Chiến Lược Phòng Ngừa Bệnh EHP Trong Giai Đoạn Nhạy Cảm Của Tôm Nuôi

Chiến Lược Phòng Ngừa Bệnh EHP Trong Giai Đoạn Nhạy Cảm Của Tôm Nuôi 

Dịch bệnh Enterocytozoon hepatopenaei (EHP) là một trong những mối đe dọa lớn đối với ngành nuôi tôm, đặc biệt là khi tôm ở giai đoạn từ 60 đến 90 ngày tuổi. Đây là khoảng thời gian tôm bắt đầu tăng trưởng mạnh, nhưng cũng dễ bị tấn công bởi các loại bệnh, trong đó có EHP. Dưới đây là bài phân tích chi tiết về các biểu hiện, nguyên nhân, tác hại, và các biện pháp phòng bổ sung và kiểm soát EHP nhắm giúp bà con nuôi tôm có cái nhìn rõ ràng và có thể ứng phó kịp thời.

Tổng quan về bệnh Enterocytozoon hepatopenaei (EHP)

EHP là một loại vi bào tử ( microsporidian ) gây bệnh trong gan tôm. Bệnh này không làm hàng loạt hàng chết chóc mà làm chậm quá trình sinh trưởng và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất, chất lượng. Khi tôm nhiễm EHP, chúng thường có các triệu chứng như kích thước nhỏ, vỏ mềm và khối lượng không đạt tiêu chuẩn. Bệnh này có thể phát triển mạnh ở những khu vực có mật độ nuôi cao, đặc biệt là trong điều kiện môi trường ô nhiễm.

Đặc điểm của EHP và lan truyền

EHP là một loại vi sinh vật nội bào, truyền qua đường tiêu hóa. Chúng có khả năng tồn tại trong các mô hình của bệnh nhiễm virus và lan truyền qua các đường như:

Lây qua thức ăn : EHP có thể lây lan khi tôm ăn phải thức ăn bị nhiễm khuẩn từ các con tôm đã nhiễm bệnh hoặc từ nguồn nước.

Môi trường nước ao nuôi : Nước trong ao nuôi chứa nhiều chất hữu cơ, trầm lắng và mầm bệnh, là điều kiện thuận lợi để EHP phát triển.

Lây từ mẹ sang con : Các con tôm bố mẹ nhiễm nhiễm EHP có thể truyền bệnh sang nhiệt độ.

Do đó, việc kiểm soát nguồn giống và đảm bảo môi trường nuôi sạch sẽ là yếu tố quan trọng để hạn chế sự lan truyền của EHP.

Triệu chứng và biểu hiện bệnh

Tôm nhiễm EHP ở giai đoạn 60-90 ngày tuổi có những triệu chứng sau:

Bột phát triển : Tôm nhiễm EHP thường có tốc độ tăng trưởng chậm hơn so với tôm khỏe mạnh. Điều này dễ dàng được nhận thấy khi so sánh kích thước của tôm trong cùng ao nuôi.

Vỏ mềm và dễ chiến : Tôm bị nhiễm bệnh thường có lớp vỏ mỏng, dễ bị tổn thương và không đạt chất lượng thương mại.

Khó khăn với các bệnh khác : Nhiều người nuôi tôm dễ nhầm lẫn EHP với các bệnh khác như chứng minh trắng hoặc phân trắng làm các triệu chứng tương tự. Điều này có thể làm chậm việc phát hiện và điều trị.

Nguyên nhân và điều kiện thuận lợi cho EHP phát triển

EHP phát triển mạnh trong môi trường nước ao có chất hữu cơ cao và điều kiện bảo vệ sinh thái thân thiện. Các yếu tố sau đây góp phần thúc đẩy phát triển EHP:

Mật độ nuôi cao : Khi mật độ nuôi quá dày đặc, môi trường nước dễ bị ô nhiễm, tạo điều kiện thuận lợi cho mầm bệnh phát triển.

Chất lượng nước không ổn định : Độ pH, hàm lượng oxy hòa tan, và nồng độ mặn không ổn định tạo sức kháng của tôm giảm, tạo cơ sở cho vi khuẩn phát triển.

Sử dụng công thức ăn không đảm bảo : Thức ăn thực chất chất lượng hoặc nhiễm độc ô nhiễm cũng là nguồn truyền lan bệnh EHP.

