Tối Ưu Hóa Hệ Thống Biofloc Trong Nuôi Trồng Thủy Sản

Trong nuôi trồng thủy sản hiện đại, hệ thống Biofloc đang ngày càng trở nên phổ biến. Đây là phương pháp nuôi tôm và cá trong môi trường nước có chứa các hạt sinh khối tự nhiên, chủ yếu là vi khuẩn, tảo và các sinh vật nhỏ khác. Hệ thống này không chỉ giúp cải thiện chất lượng nước mà còn cung cấp nguồn thức ăn tự nhiên cho thủy sản. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu trong nuôi trồng thủy sản theo phương pháp Biofloc, việc giám sát các thông số môi trường là rất quan trọng. Bài viết dưới đây sẽ đi sâu vào các thông số cần giám sát trong hệ thống Biofloc và cách quản lý chúng hiệu quả.

Hệ thống Biofloc là một phương pháp nuôi trồng thủy sản sử dụng nguyên lý tái sử dụng chất thải trong ao nuôi để tạo ra nguồn thức ăn cho tôm và cá. Trong môi trường Biofloc, vi khuẩn, tảo và các sinh vật khác phát triển mạnh mẽ và tạo thành các hạt Biofloc, giúp cải thiện chất lượng nước và tăng năng suất nuôi trồng.

Các thông số cần giám sát trong hệ thống Biofloc

Độ pH

• Khái niệm: Độ pH là thang đo tính axit hoặc kiềm của nước. Độ pH tối ưu cho hệ thống Biofloc thường nằm trong khoảng 6.5 - 8.5.
• Tại sao cần giám sát: Độ pH ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng và phát triển của tôm và cá. Độ pH thấp có thể gây ức chế sự phát triển của vi khuẩn có lợi và làm tăng độ độc hại của amoniac.
• Cách kiểm tra: Sử dụng bộ thử pH hoặc giấy thử độ pH. Nếu pH quá cao hoặc quá thấp, cần điều chỉnh bằng cách bổ sung acid hoặc kiềm thích hợp.

Độ oxy hòa tan (DO)

• Khái niệm: Độ oxy hòa tan là lượng oxy có sẵn trong nước, được đo bằng mg/l.
• Mức độ tối ưu: Đối với hệ thống Biofloc, độ oxy hòa tan cần duy trì trên 4 mg/l để đảm bảo sức khỏe cho thủy sản.
• Tại sao cần giám sát: Oxy là yếu tố quan trọng trong quá trình hô hấp của tôm và cá. Thiếu oxy sẽ làm giảm khả năng phát triển và sinh trưởng, thậm chí gây chết.
• Cách kiểm tra: Sử dụng máy đo DO hoặc bộ thử DO. Nếu nồng độ oxy thấp, cần tăng cường cung cấp oxy bằng máy sục khí hoặc bơm khí.

Nhiệt độ

• Khái niệm: Nhiệt độ nước ảnh hưởng đến sự phát triển và sinh trưởng của thủy sản.
• Mức độ tối ưu: Nhiệt độ tối ưu cho tôm nuôi Biofloc thường nằm trong khoảng 26 - 30 độ C.
• Tại sao cần giám sát: Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp có thể làm chậm quá trình sinh trưởng và gây căng thẳng cho tôm.
• Cách kiểm tra: Sử dụng nhiệt kế để đo nhiệt độ nước. Nếu nhiệt độ không ổn định, cần có biện pháp làm mát hoặc gia nhiệt nước.

Độ mặn

• Khái niệm: Độ mặn là nồng độ muối trong nước, được đo bằng ppt (parts per thousand).
• Mức độ tối ưu: Đối với tôm nuôi, độ mặn tối ưu thường khoảng 15 - 25 ppt.
• Tại sao cần giám sát: Độ mặn không phù hợp có thể làm giảm khả năng sinh trưởng và phát triển của tôm, gây stress và tăng nguy cơ nhiễm bệnh.
• Cách kiểm tra: Sử dụng máy đo độ mặn hoặc máy đo TDS (Total Dissolved Solids). Nếu độ mặn không trong khoảng tối ưu, cần điều chỉnh bằng cách thay nước hoặc bổ sung muối.

Ammonia (NH3)

• Khái niệm: Ammonia là một chất độc hại có thể hình thành từ chất thải của tôm và các sinh vật khác.
• Mức độ tối ưu: Nồng độ ammonia cần giữ dưới 0.1 mg/l.
• Tại sao cần giám sát: Ammonia cao có thể gây ngộ độc cho tôm và cá, làm giảm khả năng sống sót và tăng tỷ lệ chết.
• Cách kiểm tra: Sử dụng bộ test ammonia để xác định nồng độ ammonia trong nước. Nếu phát hiện nồng độ cao, cần thay nước hoặc bổ sung vi sinh vật có lợi để xử lý.

