Tìm Hiểu Các Nguyên Nhân và Giải Pháp cho Hiện Tượng Tôm Rớt Đáy

Tôm bị rớt đáy là một hiện tượng phổ biến trong nuôi trồng thủy sản, gây thiệt hại lớn về kinh tế và ảnh hưởng đến năng suất nuôi. Hiện tượng này xảy ra khi tôm chết và lắng xuống đáy ao nuôi mà không có dấu hiệu rõ ràng từ trước.

Chất Lượng Nước Kém

Chất lượng nước là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm. Nước ô nhiễm, chứa các chất độc hại hoặc không được quản lý đúng cách có thể gây stress và làm tôm chết.

Nồng Độ Ammonia Cao

Ammonia là một chất độc hại sinh ra từ chất thải của tôm và thức ăn dư thừa. Khi nồng độ ammonia trong nước quá cao, tôm sẽ gặp khó khăn trong việc hô hấp, gây stress và có thể dẫn đến tử vong.

Hàm Lượng Oxy Hòa Tan Thấp

Oxy hòa tan (DO) là yếu tố quan trọng giúp tôm hô hấp. Khi hàm lượng DO trong nước thấp, tôm sẽ bị thiếu oxy, gây ra hiện tượng rớt đáy. Các nguyên nhân gây ra DO thấp bao gồm mật độ nuôi quá cao, chất lượng nước kém và không đủ hệ thống sục khí.

Nồng Độ Nitrite Và Nitrate Cao

Nitrite và nitrate là các chất độc hại khác sinh ra từ quá trình phân hủy chất thải. Nitrite đặc biệt độc hại cho tôm vì nó cản trở khả năng vận chuyển oxy trong máu. Nồng độ cao của các chất này sẽ gây ngộ độc và dẫn đến tôm chết.

Bệnh Tật Và Nhiễm Khuẩn

Tôm dễ bị nhiễm nhiều loại bệnh khác nhau, đặc biệt là khi môi trường nước không đảm bảo. Một số bệnh phổ biến gây hiện tượng rớt đáy bao gồm:

Hội Chứng Đốm Trắng (WSSV)

WSSV là một trong những bệnh nguy hiểm nhất đối với tôm, gây tỷ lệ chết rất cao. Bệnh này lây lan nhanh và có thể tiêu diệt toàn bộ quần thể tôm trong ao chỉ trong vài ngày.

Bệnh Đầu Vàng (YHV)

Bệnh đầu vàng cũng là một bệnh vi-rút gây tử vong cao ở tôm. Tôm bị nhiễm bệnh này thường có dấu hiệu đầu và thân chuyển màu vàng, sau đó chết và rớt đáy.

Bệnh Do Vi Khuẩn Vibrio

Các vi khuẩn thuộc chi Vibrio như V. harveyi và V. parahaemolyticus gây ra các bệnh như bệnh đỏ thân, bệnh hoại tử gan tụy (AHPND). Những bệnh này gây ra tình trạng tôm chết hàng loạt và rớt đáy.

Chế Độ Dinh Dưỡng Không Hợp Lý

Thức ăn không đảm bảo chất lượng hoặc chế độ cho ăn không hợp lý cũng là nguyên nhân gây ra hiện tượng rớt đáy.

Thiếu Dinh Dưỡng

Thức ăn không cung cấp đủ dinh dưỡng cần thiết sẽ làm tôm yếu dần, giảm sức đề kháng và dễ mắc bệnh. Điều này dẫn đến tình trạng tôm chết hàng loạt.

Thức Ăn Bị Nhiễm Khuẩn

Thức ăn bị ôi thiu, nhiễm nấm hoặc vi khuẩn có hại cũng gây ngộ độc cho tôm, làm chúng chết và rớt đáy.

Mật Độ Nuôi Quá Cao

Mật độ nuôi cao làm tăng sự cạnh tranh về oxy và thức ăn, gây stress cho tôm và dễ dẫn đến hiện tượng rớt đáy. Mật độ cao cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm bệnh.

Thay Đổi Đột Ngột Của Môi Trường

Những thay đổi đột ngột của các yếu tố môi trường như nhiệt độ, độ mặn, pH cũng gây stress cho tôm, làm suy yếu hệ miễn dịch và dễ dẫn đến tử vong.

Thay Đổi Nhiệt Độ Đột Ngột

Sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ nước, đặc biệt là sự tăng hoặc giảm nhiệt độ nhanh chóng, có thể làm tôm bị sốc nhiệt và chết.

