Sinh Vật Phù Du: Nguồn Dinh Dưỡng Thiết Yếu cho Tôm Nuôi

Sinh vật phù du là những sinh vật thủy sinh cực nhỏ, tồn tại trong môi trường nước và dễ dàng bị cuốn trôi bởi dòng nước. Chúng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái ao nuôi tôm, đặc biệt là trong giai đoạn ấu trùng và hậu ấu trùng của tôm. Chúng không chỉ là nguồn thức ăn tự nhiên chính cho tôm mà còn ảnh hưởng đến chất lượng nước, từ đó quyết định sức khỏe và sự phát triển của tôm. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào các loại sinh vật phù du, vai trò của chúng trong nuôi tôm, cách quản lý chúng và những thách thức mà người nuôi tôm phải đối mặt.

Phân loại sinh vật phù du

Sinh vật phù du trong ao nuôi tôm được chia thành hai nhóm chính: thực vật phù du (vi tảo) và động vật phù du.

Thực vật phù du (vi tảo)

Thực vật phù du là những sinh vật có khả năng quang hợp, chủ yếu là các loại tảo. Chúng không chỉ tự tạo ra thức ăn mà còn cung cấp oxy hòa tan (DO) cho môi trường nước. Một số loại thực vật phù du có lợi cho tôm gồm:

• Tảo xanh: Tảo xanh chứa diệp lục và có khả năng quang hợp, mang lại hàm lượng dinh dưỡng cao với protein, carbohydrate, chất béo, khoáng chất, vitamin và axit amin cần thiết cho sự phát triển của tôm.
• Tảo cát: Tảo cát (tảo nâu vàng) là sinh vật sản xuất sơ cấp quan trọng, đóng góp vào chu trình vật chất và năng lượng trong hệ sinh thái. Chúng cũng được coi là chỉ số đáng tin cậy để đánh giá chất lượng nước trong ao nuôi.

Động vật phù du

Động vật phù du là những sinh vật tiêu thụ, đóng vai trò trong chuỗi thức ăn, đặc biệt là nguồn thức ăn tự nhiên cho tôm. Một số loại động vật phù du có thể ảnh hưởng tích cực đến tôm trong giai đoạn phát triển.

Các loại sinh vật phù du có lợi và cần tránh

Mặc dù sinh vật phù du mang lại nhiều lợi ích cho ao nuôi tôm, nhưng không phải tất cả các loại sinh vật này đều có lợi. Một số loại sinh vật phù du có thể phát triển quá mức và gây hại cho tôm.

Các loại sinh vật phù du có lợi

• Tảo xanh: Cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho tôm, giúp chúng phát triển khỏe mạnh.
• Tảo cát: Đóng vai trò quan trọng trong chu trình năng lượng và cung cấp thông tin về chất lượng nước.

Các loại sinh vật phù du cần tránh

• Tảo lam: Sự phát triển quá mức của tảo lam có thể giảm chất lượng nước và sản sinh ra độc tố, gây tổn thương cho tôm.
• Tảo giáp: Một số loài tảo giáp có thể gây ra sự bùng nổ quần thể sinh vật phù du nguy hiểm, ảnh hưởng đến môi trường sống của tôm.
• Động vật nguyên sinh: Là các loài ký sinh có thể bám vào tôm và gây hại, làm giảm sức khỏe của tôm.

Vai trò của sinh vật phù du trong nghề nuôi tôm

Sinh vật phù du giữ vai trò thiết yếu trong nuôi tôm về nguồn dinh dưỡng và chỉ số chất lượng nước. Chúng không chỉ là nguồn thức ăn tự nhiên cho tôm mà còn giúp kiểm soát chất lượng nước trong ao.

Là nguồn thức ăn tự nhiên cho tôm

Trong hệ thống nuôi tôm truyền thống, sinh vật phù du là nguồn thức ăn tự nhiên rất quan trọng. Chúng cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu cho tôm trong các giai đoạn phát triển khác nhau. Thực tế cho thấy, quần thể thực vật và động vật phù du trong ao có thể được duy trì thông qua việc bón phân cơ bản trong quá trình chuẩn bị ao nuôi.

• Phân hữu cơ: 400 – 1.000 kg/ha
• Urê: 200 – 400 kg/ha
• SP-36: 100 – 200 kg/ha

Tuy nhiên, cần chú ý đến việc sử dụng phân bón, đặc biệt là phân hữu cơ, để đảm bảo tính vô trùng, tránh gây bệnh cho tôm.

Chỉ số chất lượng nước

Sinh vật phù du cũng là một chỉ số quan trọng để phản ánh chất lượng nước trong ao nuôi. Sự hiện diện của chúng có thể giúp đánh giá tình trạng chất lượng nước, từ đó xác định xem môi trường ao có đủ điều kiện để tôm sinh trưởng và phát triển tốt hay không. Chất lượng nước có ảnh hưởng trực tiếp đến sự thèm ăn, quá trình lột xác và khả năng miễn dịch của tôm đối với bệnh tật.

Mối quan hệ giữa sinh vật phù du với phú dưỡng và tảo nở hoa

Chất lượng nước có thể được giám sát qua việc xác định các loại thực vật phù du nhạy cảm với tình trạng phú dưỡng, như Skeletonema sp. và Chroococcus sp. Khi những loại thực vật phù du này vắng mặt hoặc chỉ xuất hiện với số lượng ít, nước trong ao có thể đang bị phú dưỡng. Hiện tượng phú dưỡng có thể dẫn đến tảo nở hoa, gây đe dọa tới sức khỏe của tôm nuôi.

Để ngăn chặn những tác động tiêu cực của phú dưỡng, việc điều chỉnh mật độ và thành phần loài sinh vật phù du trong ao nuôi là vô cùng quan trọng. Một hệ sinh thái ao nuôi cân bằng sẽ không chỉ giúp tôm phát triển khỏe mạnh mà còn góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất.

Sinh vật phù du đóng vai trò thiết yếu trong hệ sinh thái ao nuôi tôm, vừa là nguồn thức ăn tự nhiên cho tôm, vừa là chỉ số quan trọng phản ánh chất lượng nước. Việc quản lý hiệu quả sinh vật phù du không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn nâng cao giá trị sản phẩm tôm.

Để đạt được điều này, người nuôi cần thường xuyên theo dõi và điều chỉnh mật độ sinh vật phù du trong ao tôm, kết hợp với việc sử dụng các chế phẩm sinh học có nguồn gốc từ sinh vật phù du. Hiểu rõ vai trò của sinh vật phù du sẽ giúp người nuôi tôm quản lý chất lượng nước tốt hơn, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh và nâng cao năng suất.

Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ sinh học tiên tiến vào nuôi trồng thủy sản cũng hứa hẹn mở ra những cánh cửa mới, giúp tận dụng tối đa tiềm năng của sinh vật phù du. Điều này không chỉ góp phần vào việc xây dựng một ngành tôm bền vững và hiệu quả mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế cho người nuôi tôm.