Chuyển Giao Cá Tra Bố Mẹ: Bước Đột Phá Trong Sản Xuất Giống

Ngành nuôi cá tra đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế thủy sản Việt Nam, đặc biệt là đối với xuất khẩu. Tuy nhiên, chất lượng giống cá tra kém đã trở thành một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ hao hụt cao trong quá trình ương dưỡng và nuôi thương phẩm. Trước tình hình này, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II (Viện 2) đã triển khai nhiều dự án cải thiện chất lượng giống nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành.

Chuyển Giao Đàn Cá Tra Hậu Bị Bố Mẹ Năm 2024

Dự án “Phát triển sản xuất giống cá tra” được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phê duyệt vào năm 2023, với mục tiêu cung cấp 75.000 con cá tra hậu bị bố mẹ từ đàn cá đã qua chọn lọc thế hệ thứ 4 (G4) trong giai đoạn 2023-2026. Mỗi năm, khoảng 25.000 con cá hậu bị bố mẹ sẽ được chuyển giao cho các địa phương như Đồng Tháp, An Giang, Tiền Giang và Cần Thơ.

Đàn cá G4 là kết quả của quá trình chọn lọc di truyền kéo dài từ năm 2001. Viện 2 đã ứng dụng công nghệ gen và kỹ thuật chọn giống tiên tiến để tạo ra đàn cá có tốc độ tăng trưởng nhanh hơn 31,1% so với đàn cá tự nhiên chưa qua chọn lọc. Những cá thể không đạt tiêu chuẩn được loại bỏ để đảm bảo đàn cá bố mẹ đạt khối lượng trung bình 1 kg/con, tốc độ tăng trưởng vượt trội, và được gắn dấu điện tử để truy xuất nguồn gốc.

Các cơ sở nhận cá hậu bị bố mẹ sẽ được cấp giấy chứng nhận nguồn gốc, tham gia đào tạo về quy trình ương dưỡng cá giống và tham gia vào chuỗi sản xuất cá tra giống chất lượng cao. Chương trình này không chỉ nâng cao chất lượng giống mà còn tạo dựng thương hiệu và uy tín cho các cơ sở sản xuất giống.

Các Giải Pháp Nâng Cao Chất Lượng Sản Xuất Giống

• Chọn Giống Nâng Cao Tăng Trưởng Và Kháng Bệnh: Để cải thiện tốc độ tăng trưởng và khả năng kháng bệnh, Viện 2 đã thực hiện chọn lọc đàn cá G4 và tiếp tục sử dụng chúng để tạo ra thế hệ G5. Bên cạnh đó, Viện cũng chọn lọc quần thể cá tra có khả năng kháng bệnh gan thận mủ (G1-KB), ứng dụng di truyền số lượng và công nghệ gen để cải thiện tính trạng này. Kết quả cho thấy đàn cá kháng bệnh đạt hiệu quả cao, mở ra hướng đi mới trong việc nâng cao sức khỏe và chất lượng giống.

• Ứng Dụng Công Nghệ Tuần Hoàn (RAS): Hệ thống tuần hoàn (RAS) đã được triển khai để ương cá bột lên cá hương và cá giống với mật độ cao. Công nghệ này giúp tỷ lệ sống đạt trên 50% trong giai đoạn cá bột lên cá hương và gần 100% trong giai đoạn cá hương lên cá giống. Hệ thống tuần hoàn không chỉ giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh mà còn đảm bảo chất lượng giống tốt hơn, tiết kiệm tài nguyên nước và bảo vệ môi trường.

• Ương Giống Trên Bể Xi Măng: Quy trình ương cá trên bể xi măng đã được nghiên cứu và triển khai trong điều kiện kiểm soát môi trường và mầm bệnh chặt chẽ. Bể được che kín để duy trì nhiệt độ ổn định (30-32°C), kết hợp sử dụng thức ăn tự nhiên và vi sinh xử lý nước. Kết quả cho thấy tỷ lệ sống đạt từ 71,8% đến 81,6% trong 10 ngày đầu, cùng với sự tăng trưởng tốt về kích thước và khối lượng.

• Ương Giống Trong Ao Đất: Ương giống trong ao đất cũng đạt được nhiều kết quả tích cực. Tỷ lệ sống từ cá bột lên cá hương đạt từ 39% đến 48,3%, và từ cá hương lên cá giống đạt từ 43,8% đến 63,9%. Tổng tỷ lệ sống từ cá bột lên cá giống dao động trong khoảng 21,8% đến 27,0%. Phương pháp này kết hợp sử dụng vi sinh xử lý nước, nuôi thức ăn tự nhiên và kiểm soát chặt chẽ các yếu tố môi trường.

Tăng Trưởng Bền Vững Nhờ Công Nghệ Mới

Các công nghệ hiện đại như chọn lọc di truyền, hệ thống tuần hoàn RAS và quy trình kiểm soát môi trường đã góp phần đáng kể vào việc nâng cao chất lượng giống cá tra. Những cải tiến này không chỉ giúp tăng tỷ lệ sống mà còn cải thiện khả năng kháng bệnh, giảm thiểu hao hụt trong quá trình nuôi.Chất lượng giống đóng vai trò then chốt trong sự phát triển bền vững của ngành cá tra. Một giống cá khỏe mạnh, tăng trưởng nhanh và kháng bệnh tốt sẽ giúp giảm thiểu rủi ro, nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế. Việc cải thiện chất lượng giống không chỉ mang lại lợi ích cho người nuôi mà còn góp phần nâng cao giá trị xuất khẩu của cá tra Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Viện 2 tiếp tục tập trung vào nghiên cứu và phát triển các giải pháp kỹ thuật để tối ưu hóa chất lượng giống. Trong các năm tiếp theo, dự án sẽ phát tán thêm 50.000 con cá hậu bị bố mẹ và hoàn thiện các quy trình kỹ thuật nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất.

Chuyển giao cá tra bố mẹ và nâng cao chất lượng giống là một nhiệm vụ trọng tâm để phát triển bền vững ngành cá tra Việt Nam. Nhờ vào sự kết hợp giữa nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tiễn, Viện 2 đã đạt được nhiều kết quả khả quan trong việc cải thiện chất lượng giống. Những nỗ lực này không chỉ giúp giải quyết các vấn đề về hao hụt và chất lượng mà còn tạo đà cho ngành cá tra Việt Nam vươn xa hơn trên thị trường quốc tế.