Giải Pháp Hiệu Quả Chống Bệnh EHP Trên Tôm

Trong ngành nuôi trồng thủy sản, tôm thẻ chân trắng đóng vai trò quan trọng, mang lại giá trị kinh tế lớn cho người nông dân và quốc gia. Tuy nhiên, sự xuất hiện của các dịch bệnh, đặc biệt là bệnh EHP (Enterocytozoon hepatopenaei), đã gây không ít khó khăn cho ngành này. Bệnh EHP không trực tiếp gây chết tôm nhưng làm giảm tốc độ sinh trưởng, ảnh hưởng nặng nề đến năng suất. Để hiểu rõ hơn về bệnh và tìm ra các biện pháp phòng ngừa, điều trị hiệu quả, hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

EHP là gì và ảnh hưởng như thế nào đến tôm?

EHP là một loại bệnh ký sinh trùng do vi bào tử Enterocytozoon hepatopenaei gây ra. Khi xâm nhập vào cơ thể tôm, bào tử này ký sinh tại gan tụy, làm suy giảm khả năng tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng. Tôm nhiễm bệnh thường có biểu hiện chậm lớn, cơ thể nhỏ hơn bình thường và không đồng đều trong đàn.

Mặc dù bệnh EHP không gây chết tôm hàng loạt, nhưng những hậu quả của nó khiến người nuôi gặp nhiều khó khăn. Tôm bị bệnh tiêu tốn nhiều thức ăn nhưng không tăng trọng, dẫn đến chi phí nuôi tăng cao, trong khi năng suất thu hoạch lại thấp.

Nguyên nhân và con đường lây nhiễm của EHP

EHP lây lan qua nhiều con đường khác nhau, chủ yếu từ:

1. Thức ăn và chất thải hữu cơ nhiễm bệnh:
   • Các bào tử EHP tồn tại trong phân tôm, xác động vật chết hoặc chất hữu cơ đáy ao. Nếu không được quản lý đúng cách, chúng sẽ phát tán rộng khắp ao nuôi.
2. Dụng cụ và thiết bị không được vệ sinh kỹ lưỡng:
   • Các dụng cụ dùng chung giữa các ao như lưới, sàng, hoặc máy sục khí có thể là nguồn lây lan bệnh.
3. Nguồn tôm giống không sạch bệnh:
   • Nếu không kiểm tra kỹ nguồn gốc tôm giống, mầm bệnh EHP có thể đã tồn tại ngay từ khi thả giống.

Con đường lây nhiễm của EHP chủ yếu thông qua đường miệng. Khi tôm ăn phải thức ăn hoặc nước có chứa bào tử, mầm bệnh sẽ xâm nhập và ký sinh tại gan tụy. Tại đây, EHP sinh sản, gây tổn thương nghiêm trọng đến cơ quan này, làm tôm mất khả năng tăng trưởng.

Phương pháp phòng ngừa bệnh EHP

Phòng bệnh luôn là giải pháp tối ưu và hiệu quả nhất để bảo vệ đàn tôm khỏi bệnh EHP. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa:

1. Kiểm soát chất lượng con giống

Nguồn giống là yếu tố quan trọng nhất. Chỉ nên chọn mua tôm giống từ các cơ sở uy tín, được chứng nhận sạch bệnh. Trước khi thả, cần kiểm tra kỹ bằng các phương pháp xét nghiệm như PCR để đảm bảo không có sự hiện diện của bào tử EHP.

2. Quản lý môi trường ao nuôi

Để giảm thiểu nguy cơ bùng phát bệnh, người nuôi cần chú trọng đến chất lượng môi trường ao:

• Làm sạch ao trước khi thả giống:
  • Nạo vét bùn đáy ao, sử dụng vôi để xử lý và phơi ao trong 10–15 ngày.
  • Đảm bảo pH nước ao duy trì ở mức 7,5–8,5, hạn chế điều kiện cho mầm bệnh phát triển.
• Kiểm soát nước ao:
  • Sử dụng vi sinh vật có lợi để xử lý chất hữu cơ dư thừa trong ao.
  • Tránh lấy nước từ các ao nuôi lân cận, nhất là những ao từng bị bệnh.
• Hạn chế ô nhiễm đáy ao:
  • Thu gom phân tôm và thức ăn thừa hàng ngày để giảm thiểu lượng chất hữu cơ tích tụ.

3. Vệ sinh dụng cụ và thiết bị

Các dụng cụ sử dụng trong ao nuôi phải được vệ sinh, khử trùng thường xuyên. Không nên dùng chung dụng cụ giữa các ao, đặc biệt khi có dấu hiệu nhiễm bệnh.

Phương pháp điều trị khi tôm bị nhiễm EHP

Hiện tại, chưa có thuốc đặc trị hoàn toàn cho bệnh EHP. Tuy nhiên, người nuôi có thể áp dụng một số biện pháp dưới đây để kiểm soát và giảm thiệt hại:

1. Sử dụng chế phẩm sinh học

Chế phẩm sinh học giúp cải thiện môi trường ao nuôi và tăng sức đề kháng cho tôm:

• Vi sinh có lợi:
  • Các loại vi khuẩn như Bacillus subtilis hoặc Lactobacillus giúp phân hủy chất hữu cơ và giảm sự phát triển của mầm bệnh trong ao.
• Men tiêu hóa:
  • Bổ sung men tiêu hóa vào thức ăn để hỗ trợ hệ tiêu hóa của tôm, giúp chúng hấp thụ tốt hơn.

2. Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng

Chế độ ăn uống hợp lý sẽ giúp tôm tăng cường sức khỏe và chống lại bệnh tật:

• Bổ sung dinh dưỡng:
  • Sử dụng thức ăn giàu protein, axit béo và khoáng chất thiết yếu. Các sản phẩm tăng cường miễn dịch như vitamin C, E hoặc beta-glucan rất hữu ích.
• Quản lý lượng thức ăn:
  • Không cho ăn quá nhiều, tránh lãng phí và làm ô nhiễm môi trường ao.

3. Xử lý ao nuôi và ngăn ngừa lây lan

• Tách riêng các ao nhiễm bệnh để tránh lây lan sang các ao khác.
• Tăng cường sục khí để duy trì nồng độ oxy cao trong nước, giúp tôm giảm stress và phục hồi nhanh hơn.

Bệnh EHP là một thách thức lớn đối với ngành nuôi tôm, đặc biệt khi diện tích ao nuôi ngày càng mở rộng. Tuy nhiên, bằng cách tuân thủ các biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt và quản lý môi trường ao nuôi hợp lý, người nuôi hoàn toàn có thể giảm thiểu thiệt hại do bệnh gây ra.

Từ khâu chọn giống, vệ sinh ao nuôi, đến việc cải thiện dinh dưỡng và sức đề kháng cho tôm, mỗi bước đều đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đàn tôm khỏi nguy cơ nhiễm EHP. Hy vọng bài viết này sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích, giúp người nuôi tự tin hơn trong việc xử lý và phòng ngừa