Biến Đổi pH

pH nước thay đổi đột ngột, từ quá kiềm sang quá axit hoặc ngược lại, gây ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của tôm, dẫn đến stress và chết.

Sử Dụng Hóa Chất Và Thuốc Trừ Sâu

Việc sử dụng hóa chất và thuốc trừ sâu không đúng cách hoặc vượt quá liều lượng có thể gây ngộ độc cho tôm. Các chất này không chỉ tiêu diệt mầm bệnh mà còn làm tổn thương tôm, dẫn đến hiện tượng rớt đáy.

 Quản Lý Kém

Quản lý không hiệu quả, thiếu kiểm tra định kỳ và không kịp thời phát hiện các vấn đề trong ao nuôi cũng góp phần làm tăng nguy cơ tôm bị rớt đáy.

Thiếu Oxy Ban Đêm

Ban đêm, quá trình quang hợp ngừng lại, cây thủy sinh và tảo sử dụng oxy để hô hấp, làm giảm nồng độ oxy hòa tan trong nước. Nếu hệ thống sục khí không hoạt động tốt, tôm dễ bị thiếu oxy và chết.

Biện Pháp Phòng Ngừa Và Khắc Phục

Cải Thiện Chất Lượng Nước

Duy trì chất lượng nước tốt là biện pháp quan trọng nhất để phòng ngừa hiện tượng tôm rớt đáy.

Kiểm Soát Ammonia, Nitrite Và Nitrate

Sử dụng các chất hấp thụ ammonia như zeolite, thay nước định kỳ và sử dụng hệ thống lọc sinh học để kiểm soát nồng độ ammonia, nitrite và nitrate.

Tăng Cường Oxy Hòa Tan

Sử dụng máy sục khí hoặc hệ thống quạt nước để tăng cường lượng oxy hòa tan trong nước, đặc biệt là vào ban đêm khi lượng oxy giảm.

Phòng Ngừa Và Kiểm Soát Bệnh Tật

Thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh như sử dụng vacxin, kiểm soát chất lượng nước, duy trì vệ sinh ao nuôi và sử dụng các sản phẩm sinh học để kiểm soát vi khuẩn gây bệnh.

Sử Dụng Vacxin

Vacxin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả đối với một số bệnh vi-rút nguy hiểm như WSSV và YHV.

Kiểm Soát Vi Khuẩn

Sử dụng men vi sinh hoặc các sản phẩm sinh học để kiểm soát vi khuẩn có hại trong ao nuôi.

Đảm Bảo Chất Lượng Thức Ăn

Sử dụng thức ăn chất lượng cao, đảm bảo đủ dinh dưỡng và không bị nhiễm khuẩn. Thực hiện chế độ cho ăn hợp lý, không cho tôm ăn quá nhiều hoặc quá ít.

Quản Lý Mật Độ Nuôi

Duy trì mật độ nuôi phù hợp để giảm stress cho tôm và hạn chế lây nhiễm bệnh. Mật độ nuôi cần điều chỉnh tùy theo loại tôm và điều kiện môi trường.

Theo Dõi Và Kiểm Tra Định Kỳ

Thực hiện kiểm tra định kỳ chất lượng nước và tình trạng sức khỏe của tôm để kịp thời phát hiện và xử lý các vấn đề. Các chỉ tiêu cần kiểm tra bao gồm nồng độ ammonia, nitrite, nitrate, pH, DO và nhiệt độ nước.

Sử Dụng Hóa Chất Và Thuốc Trừ Sâu Đúng Cách

Sử dụng hóa chất và thuốc trừ sâu theo đúng hướng dẫn và liều lượng quy định để tránh gây ngộ độc cho tôm. Tốt nhất là sử dụng các sản phẩm an toàn và thân thiện với môi trường.

Duy Trì Hệ Thống Sục Khí Hoạt Động Tốt

Đảm bảo hệ thống sục khí hoạt động hiệu quả, đặc biệt là vào ban đêm khi lượng oxy trong nước giảm. Kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ hệ thống sục khí để đảm bảo hoạt động liên tục và ổn định.

Phòng Trừ Thiên Địch Và Sinh Vật Có Hại

Kiểm soát sự xâm nhập của các sinh vật có hại như cua, rắn, cá dữ, và chim ăn tôm, để giảm stress cho tôm và ngăn ngừa lây lan bệnh.