Phòng và Trị Bệnh Lỏng, Trống Đường Ruột Trên Tôm Thẻ

Bệnh lỏng, trống đường ruột trên tôm thẻ (hay còn gọi là bệnh tiêu chảy trên tôm) là một trong những bệnh lý phổ biến, gây thiệt hại lớn cho ngành nuôi trồng thủy sản. Bệnh này ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của tôm, gây ra tình trạng tiêu chảy, làm tôm yếu, chậm lớn, thậm chí có thể dẫn đến tỷ lệ chết cao nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp phòng ngừa, điều trị sẽ giúp người nuôi tôm bảo vệ đàn tôm của mình, nâng cao hiệu quả sản xuất. 

Nguyên nhân gây bệnh lỏng, trống đường ruột trên tôm thẻ 

Bệnh lỏng, trống đường ruột trên tôm thẻ có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm yếu tố môi trường, dinh dưỡng, và sự xâm nhập của các tác nhân gây bệnh. Những nguyên nhân chủ yếu bao gồm: 

 Ô nhiễm môi trường 

Môi trường nuôi tôm không đảm bảo chất lượng là một trong những nguyên nhân chính gây bệnh lỏng, trống đường ruột. Khi chất lượng nước xấu, nồng độ oxy trong nước thấp, độ pH biến động mạnh hoặc có sự tích tụ của các chất thải hữu cơ, tôm dễ bị stress và dễ mắc bệnh. 

• Nước ô nhiễm: Nước nuôi có chứa các tạp chất, vi khuẩn và ký sinh trùng gây hại sẽ làm cho tôm dễ bị các bệnh về tiêu hóa, đặc biệt là bệnh lỏng, trống đường ruột. 
• Thiếu oxy: Thiếu oxy trong môi trường ao nuôi làm tôm bị stress, gây giảm khả năng miễn dịch và làm cho hệ tiêu hóa của tôm hoạt động không bình thường. 

Chế độ dinh dưỡng không hợp lý 

Dinh dưỡng không đầy đủ hoặc sử dụng thức ăn kém chất lượng là yếu tố quan trọng gây ra bệnh tiêu chảy trên tôm. Thức ăn ôi thiu, nhiễm khuẩn, thiếu vitamin và khoáng chất cần thiết có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng tiêu hóa của tôm, làm tổn thương đường ruột và dẫn đến bệnh lỏng. 

• Thức ăn không đảm bảo chất lượng: Thức ăn không được bảo quản tốt, ôi thiu hoặc bị nhiễm vi khuẩn sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh phát triển trong đường ruột của tôm. 
• Thiếu vitamin và khoáng chất: Thiếu các yếu tố dinh dưỡng như vitamin C, vitamin E, khoáng chất sẽ làm suy yếu hệ miễn dịch của tôm, khiến tôm dễ mắc bệnh. 

 Vi khuẩn, vi rút và ký sinh trùng 

Các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, vi rút, và ký sinh trùng trong đường ruột của tôm là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến tình trạng lỏng, trống đường ruột. Một số vi khuẩn phổ biến có thể gây bệnh tiêu chảy trên tôm bao gồm  Vibrio ,  Aeromonas ,  Edwardsiella , và  Enterobacter . 

• Vibrio: Vi khuẩn Vibrio có thể gây ra các bệnh nhiễm trùng đường ruột, dẫn đến tình trạng tiêu chảy, phân lỏng, làm tôm suy yếu và có thể chết nếu không được điều trị kịp thời. 
• Ký sinh trùng: Các ký sinh trùng như  Microsporidia ,  Nematode có thể xâm nhập vào đường ruột của tôm và gây tổn thương nghiêm trọng. 

Stress và các yếu tố tác động bên ngoài 

Các yếu tố tác động từ môi trường, đặc biệt là stress, cũng có thể là nguyên nhân gây ra bệnh lỏng, trống đường ruột ở tôm. Những yếu tố này có thể bao gồm: 

• Biến động nhiệt độ: Thay đổi nhiệt độ đột ngột trong môi trường nuôi có thể làm tôm bị sốc, giảm khả năng miễn dịch và dẫn đến các bệnh lý về đường tiêu hóa. 
• Mật độ nuôi quá cao: Nuôi tôm với mật độ dày đặc sẽ khiến hệ thống miễn dịch của tôm bị suy giảm, tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh tấn công. 
• Quá tải dinh dưỡng: Cung cấp thức ăn dư thừa hoặc không cân đối cũng có thể gây rối loạn tiêu hóa ở tôm, dẫn đến bệnh lỏng. 

Triệu chứng của bệnh lỏng, trống đường ruột trên tôm thẻ 

Khi tôm mắc bệnh lỏng, trống đường ruột, sẽ xuất hiện một số triệu chứng dễ nhận biết: 

Tôm có dấu hiệu tiêu chảy 

Tôm sẽ có dấu hiệu phân lỏng, màu sắc thay đổi, thường có màu trắng đục hoặc vàng, bốc mùi hôi. Phân của tôm có thể xuất hiện trong ao nuôi, kéo dài thời gian tiêu hóa. 