Các biện pháp phòng bệnh EHP

Để giảm thiểu rủi ro lây nhiễm EHP trong giai đoạn tôm 60-90 ngày tuổi, bà con có thể áp dụng các biện pháp sau:

Kiểm soát mật độ nuôi : Giảm mật độ nuôi xuống mức hợp lý để tránh áp lực môi trường và giảm nguy cơ lan truyền nhiễm độc.

Lựa chọn giống chất lượng : Sử dụng nguồn tương tự với nguồn gốc rõ ràng và đã qua kiểm tra dịch.

Quản lý thức ăn hợp lý : Tránh sử dụng thức ăn dư thừa, kiểm soát lượng thức ăn phù hợp với nhu cầu của tôm.

Kiểm soát môi trường nước ao nuôi : Đảm bảo độ pH và hàm lượng oxy hòa tan trong nước đạt trình độ phù hợp, thường xuyên vệ sinh đáy ao để hạn chế vi khuẩn và chất hữu cơ cơ tích tụ.

Xử lý khi phát hiện tôm nhiễm bệnh EHP

Nếu phát hiện tôm có dấu hiệu nhiễm EHP, cần thực hiện các biện pháp sau để kiểm soát dịch bệnh:

Cách ly và xử lý tôm bột nấm : Tách các loại tôm có biểu hiện bạch cầu ra khỏi ao nuôi chính. Việc này giúp giảm nguy cơ lan truyền cho tôm khỏe mạnh.

Tăng cường sử dụng chế độ sinh học : Các chế độ sinh học giúp tăng cường hệ miễn dịch cho tôm, cải thiện môi trường ao và ức chế sự phát triển của vi khu vực.

Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng : Sử dụng các loại thức ăn bổ sung khoáng chất, vitamin để tăng cường sức đề kháng của tôm, giúp chúng chống lại sự xâm nhập của EHP.

Các phương pháp kiểm soát và điều trị bệnh EHP

Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị EHP, tuy nhiên một số biện pháp sau có thể giúp giảm thiểu sự phát triển và hoạt động của bệnh:

Áp dụng công nghệ vi sinh : Công nghệ vi sinh giúp kiểm soát và cân bằng vi khu vực trong ao, Giải pháp phát triển quá trình của mầm bệnh.

Sử dụng chế độ bổ sung : Các sản phẩm chứa enzyme tiêu hóa, men vi sinh có thể hỗ trợ hệ tiêu hóa của tôm, giảm thiểu tác động của EHP.

Quản lý chất lượng nước : Thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh chỉ số chất lượng nước. Sử dụng máy nổ khí để tăng cường oxy trong nước, giúp duy trì sức khỏe.

Tăng cường sức đề kháng cho tôm

Để phòng nhẹ và giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm EHP, cần tăng cường sức đề kháng cho tôm bằng các cách sau:

Bổ sung vitamin C, E và khoáng chất : Vitamin và khoáng chất giúp tôm tăng cường miễn dịch, cải thiện sức khỏe và khả năng chịu đựng bệnh tật.

Công dụng thảo dược tự nhiên : Một số loại dược thảo có tác dụng kháng khuẩn và chống viêm, giúp tôm tăng cường sức đề kháng tự nhiên.

Các mô hình nuôi tôm an toàn sinh học phòng tránh EHP

Các mô hình nuôi tôm như nuôi tôm biofloc, nuôi tôm trong hệ thống tuần hoàn nước RAS có thể giúp giảm thiểu sự lây lan và tác động của EHP nhờ kiểm soát chặt chất nước và hạn chế vi khuẩn gây bệnh.

Mô nuôi biofloc : Biofloc tạo điều kiện cho vi sinh vật có lợi phát triển, ức chế mầm bệnh và tăng sức khỏe cho tôm.

Hệ thống tuần hoàn nước RAS : Hệ thống này giúp giảm thiểu ô nhiễm nhiễm trùng trong ao nuôi và kiểm soát chất lượng nước tốt hơn, giảm nguy cơ lây nhiễm EHP.

Kết luận

Công việc phòng điều khiển bệnh EHP trong giai đoạn tôm 60-90 ngày tuổi là rất quan trọng để đảm bảo năng suất và chất lượng nuôi trồng. Để giảm thiểu rủi ro, bà con cần thêm thủ thuật các biện pháp phòng bệnh, từ việc chọn tương tự, quản lý môi trường, đến kiểm soát dinh dưỡng và áp dụng các công nghệ nuôi trồng tiên tiến.