh đốm đen trên vỏ tôm. Sau mưa, hiện tượng tôm bị đốm đen trên vỏ thường xuất hiện nhiều hơn. Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm mà còn làm giảm chất lượng thương mại, ảnh hưởng đến giá trị sản phẩm. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào tìm hiểu nguyên nhân, biểu hiện, cũng như các biện pháp phòng và điều trị bệnh đốm đen trên vỏ tôm sau mưa.

Bệnh đốm đen trên tôm là gì?

Bệnh đốm đen (Black Spot Disease) hay còn gọi là bệnh melanosis, là hiện tượng xuất hiện các đốm màu đen trên vỏ tôm, chủ yếu ở phần thân và đuôi. Các đốm này ban đầu chỉ là các chấm nhỏ, nhưng khi bệnh phát triển, chúng sẽ lan rộng và có thể bao phủ toàn bộ vỏ tôm. Đốm đen thường gây ra do nhiễm khuẩn hoặc tổn thương ở mô tế bào, gây phản ứng tự vệ của cơ thể tôm, dẫn đến hình thành melanin.

Nguyên nhân gây bệnh đốm đen sau mưa

Bệnh đốm đen trên tôm thường xuất hiện nhiều sau mưa, khi môi trường ao nuôi có nhiều biến động. Một số nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh đốm đen bao gồm:

Thay đổi đột ngột về chất lượng nước

Sau mưa, nước trong ao nuôi thường bị thay đổi nhanh chóng, đặc biệt là độ pH, độ kiềm và hàm lượng oxy hòa tan. Nước mưa có tính axit, khi rơi vào ao nuôi sẽ làm giảm pH đột ngột, gây sốc cho tôm. Sự thay đổi môi trường này làm suy yếu hệ miễn dịch của tôm, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây bệnh tấn công.

Nhiễm khuẩn

Các loài vi khuẩn thuộc nhóm Vibrio, đặc biệt là Vibrio harveyi và Vibrio parahaemolyticus, là nguyên nhân chính gây ra bệnh đốm đen trên tôm. Vi khuẩn này thường phát triển mạnh trong môi trường ao nuôi bị ô nhiễm sau mưa, khi các chất hữu cơ từ đáy ao bị khuấy lên và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Nhiễm nấm

Bệnh đốm đen cũng có thể do sự tấn công của các loài nấm như Fusarium và Aspergillus. Nấm thường phát triển trong môi trường nước có hàm lượng chất hữu cơ cao, sau mưa khi lượng nước từ bên ngoài chảy vào ao kéo theo bùn đất, chất thải hữu cơ. Nấm tấn công vào các vùng bị tổn thương trên vỏ tôm, gây ra các đốm đen.

Căng thẳng do môi trường

Các yếu tố môi trường như nhiệt độ, độ mặn và hàm lượng khí độc (như ammonia, nitrite) sau mưa thường bị thay đổi đột ngột. Sự căng thẳng do những biến đổi này làm tôm yếu đi, từ đó dễ bị tổn thương và nhiễm bệnh.

Tác động cơ học

Các tác động cơ học như va chạm trong quá trình di chuyển, cọ xát với đáy ao hoặc các vật thể trong môi trường sống cũng là một trong những nguyên nhân gây ra đốm đen. Sau mưa, khi lớp đáy ao bị xáo trộn, tôm có thể cọ xát với bùn và các vật thể cứng, dẫn đến tổn thương trên vỏ, tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm xâm nhập.

Biểu hiện của tôm bị bệnh đốm đen

Bệnh đốm đen trên tôm có thể dễ dàng nhận biết thông qua các biểu hiện sau:

Đốm đen trên vỏ

Biểu hiện dễ thấy nhất là sự xuất hiện của các đốm màu đen hoặc nâu đen trên vỏ tôm, chủ yếu tập trung ở phần thân, đuôi và các chi. Ban đầu, các đốm có kích thước nhỏ, sau đó chúng sẽ lan rộng nếu không được kiểm soát kịp thời.