Tôm bỏ ăn, yếu và mệt mỏi 

Tôm mắc bệnh tiêu chảy thường không ăn hoặc ăn rất ít, do hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng. Tôm sẽ bơi lờ đờ, có biểu hiện mệt mỏi, và giảm khả năng di chuyển. 

Tôm có dấu hiệu mất sức 

Do hệ tiêu hóa bị tổn thương, tôm có thể mất sức nhanh chóng. Những con tôm bị bệnh thường có vẻ ngoài gầy yếu, vỏ mềm và bị tổn thương. 

Đường ruột của tôm bị trống và yếu 

Khi mổ tôm, đường ruột của tôm có thể bị trống rỗng, không có thức ăn hoặc phân trong ruột, biểu hiện rõ rệt của bệnh này. 

Biện pháp phòng ngừa bệnh lỏng, trống đường ruột trên tôm thẻ 

Duy trì chất lượng nước ổn định 

• Cải thiện chất lượng nước: Duy trì pH ổn định, nồng độ oxy hòa tan trong nước đủ, giảm thiểu sự tích tụ của chất thải hữu cơ trong môi trường nuôi. 
• Thay nước định kỳ: Thay nước thường xuyên để loại bỏ các chất bẩn, đồng thời kiểm tra độ mặn, độ pH, và các yếu tố môi trường khác để đảm bảo tôm phát triển khỏe mạnh. 
• Kiểm soát mật độ nuôi: Không nuôi quá mật độ để tránh tình trạng cá thể tôm bị thiếu oxy và suy giảm sức đề kháng. 

Cung cấp chế độ dinh dưỡng hợp lý 

• Thức ăn đảm bảo chất lượng: Cung cấp thức ăn cho tôm đảm bảo chất lượng, không bị ôi thiu và chứa đủ dinh dưỡng. 
• Bổ sung vitamin và khoáng chất: Thêm vitamin và khoáng chất cần thiết để tăng cường sức đề kháng cho tôm, đặc biệt là vitamin C, vitamin E, các khoáng chất như canxi và magiê. 
• Điều chỉnh chế độ ăn: Cho tôm ăn một lượng thức ăn phù hợp, tránh cho ăn quá nhiều hoặc quá ít, đảm bảo tôm được cung cấp đủ năng lượng để phát triển. 

Kiểm soát vi khuẩn và ký sinh trùng 

• Sử dụng thuốc kháng sinh hợp lý: Khi có dấu hiệu nhiễm vi khuẩn như Vibrio hoặc Aeromonas, cần sử dụng kháng sinh phù hợp để điều trị. Tuy nhiên, cần phải chú ý đến việc sử dụng kháng sinh đúng cách để tránh tình trạng kháng thuốc. 
• Thuốc diệt ký sinh trùng: Khi phát hiện có ký sinh trùng, sử dụng các loại thuốc đặc hiệu để điều trị, chẳng hạn như thuốc chống ký sinh trùng. 

Phòng ngừa stress cho tôm 

• Điều chỉnh nhiệt độ nước: Tránh sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ nước, đảm bảo môi trường nuôi ổn định. 
• Hạn chế tác động ngoại lực: Tránh các yếu tố gây stress cho tôm như tiếng ồn, ánh sáng mạnh, hoặc tác động cơ học từ việc thao tác trong ao nuôi. 

Biện pháp điều trị bệnh lỏng, trống đường ruột trên tôm thẻ 

Điều trị bằng thuốc kháng sinh 

Khi tôm mắc bệnh tiêu chảy do vi khuẩn, sử dụng thuốc kháng sinh như  Oxytetracycline ,  Florfenicol có thể giúp kiểm soát và điều trị bệnh. Tuy nhiên, cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị để tránh tình trạng kháng thuốc. 

Điều trị bằng thuốc chống ký sinh trùng 

Khi bệnh do ký sinh trùng, có thể sử dụng các loại thuốc diệt ký sinh trùng như  Formalin ,  Copper sulfate để tiêu diệt tác nhân gây bệnh trong đường ruột của tôm. 

Bổ sung dinh dưỡng hỗ trợ phục hồi 

Sau khi tôm đã được điều trị bệnh, bổ sung thức ăn chức năng như men tiêu hóa, vitamin, và khoáng chất để giúp tôm phục hồi nhanh chóng. Các sản phẩm bổ sung này giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và hệ miễn dịch của tôm. 

Bệnh lỏng, trống đường ruột trên tôm thẻ là một bệnh lý nghiêm trọng, có thể gây thiệt hại lớn cho ngành nuôi trồng thủy sản nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Việc phòng ngừa bệnh này chủ yếu dựa vào việc duy trì chất lượng nước ổn định, cung cấp dinh dưỡng hợp lý và kiểm soát vi khuẩn, ký sinh trùng trong môi trường nuôi. Người nuôi tôm cần phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa và điều trị bệnh lỏng, trống đường ruột một cách khoa học và hiệu quả để đảm bảo sức khỏe của tôm và nâng cao hiệu quả sản xuất.