Đục Cơ ở Tôm Thẻ Chân Trắng: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Khắc Phục

Trong ngành nuôi tôm, hiện tượng đục cơ ở tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei) đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và lợi nhuận. Hiện tượng này có thể xuất hiện từ 10 ngày tuổi cho đến khi tôm trưởng thành, gây khó khăn cho người nuôi trong việc quản lý và duy trì sức khỏe đàn tôm. Bài viết này sẽ đi sâu vào năm nguyên nhân chính gây ra hiện tượng đục cơ và đề xuất các biện pháp khắc phục hiệu quả.

Nguyên Nhân do Virus

Vi bào tử trùng (EHP)

Virus Enterocytozoon hepatopenaei (EHP) là một trong những tác nhân chính gây ra hiện tượng đục cơ ở tôm. EHP tấn công chủ yếu vào gan tụy của tôm, gây ra những thay đổi về cấu trúc và chức năng, dẫn đến suy giảm khả năng tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng. Khi tôm bị nhiễm virus, chúng thường có dấu hiệu:

• Cơ thể trắng đục: Các mô cơ bị tổn thương, tạo ra màu sắc không đồng nhất.
• Cong thân: Tôm có thể bị cong hoặc gập lại, không thể duy trì hình dạng bình thường.
• Tỷ lệ chết cao: Tỷ lệ chết có thể lên đến 40-60% trong đàn tôm bị nhiễm.

Hiện tại, chưa có phương pháp chữa trị hiệu quả cho bệnh này, do đó việc phòng bệnh là rất quan trọng. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:

• Lựa chọn giống tôm sạch bệnh: Chọn nguồn giống đã được kiểm tra và đảm bảo không nhiễm virus EHP.
• Kiểm tra định kỳ: Theo dõi sức khỏe đàn tôm thường xuyên để phát hiện sớm dấu hiệu nhiễm bệnh.
• Quản lý chất lượng nước: Duy trì các chỉ tiêu chất lượng nước ổn định để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.

Infectious Myonecrosis Virus (IMNV)

IMNV là một loại virus khác cũng gây ra hiện tượng đục cơ ở tôm, đặc biệt là trong các vùng nước có độ mặn cao. Virus này cũng gây ra những tổn thương tương tự như EHP, làm giảm sức đề kháng và khả năng phát triển của tôm.

• Dấu hiệu nhận biết: Tôm nhiễm IMNV thường có cơ thể mềm và có màu sắc không bình thường, dẫn đến tỷ lệ chết cao.
• Biện pháp phòng ngừa: Giống như EHP, việc lựa chọn giống tôm sạch bệnh và kiểm soát chất lượng nước là rất quan trọng.

Yếu Tố Nhiệt Độ

Nhiệt độ môi trường có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của tôm. Khi nhiệt độ nước quá cao, tôm thường gặp phải tình trạng stress, dẫn đến việc nhảy lên búng mạnh khi bị bắt, có thể làm cong thân và xuất hiện hiện tượng đục cơ.

• Biện pháp khắc phục:
  • Tránh bắt tôm trong thời tiết nắng nóng: Nên thu hoạch tôm vào sáng sớm hoặc chiều mát.
  • Duy trì lượng ôxy trong nước: Đảm bảo có đủ hệ thống quạt khí để cung cấp ôxy cho tôm, giúp giảm stress.

Chuyển Ao Gây Sốc cho Tôm

Quá trình chuyển ao hoặc thu hoạch cũng có thể gây sốc cho tôm, dẫn đến hiện tượng đục cơ. Việc di chuyển tôm từ ao này sang ao khác có thể làm chúng bị sốc, nhất là khi không đảm bảo nhiệt độ và hàm lượng ôxy trong nước.

• Dấu hiệu nhận biết: Tôm có thể xuất hiện tình trạng trắng đục, màu sắc khác thường sau khi chuyển ao.
• Biện pháp khắc phục:
  • Kiểm tra sức khỏe tôm trước khi chuyển: Đảm bảo tôm khỏe mạnh trước khi di chuyển.
  • Đảm bảo điều kiện nước trong quá trình vận chuyển: Sử dụng nước đã được kiểm tra về nhiệt độ và hàm lượng ôxy.

Hàm Lượng Oxy Thấp

Lượng ôxy thấp trong ao là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng đục cơ. Nếu không có đủ dàn quạt khí hoặc lưu thông nước, tôm sẽ không đủ ôxy để duy trì sức khỏe, dẫn đến tình trạng stress.

• Dấu hiệu nhận biết: Tôm có thể chậm lớn và xuất hiện các dấu hiệu về sức khỏe kém.
• Biện pháp khắc phục:
  • Tính toán số lượng dàn quạt khí: Cần tính toán số lượng quạt khí dựa trên mật độ tôm trong ao.
  • Đặt quạt ở vị trí chiến lược: Đảm bảo rằng quạt được bố trí hợp lý để tạo dòng chảy và cung cấp ôxy đều trong ao.

Thiếu Khoáng Chất

Thiếu hụt các khoáng chất như Ca, Mg, P, Mn có thể dẫn đến tình trạng đục cơ ở tôm. Các khoáng chất này cần thiết cho sự phát triển và duy trì sắc tố của tôm.

• Dấu hiệu nhận biết: Tôm thường có màu sắc nhạt và không thể duỗi thẳng khi cong thân.
• Biện pháp khắc phục:
  • Cung cấp chất khoáng ngay từ đầu: Sử dụng các sản phẩm bổ sung khoáng chất trong quá trình nuôi.
  • Thực hiện phân tích nước định kỳ: Kiểm tra và điều chỉnh hàm lượng khoáng chất trong nước để đảm bảo tôm phát triển tốt.

Hiện tượng đục cơ ở tôm thẻ chân trắng là một vấn đề nghiêm trọng và phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau từ virus, nhiệt độ, chuyển ao, hàm lượng oxy đến thiếu khoáng chất. Việc nhận diện sớm và can thiệp kịp thời là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe đàn tôm và giảm thiểu thiệt hại kinh tế cho người nuôi.

Bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa và xử lý cụ thể như đã đề cập ở trên, người nuôi tôm có thể kiểm soát tốt hiện tượng đục cơ, nâng cao hiệu quả và bền vững trong quá trình nuôi tôm. Việc đầu tư vào kiến thức và công nghệ nuôi trồng sẽ giúp nông dân chủ động hơn trong việc đối phó với các thách thức của ngành nuôi tôm, từ đó đảm bảo nguồn lợi ổn định và phát triển bền vững.