Sự Hồi Phục và Thách Thức Ngành Tôm Việt Nam

Ngành tôm Việt Nam là một trong những ngành thủy sản chủ lực, có vai trò quan trọng trong nền kinh tế nông nghiệp quốc gia. Trong những năm qua, tôm đã trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực, góp phần nâng cao giá trị xuất khẩu thủy sản. Tuy nhiên, ngành tôm cũng đối mặt với nhiều thách thức trong việc duy trì sự phát triển bền vững.

Xuất Khẩu Tôm Việt Nam: Tăng Trưởng và Triển Vọng

Năm 2023, kim ngạch xuất khẩu tôm Việt Nam đạt khoảng 3,4 tỷ USD, thấp hơn so với mức kỷ lục 4,3 tỷ USD của năm 2022. Tuy nhiên, sự hồi phục trong xuất khẩu tôm trong năm 2024 là tín hiệu tích cực, với 11 tháng đầu năm ghi nhận gần 3,6 tỷ USD, tăng trưởng 22% so với cùng kỳ năm trước.

• Sự Tăng Trưởng ở Các Thị Trường Tiêu Thụ Chính Các thị trường như Mỹ, EU và Trung Quốc đang ghi nhận mức tăng trưởng ổn định. Mỹ và EU tiếp tục là các thị trường tiêu thụ lớn của tôm Việt Nam. Trung Quốc, với các chính sách thúc đẩy tiêu dùng, cũng hứa hẹn sẽ gia tăng nhu cầu nhập khẩu tôm từ Việt Nam.
• Giá Tôm và Các Sản Phẩm Chế Biến Giá tôm xuất khẩu, đặc biệt là tôm chân trắng, có dấu hiệu tăng trưởng tích cực, giúp cải thiện biên lợi nhuận cho doanh nghiệp. Ngoài ra, sản phẩm tôm chế biến cũng đang phát triển mạnh mẽ, cho thấy sự chuyển hướng sang các sản phẩm giá trị gia tăng.

Những Thách Thức Đang Đặt Ra Cho Ngành Tôm Việt Nam

Dù có sự hồi phục tích cực, ngành tôm Việt Nam vẫn đang đối mặt với những thách thức lớn cần giải quyết để duy trì sự tăng trưởng bền vững.

• Chất Lượng và Chi Phí Sản Xuất Việc nâng cao chất lượng tôm và giảm chi phí sản xuất là một yếu tố quyết định để tôm Việt Nam có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Cục trưởng Cục Thủy sản Trần Đình Luân cho rằng, các vấn đề như kiểm dịch chất lượng con giống, mùa vụ, mật độ nuôi, quản lý dịch bệnh và giảm giá thành sản xuất là các yếu tố quan trọng cần được cải thiện.
• Dịch Bệnh và Biến Đổi Khí Hậu Các dịch bệnh như bệnh đốm trắng, hội chứng tôm chết sớm (EMS) và các bệnh do vi khuẩn gây ra vẫn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng tôm. Việc quản lý dịch bệnh trong ao nuôi vẫn còn nhiều bất cập, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Lợi nhuận của người nuôi tôm cũng đang bị ảnh hưởng bởi chi phí sản xuất cao và dịch bệnh ngày càng gia tăng.
• Sự Cạnh Tranh Quốc Tế Tôm Việt Nam hiện đang gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các quốc gia sản xuất tôm lớn như Ấn Độ, Indonesia và Ecuador. Tôm Việt Nam có chi phí sản xuất cao hơn, từ 30% so với tôm Ấn Độ/Indonesia và cao gấp đôi so với Ecuador, khiến tôm Việt Nam gặp khó khăn trong việc chiếm lĩnh thị trường.

Giải Pháp Cho Ngành Tôm Việt Nam: Cần Một Tầm Nhìn Mới

Để phát triển bền vững và vượt qua các thách thức, ngành tôm Việt Nam cần một chiến lược tổng thể bao gồm:

• Nâng Cao Chất Lượng Sản Phẩm Việc tăng cường chất lượng con giống, sử dụng các phương pháp nuôi tôm tiên tiến, cũng như áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế sẽ giúp nâng cao giá trị sản phẩm tôm. Tôm đạt chứng nhận ASC/BAP hoặc hữu cơ có thể bán được giá cao hơn từ 5-10%, thậm chí có thể giúp vào các hệ thống siêu thị lớn, các nhà hàng và khách sạn.
• Tăng Cường Liên Kết Trong Ngành Ngành tôm Việt Nam hiện vẫn thiếu liên kết chặt chẽ trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Việc thiếu liên kết dọc và ngang giữa các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất và các nhà phân phối đã tạo ra sự thiếu đồng bộ và giảm tính cạnh tranh của ngành tôm Việt Nam. Chính vì vậy, cần thiết phải xây dựng mối liên kết chặt chẽ hơn trong ngành tôm.
• Đầu Tư Công Nghệ Cao và Sản Xuất Bền Vững Ngành tôm cần hướng tới việc áp dụng công nghệ cao, tự động hóa trong các hệ thống nuôi tôm. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí lao động mà còn giúp tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Các hệ thống cho ăn tự động, kiểm soát môi trường ao nuôi và sử dụng thức ăn chất lượng cao sẽ giúp tăng tốc độ tăng trưởng của tôm và giảm thiểu lãng phí.

Ngành tôm Việt Nam đang có những tín hiệu tích cực về sự hồi phục và phát triển, tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua để đảm bảo sự tăng trưởng bền vững. Chính vì vậy, ngành tôm cần chú trọng đầu tư vào công nghệ, tăng cường chất lượng sản phẩm và cải thiện quản lý môi trường để giảm thiểu chi phí và nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Cùng với đó, việc thúc đẩy các mối liên kết trong chuỗi giá trị ngành tôm và nâng cao nhận thức về phát triển bền vững sẽ là yếu tố quan trọng giúp ngành tôm Việt Nam không chỉ hồi phục mà còn vươn lên mạnh mẽ trong những năm tiếp theo.