Mưa Nhiều, Tôm Bệnh Đỏ Thân: Làm Sao Để Ứng Phó Hiệu Quả?

Mưa Nhiều, Tôm Bệnh Đỏ Thân: Làm Sao Để Ứng Phó Hiệu Quả? 

Bệnh đỏ thân ở tôm là gì?

Bệnh đỏ thân (Bệnh đỏ cơ thể) là hiện tượng cơ thể tôm xuất hiện vết đỏ, chủ yếu do sự phá vỡ mô hoặc mạch máu dưới da. Tôm mắc bệnh thường trở thành yếu ớt, mất khả năng 

đề kháng và dễ bị tấn công bởi các mầm bệnh khác.

Bệnh thường phát triển mạnh vào mùa mưa do các yếu tố lợi bất lợi trong môi trường ao nuôi, bao gồm các yếu tố biến động nhiệt độ, pH, độ mặn, và sự gia tăng của vi khuẩn gây bệnh.

Nguyên nhân gây bệnh đỏ thân ở tôm mùa mưa

Biến môi trường nước

Thay đổi nhiệt độ đột ngột:
Mưa lớn làm nhiệt độ nước giảm mạnh, gây sốc nhiệt cho tôm, làm yếu hệ miễn dịch và tạo điều kiện thuận lợi cho mầm bệnh phát triển.

Giảm độ mặn:
Lượng nước mưa lớn làm độ mặn trong ao giảm, gây căng thẳng sinh lý cho tôm. Đặc biệt, tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei) thường nhạy cảm với sự thay đổi độ mặn này.

pH dao động:
Nước mưa có pH thấp khi hòa vào ao sẽ làm giảm pH đột ngột, gây tổn thương da và mang tôm, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.

Vi khuẩn gây bệnh

Vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus, Vibrio vulnificus và Vibrio harveyi là nguyên nhân chính gây bệnh đỏ thân. Trong điều kiện môi trường bất lợi, các vi khuẩn này nhân tăng nhanh và tấn công vào hệ miễn dịch yếu của tôm.

Số từ hóa chất hoặc chất độc

Tảo độc phát triển:
 

 Mưa lớn cuốn theo chất dinh dưỡng từ đất liền vào ao, kích thích sự phát triển của tảo độc, dẫn đến hiện tượng tôm bị nhiễm độc độc.

Tích tụ khí độc:
Mùa mưa làm oxy hòa tan giảm, gây tích tụ các khí độc như amoniac, nitrit và hydrogen sulfide (H₂S), làm thâm thương mô cơ tôm, dẫn đến hiện tượng đỏ thân.

Căng thẳng sinh lý

Mật độ nuôi dày đặc:
Mật độ cao tạo tôm dễ gây căng thẳng trong điều kiện thiếu oxy hoặc khi môi trường biến động, dẫn đến suy giảm khả năng kháng vật.

Thức ăn tiết kiệm chất lượng:
Mưa nhiều làm tăng nguy cơ thức ăn dư thừa bị phân hủy nhanh, gây ô nhiễm nhiễm nước và tích tụ độc tố, ảnh hưởng đến sức khỏe tôm.

Dấu hiệu nhận biết tôm bệnh đỏ thân

Biểu hiện bên ngoài

Thân tôm xuất hiện các vệt đỏ dọc theo cơ thể, đặc biệt ở phần bụng, chân lông và các khớp nối.

Vỏ mềm và dễ bị tổn thương.

Đôi khi, các vùng đỏ có thể lan rộng thành vết nhỏ hoặc lỗ nhỏ.

Hành vi bất ngờ

Im lặng, mất khả năng lắng đáy hoặc nổi lên mặt nước.

Ăn giảm hoặc ngừng ăn hoàn toàn.

Tỷ lệ tử vong cao

Khi bệnh diễn tiến nặng, tôm chết hàng loạt, thường tập trung ở các góc ao hoặc nổi trên mặt nước.

Cách điều trị bệnh đỏ thân ở tôm

Xử lý môi trường ao nuôi

Thay nước:
Thay 20–30% nước ao bằng nước sạch để giảm nồng độ vi khuẩn và độc tố trong ao.

Ổn định pH và nồng độ muối:
Sử dụng vôi CaCO₃ hoặc dolomite để ổn định pH. Nếu tốc độ giảm mạnh, bổ sung muối biển để đưa ra mức độ mặn phù hợp (10–20‰ đối với thẻ thẻ chân trắng).

Tăng cường oxy hòa tan:
Vận hành máy khí liên tục để đảm bảo oxy hòa tan luôn ở mức trên 5 mg/L.

Sử dụng thuốc và chế phẩm sinh học

Kháng sinh (nếu cần):
Sử dụng kháng sinh đặc trị như oxytetracycline hoặc florfenicol theo hướng dẫn của chuyên gia thú y. Tuyệt đối không sử dụng để tránh hiện tượng kháng kháng sinh.

Chế phẩm vi sinh:
Sử dụng men vi sinh (như Bacillus spp.) để cạnh tranh vi khuẩn gây bệnh, giúp cân bằng hệ vi sinh trong ao.

Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng

Sử dụng công thức ăn chất lượng cao, bổ sung vitamin C, E và khoáng chất để tăng sức đề kháng cho tôm.

Giảm lượng thức ăn trong giai đoạn bệnh để tránh dư thừa, gây ô nhiễm nước.

Điều khiển tại chỗ

Sử dụng thuốc thoa kháng khuẩn như iodophor hoặc formalin (đúng lượng) để giảm vi khuẩn trên bề mặt cơ thể tôm.

Giải pháp phòng bệnh đỏ thân trong mùa mưa

Quản lý chất lượng nước

Duy trì ổn định các chỉ số:
Kiểm tra định kỳ các thông số nước như pH, DO, nồng độ muối, amoniac và điều chỉnh khi cần thiết.

Kiểm soát tảo:
Có nhiều chế độ độc tảo bằng cách sử dụng chế độ sinh học và không để nước ao quá giàu dinh dưỡng.

Lựa chọn nguồn tốt

Chọn giống từ các trại nuôi dưỡng uy tín, có kiểm tra dịch rõ ràng, không mang mầm bệnh.

 Tăng cường miễn dịch cho tôm

Bổ sung β-glucan, men vi sinh và các sản phẩm tăng cường miễn dịch vào khẩu phần ăn định kỳ.

Quản lý ao nuôi khoa học

Điều chỉnh mật khẩu:
Nuôi tôm với mật độ vừa phải, đảm bảo môi trường không bị tải quá mức.

Chuẩn bị thiết bị trước mùa mưa:
Dọn vệ sinh và khử trùng đáy ao trước khi thảnh thơi nuôi.

Hệ thống che mưa

Thiết lập hệ thống bảo vệ để hạn chế chế độ nước mưa trực tiếp xâm nhập vào, giúp giảm sự thay đổi gây cản trở về nồng độ mặn và pH.

Kết luận

Thời điểm mưa nhiều là giai đoạn nhạy cảm và dễ dàng phát hiện các vấn đề sức khỏe ở tôm, trong đó bệnh đỏ thân là một thức lớn