Nitrit (NO2)

• Khái niệm: Nitrit là sản phẩm chuyển hóa từ ammonia trong quá trình nitrification.
• Mức độ tối ưu: Nồng độ nitrit nên duy trì dưới 0.1 mg/l.
• Tại sao cần giám sát: Nitrit cao có thể gây ngộ độc cho tôm, làm giảm khả năng hô hấp và dẫn đến chết hàng loạt.
• Cách kiểm tra: Sử dụng bộ test nitrit. Nếu nồng độ nitrit cao, cần cải thiện hệ thống vi sinh để xử lý nitrit trong nước.

Nitrate (NO3)

• Khái niệm: Nitrate là sản phẩm cuối cùng của quá trình nitrification, ít độc hại hơn so với ammonia và nitrit.
• Mức độ tối ưu: Nồng độ nitrate trong nước không nên vượt quá 100 mg/l.
• Tại sao cần giám sát: Nitrate cao có thể ảnh hưởng đến chất lượng nước và sức khỏe của tôm.
• Cách kiểm tra: Sử dụng bộ test nitrate. Nếu nồng độ nitrate quá cao, cần thay nước hoặc cải thiện hệ thống lọc.

Tổng độ rắn hòa tan (TDS)

• Khái niệm: TDS là tổng lượng chất rắn hòa tan trong nước, bao gồm muối khoáng, hữu cơ và vô cơ.
• Mức độ tối ưu: TDS cần duy trì ở mức từ 500 - 1000 mg/l.
• Tại sao cần giám sát: TDS quá cao có thể gây tổn thương cho tôm và làm giảm khả năng sinh trưởng.
• Cách kiểm tra: Sử dụng máy đo TDS để xác định nồng độ chất rắn hòa tan trong nước. Nếu TDS quá cao, cần thay nước hoặc điều chỉnh lượng thức ăn.

Độ trong của nước

• Khái niệm: Độ trong là một chỉ số cho thấy lượng chất lơ lửng trong nước, ảnh hưởng đến ánh sáng và oxy hòa tan.
• Mức độ tối ưu: Độ trong lý tưởng nên từ 30 - 40 cm.
• Tại sao cần giám sát: Độ trong quá thấp có thể làm giảm lượng ánh sáng và oxy hòa tan, ảnh hưởng đến sự phát triển của vi khuẩn và tảo.
• Cách kiểm tra: Sử dụng thiết bị đo độ trong hoặc thước đo độ trong. Nếu độ trong không đạt, cần điều chỉnh bằng cách thay nước hoặc cải thiện điều kiện sinh trưởng.

Các biện pháp quản lý thông số môi trường trong hệ thống Biofloc

Thay nước định kỳ

• Mục tiêu: Giảm nồng độ các chất độc hại như ammonia, nitrit, và nitrate.
• Thực hiện: Thay khoảng 10-20% lượng nước mỗi tuần để duy trì chất lượng nước ổn định.

 Bổ sung vi sinh vật có lợi

• Mục tiêu: Cải thiện quá trình phân hủy chất thải và xử lý các chất độc hại.
• Thực hiện: Sử dụng men vi sinh trong quá trình nuôi để giữ cho môi trường nước luôn trong trạng thái cân bằng.

Quản lý nguồn thức ăn

• Mục tiêu: Giảm thiểu chất thải hữu cơ trong nước.
• Thực hiện: Cung cấp thức ăn cho tôm theo đúng nhu cầu sinh trưởng, tránh tình trạng thừa thức ăn gây ô nhiễm nước.

Kiểm tra định kỳ

• Mục tiêu: Đảm bảo các thông số môi trường luôn nằm trong giới hạn tối ưu.
• Thực hiện: Kiểm tra các thông số như pH, DO, ammonia, nitrit, nitrate, TDS ít nhất 1 lần/tuần.

Sử dụng công nghệ xử lý nước

• Mục tiêu: Cải thiện chất lượng nước trong ao nuôi.
• Thực hiện: Sử dụng hệ thống lọc sinh học hoặc hóa học để loại bỏ các chất độc hại trong nước.

Hệ thống Biofloc mang lại nhiều lợi ích trong nuôi trồng thủy sản, nhưng cũng đòi hỏi sự chăm sóc và quản lý kỹ lưỡng về chất lượng môi trường. Việc giám sát các thông số như độ pH, độ oxy hòa tan, nhiệt độ, độ mặn, ammonia, nitrit, nitrate, TDS và độ trong của nước là cực kỳ quan trọng. Các biện pháp quản lý hiệu quả sẽ giúp duy trì môi trường sống tốt cho tôm và cá, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Bằng cách tuân thủ các nguyên tắc và phương pháp nêu trên, người nuôi có thể tối ưu hóa quy trình nuôi trồng thủy sản theo phương pháp Biofloc, từ đó góp phần phát triển bền vững ngành thủy sản.