Lúa chét kết hợp nuôi cá: Mô hình mới mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội cho nông dân Hà Lĩnh

Tại xã Hà Lĩnh, huyện Hà Trung, Thanh Hóa, nông dân đã biến nhược điểm của ruộng trũng và vụ mùa trồng lúa không ổn định thành một mô hình đầy triển vọng: lúa chét kết hợp nuôi cá. Điều này đã mang lại hiệu suất kinh tế vượt trội.

Xã Hà Lĩnh, nằm tại vùng đất đồi núi, đồng ruộng thấp trũng lòng chảo, gặp nhiều khó khăn về nguồn nước và thiên nhiên bất lợi cho nông nghiệp. Trước đó, nông dân tại đây thường chỉ có thể trồng một vụ lúa mùa xuân do nước úng lụt, và vụ mùa thường gặp nhiều khó khăn.

Nhưng trong hơn 7 năm qua, mô hình nuôi cá thời vụ trên đất một vụ lúa tại xã Hà Lĩnh đã tạo ra bước tiến quan trọng. Mỗi năm, nó mang lại thu nhập hàng tỷ đồng cho nông dân, gấp 2-3 lần so với việc trồng 2 vụ lúa mùa xuân và mùa hạ. 

Mô hình này được xây dựng trên việc kết hợp sản xuất lúa chét và nuôi cá theo tiêu chuẩn VietGAP, tạo nên một chuỗi liên kết sản xuất hiệu quả tại xã Hà Lĩnh. Điều quan trọng nhất trong mô hình này là tận dụng nguồn nước từ mùa mưa và các hồ đập trong xã để sản xuất lúa chét và nuôi cá một cách bài bản và đồng bộ.

Khi lúa mùa xuân thu hoạch xong, người tham gia mô hình bắt đầu sản xuất lúa chét (lúa tái sinh). Lúa chét khi chín không được thu hoạch, mà được để lại để làm thức ăn cho cá. Mặc dù sản lượng lúa chét chỉ đạt từ 70-100 kg/sào (500m2), tức chỉ bằng khoảng 25% so với vụ lúa mùa xuân, nhưng mô hình này có nhiều ưu điểm như chi phí thấp, không cần làm đất mới, ít công việc, dễ bảo quản, và thời tiết thích hợp hơn.

Ngoài lúa chét, cá cũng được cho ăn các loại thức ăn sạch như rau, lá, cây cỏ mà người nuôi tự trồng, không sử dụng thức ăn chăn nuôi chế biến sẵn và không sử dụng hóa chất khi cá không bị bệnh.

Để đảm bảo an toàn sản xuất, bờ bao được tu bổ và gia cố để chống ngập lụt. Khi xảy ra lũ lớn, chính quyền và các tổ dịch vụ nông nghiệp địa phương hợp tác để khắc phục sự cố và đảm bảo an toàn cho sản xuất.

Mỗi vụ thu hoạch cá thường diễn ra vào cuối năm, gần Tết Nguyên đán, khi cầu hàng cá tăng cao, giúp nông dân có thu nhập lớn hơn. Các loại cá như cá trắm đen, cá trắm cỏ thường được nuôi và thu hoạch, và thu nhập từ việc nuôi cá này đem lại thu nhập ổn định cho nhiều hộ gia đình.

Nhờ mô hình lúa chét kết hợp nuôi cá, người tham gia đã được hỗ trợ kỹ thuật, chứng chỉ nghề, và hỗ trợ thiệt hại trong trường hợp thiên tai. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống của bà con nông dân tại xã Hà Lĩnh.

Năm 2022, xã Hà Lĩnh tiếp tục mở rộng diện tích sản xuất lúa chét kết hợp nuôi cá trong vụ đông xuân, và dự kiến có diện tích từ 80-100 ha đạt tiêu chuẩn VietGAP. Giống lúa ST24 cũng đã được thử nghiệm và cho thấy là một lựa chọn thuận lợi để duy trì mô hình này.