Xuất khẩu thủy sản Việt Nam: Cơ hội bứt phá dịp cuối năm 2024

Xuất khẩu thủy sản Việt Nam: Cơ hội bứt phá dịp cuối năm 2024   

Cuối năm là thời điểm ngành thủy sản Việt Nam thường ghi nhận sự bứt phá mạnh mẽ trong xuất khẩu. Nhu cầu từ các thị trường quốc tế gia tăng, đặc biệt trong các dịp lễ lớn như Giáng sinh và Tết Dương lịch, đã tạo cơ hội lớn cho các doanh nghiệp thủy sản tăng tốc. Tuy nhiên, để đánh giá chính xác khả năng xuất khẩu thủy sản có thể tăng cao vào cuối năm hay không, cần xem xét một loạt các yếu tố như nhu cầu thị trường, tình hình sản xuất trong nước, chi phí logistics, và tác động của các hiệp định thương mại.  

Tổng Quan Xuất Khẩu Thủy Sản 2024  

Trong 11 tháng đầu năm 2024, ngành thủy sản Việt Nam đã đạt kim ngạch xuất khẩu gần 9.2 tỷ USD, tăng 11.5% so với cùng kỳ năm 2023. Tháng 11/2024 ghi nhận mức xuất khẩu 924 triệu USD, tăng 17% so với cùng kỳ năm trước, dù tốc độ tăng trưởng có dấu hiệu chững lại. Những con số này cho thấy triển vọng khả quan cho giai đoạn cuối năm. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), mục tiêu đạt kim ngạch 10 tỷ USD trong năm 2024 là hoàn toàn khả thi.  

Các mặt hàng chủ lực như tôm, cá tra, cá ngừ tiếp tục giữ vai trò quan trọng, lần lượt đóng góp 4 tỷ USD, 2 tỷ USD và hàng trăm triệu USD vào tổng kim ngạch. Ngoài ra, bột cá và các sản phẩm nhuyễn thể cũng ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng, đặc biệt tại các thị trường lớn như Trung Quốc, Nhật Bản, EU và Mỹ.  

Những Yếu Tố Tác Động Đến Xuất Khẩu Cuối Năm  

Nhu Cầu Quốc Tế Tăng Cao  

Thời điểm cuối năm trùng với mùa lễ hội tại nhiều quốc gia trên thế giới. Các dịp như Giáng sinh và Tết Dương lịch là thời gian cao điểm tiêu thụ thủy sản, đặc biệt là các sản phẩm chế biến sẵn như tôm, cá ngừ, cá tra và mực.  

Tại các thị trường lớn:  

Mỹ: Là thị trường nhập khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam, nhu cầu thủy sản, đặc biệt là tôm và cá ngừ, tăng mạnh vào cuối năm để phục vụ các bữa tiệc và quà tặng.  

EU: Thủy sản Việt Nam, với sự đa dạng về chủng loại và chất lượng cao, là lựa chọn hàng đầu trong các dịp lễ tại các nước châu Âu.  

Trung Quốc: Thị trường này duy trì mức tăng trưởng ổn định, đặc biệt đối với các sản phẩm như bột cá và nhuyễn thể chế biến sẵn.  

Nhật Bản và Hàn Quốc: Hai quốc gia này ưa chuộng các sản phẩm thủy sản chế biến cao cấp, giúp tăng kim ngạch xuất khẩu trong giai đoạn cuối năm.  

Tình Hình Sản Xuất Và Cung Ứng Nguyên Liệu  

Năm 2024, ngành thủy sản Việt Nam duy trì sự ổn định trong sản xuất, với nguồn nguyên liệu đáp ứng đủ nhu cầu chế biến và xuất khẩu. Tuy nhiên, giá nguyên liệu và chi phí logistics tăng cao do ảnh hưởng của giá xăng dầu, lao động và chi phí sản xuất.  