Tôm lột vỏ khó khăn

Khi tôm bị bệnh đốm đen, quá trình lột xác của chúng sẽ trở nên khó khăn hơn. Các vùng vỏ bị tổn thương không thể bong ra một cách bình thường, dẫn đến tình trạng tôm bị kẹt vỏ hoặc lột vỏ không hoàn toàn, gây ảnh hưởng đến sự phát triển của chúng.

Giảm ăn

Tôm bị bệnh thường có xu hướng giảm ăn, dẫn đến suy dinh dưỡng và yếu dần. Việc không ăn đủ dinh dưỡng cũng làm cho tôm khó hồi phục và dễ bị các bệnh khác tấn công.

 Giảm sức bơi

Tôm bị bệnh đốm đen thường có sức bơi yếu, lười di chuyển và dễ bị bắt gặp nằm dưới đáy ao. Điều này là do các vùng tổn thương trên vỏ gây đau đớn và làm giảm khả năng vận động của tôm.

Tác hại của bệnh đốm đen

Bệnh đốm đen không chỉ gây tổn thương cho tôm mà còn có nhiều tác động tiêu cực đến kinh tế và môi trường nuôi trồng:

Giảm chất lượng tôm

Tôm bị bệnh đốm đen sẽ mất đi giá trị thương mại do hình dạng và màu sắc không còn bắt mắt. Vỏ tôm có đốm đen bị xem là tôm kém chất lượng, khó bán trên thị trường và thường bị hạ giá hoặc không được chấp nhận.

Tăng tỷ lệ tử vong

Nếu bệnh không được kiểm soát kịp thời, tôm sẽ ngày càng yếu đi và tỷ lệ tử vong có thể tăng cao. Sự kết hợp giữa các tổn thương trên vỏ và sự suy giảm hệ miễn dịch có thể dẫn đến tình trạng chết hàng loạt.

Ảnh hưởng đến năng suất nuôi

Bệnh đốm đen khiến tôm không phát triển bình thường, làm chậm quá trình sinh trưởng. Điều này kéo dài thời gian nuôi, làm tăng chi phí thức ăn, thuốc, và công chăm sóc.

Biện pháp phòng ngừa và điều trị bệnh đốm đen

 Quản lý chất lượng nước

Duy trì ổn định các chỉ tiêu chất lượng nước: Theo dõi và điều chỉnh pH, độ kiềm, hàm lượng oxy hòa tan và độ mặn của ao thường xuyên, đặc biệt là sau mưa. Tránh để pH và nhiệt độ nước thay đổi đột ngột.

Lọc nước và loại bỏ chất hữu cơ: Sử dụng các biện pháp lọc nước để loại bỏ chất hữu cơ dư thừa, từ đó hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và nấm.

Tăng cường sục khí: Đảm bảo cung cấp đủ oxy cho tôm, đặc biệt là ở tầng đáy, để tránh tình trạng thiếu oxy sau mưa.

Sử dụng chế phẩm sinh học

Sử dụng các chế phẩm sinh học có lợi để kiểm soát sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh như Vibrio trong ao nuôi. Các chế phẩm sinh học này giúp cải thiện chất lượng nước và tăng cường sức đề kháng cho tôm.

Quản lý thức ăn và dinh dưỡng

Cho ăn đúng liều lượng và chất lượng: Đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho tôm, tránh việc cho ăn quá nhiều gây ô nhiễm nước. Sử dụng thức ăn chứa các chất tăng cường miễn dịch như β-glucan, vitamin C và E để giúp tôm khỏe mạnh hơn.

Thức ăn bổ sung kháng sinh tự nhiên: Một số loại thảo dược như tỏi, nha đam, cây lá cẩm có khả năng kháng khuẩn tự nhiên, có thể được sử dụng để bổ sung vào thức ăn cho tôm.

Sử dụng thuốc phòng bệnh

Trong trường hợp bệnh đã xuất hiện, có thể sử dụng các loại kháng sinh và thuốc kháng nấm theo hướng dẫn của chuyên gia thú y. Tuy nhiên, cần cẩn thận trong việc sử dụng kháng sinh để tránh tình trạng kháng thuốc.

 Để phòng ngừa, cần quản lý tốt chất lượng nước, dinh dưỡng và sử dụng chế phẩm sinh học, thuốc kháng khuẩn tự nhiên.