Việc ứng dụng công nghệ trong nuôi trồng và chế biến đã giúp nâng cao năng suất, giảm thiểu rủi ro từ biến động môi trường, đồng thời đáp ứng tốt hơn các tiêu chuẩn khắt khe từ thị trường quốc tế.  

Cơ Hội Từ Các Hiệp Định Thương Mại Tự Do (FTA)  

Các hiệp định thương mại như EVFTA, CPTPP và RCEP tiếp tục mang lại lợi thế cạnh tranh cho thủy sản Việt Nam. Thuế suất ưu đãi giúp các sản phẩm thủy sản Việt Nam dễ dàng thâm nhập và chiếm lĩnh thị phần tại các thị trường lớn.  

Các Sản Phẩm Chủ Lực Cuối Năm  

Tôm  

Tôm là mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Năm 2024, xuất khẩu tôm dự kiến đạt 4 tỷ USD. Nhu cầu tôm đông lạnh, tôm chế biến sẵn, và tôm tươi tăng mạnh vào dịp cuối năm.  

Thị trường tiêu thụ chính:  

Mỹ: Tôm Việt Nam chiếm vị trí quan trọng trong các bữa tiệc lớn tại Mỹ.  

EU và Nhật Bản: Ưa chuộng các sản phẩm tôm chế biến cao cấp.  

Hàn Quốc và Trung Quốc: Tôm sú và tôm thẻ là lựa chọn phổ biến.  

Cá Tra  

Cá tra tiếp tục là một sản phẩm chiến lược với kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt 2 tỷ USD vào cuối năm. Cá tra chế biến sẵn, fillet cá tra và cá tra đông lạnh là những sản phẩm được ưa chuộng tại Mỹ, Trung Quốc và các nước châu Phi.  

Cá Ngừ  

Cá ngừ ghi nhận sự tăng trưởng mạnh, đặc biệt tại Nhật Bản, Mỹ và EU. Các sản phẩm cá ngừ đóng hộp, cá ngừ chế biến sẵn và đông lạnh luôn có sức hút lớn vào dịp cuối năm.  

Bột Cá Và Nhuyễn Thể  

Bột cá đạt kim ngạch xuất khẩu gần 265 triệu USD, trong đó 90% được xuất sang Trung Quốc. Các sản phẩm nhuyễn thể như mực, bạch tuộc cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng nhờ vào nhu cầu cao từ EU và Hàn Quốc.  

Thách Thức Và Giải Pháp  

Thách Thức  

Chi phí vận chuyển tăng cao: Giá xăng dầu và thiếu hụt nhân lực trong ngành logistics là những vấn đề lớn.  

Rào cản kỹ thuật: Các quy định khắt khe về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc tại các thị trường lớn như EU và Mỹ đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư vào công nghệ và kiểm soát chất lượng.  

Cạnh tranh quốc tế: Các nước như Thái Lan, Ấn Độ và Indonesia cũng là những đối thủ mạnh trong xuất khẩu thủy sản.  

Giải Pháp  

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ: Sử dụng công nghệ nuôi trồng tiên tiến và chế biến hiện đại để tăng chất lượng sản phẩm.  

Tăng cường xúc tiến thương mại: Tham gia các hội chợ quốc tế và kết nối với các nhà nhập khẩu lớn.  

Phát triển thị trường mới: Ngoài các thị trường truyền thống, cần mở rộng sang châu Phi và Nam Mỹ để giảm phụ thuộc vào các thị trường lớn.  

Kết Luận: Xuất Khẩu Thủy Sản Cuối Năm Liệu Có Tăng Cao?  

Với những tín hiệu tích cực từ nhu cầu quốc tế, sự ổn định trong sản xuất, và các lợi thế từ FTA, xuất khẩu thủy sản Việt Nam hoàn toàn có cơ hội tăng mạnh vào cuối năm 2024. Tuy nhiên, để đạt được mức tăng trưởng như kỳ vọng, ngành thủy sản cần giải quyết tốt các thách thức và tận dụng tối đa cơ hội từ thị trường quốc tế.