Bệnh phân trắng ở tôm: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng trị

Bệnh phân trắng (White Feces Syndrome - WFS) là một bệnh phổ biến thường gặp ở tôm, đặc biệt là khi nuôi tôm trong các mô hình thâm canh có mật độ cao hoặc nuôi theo quy trình ít thay nước. Đây là một bệnh với nhiều ảnh hưởng đáng kể đối với sự phát triển của tôm và có thể dẫn đến tình trạng tôm chết. Vì vậy, người nuôi tôm cần phải nắm rõ các nguyên nhân gây bệnh phân trắng và thực hiện biện pháp phòng tránh để giảm thiểu rủi ro trong ao nuôi của họ.

1. Bệnh Phân Trắng là Gì? Những Triệu Chứng Khi Tôm Bị Phân Trắng:

Bệnh phân trắng, hay White Feces Syndrome, thường xuất hiện ở giai đoạn 40-70 ngày tuổi của tôm. Dấu hiệu nhận biết chính của bệnh này là xuất hiện các sợi phân màu trắng trên bề mặt ao nuôi. Ngoài ra, tôm nhiễm bệnh có những triệu chứng khác như:

• Giảm sự ăn uống và tốc độ tăng trưởng chậm.
• Vỏ của tôm trở nên mềm và màu sắc biến đổi thành sậm hơn.
• Gan và tụy của tôm trở nên mềm nhũn và mất đi màu sắc bình thường.
• Ruột và phân của tôm chuyển sang màu vàng hoặc màu trắng.
• Màu sắc của mang tôm trở nên tối hơn.

Khi tôm gặp phải các tác nhân gây bệnh, hệ thống gan tụy và đường ruột bị tổn thương, dẫn đến chức năng hoạt động của các cơ quan này giảm sút. Do đó, tôm không thể tiêu thụ thức ăn, và sự tấn công của các yếu tố gây bệnh khác có thể dẫn đến tình trạng tôm chết.

2. Những Nguyên Nhân Khiến Tôm Bị Phân Trắng:

Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh phân trắng ở tôm, và một số tác nhân thường gặp bao gồm:

• Đặc điểm của ao nuôi, bao gồm các chỉ số như nồng độ các chất hữu cơ > 100 ppm, độ kiềm < 80 ppm hoặc > 200 ppm, nồng độ Vibrio cao > 1 x 102 CFU/ml, nồng độ oxy hòa tan (DO) thấp < 3 ppm trong thời gian dài, nhiệt độ nước quá cao > 32°C, sự xuất hiện của tảo lam và nồng độ NH3 cao.
• Nhóm vi khuẩn Vibrio.
• Sự tồn tại của các tác nhân độc tố như khí độc NH3, H2S, độc tố từ nấm trong thức ăn gây nấm bệnh cho tôm, tảo độc, vi bào trùng tử (EHP), và ký sinh trùng Gregarine.

Để hạn chế tôm bị phân trắng, người nuôi tôm cần thường xuyên theo dõi và đo đạc các chỉ số nước ao nuôi để có thể điều chỉnh các thông số này một cách hợp lý khi cần thiết.

3. Phòng Trị Bệnh Phân Trắng Cho Tôm Như Thế Nào?

Khi phát hiện tôm bị bệnh phân trắng, người nuôi tôm có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Ngưng cho tôm ăn trong 1-2 ngày và cải thiện tăng cường oxy hòa tan để đảm bảo tôm có đủ oxy để hô hấp.
• Thay nước trong khoảng 30-50% (nước đã được xử lý kỹ, thay nước chậm để tránh làm cho tôm bị sốc).
• Giảm nồng độ các chất hữu cơ trong ao (nếu ao thường xuyên xi phông, hãy sử dụng chất lắng tụ rồi mới xi phông sạch ra ngoài; trong trường hợp ao không được xi phông trước đó, hãy sử dụng vi sinh để xử lý nước và đáy ao).
• Sử dụng vi sinh vật để xử lý nước và đáy ao (liều lượng gấp 3 lần so với liều thông thường).
• Trộn vi sinh vật tiêu hóa và tỏi (10g/kg) vào thức ăn để tôm ăn (nhưng không nên trộn tỏi và vi sinh vật cùng nhau vì tỏi có thể làm cho vi sinh vật trở nên bất hoạt).
• Thực hiện tất cả các biện pháp trên trong vòng 5 ngày liên tục.

4. Các Biện Pháp Phòng Bệnh Phân Trắng Cho Tôm:

• Bổ sung vitamin và khoáng chất cần thiết để tăng cường sức khỏe cho tôm.
• Bảo quản thức ăn tốt, kiểm tra chất lượng thức ăn thường xuyên (kiểm tra hạn sử dụng, độ ẩm, và độ mốc).
• Kiểm soát tảo độc và đảm bảo các chỉ số như độ kiềm trong ao ổn định.
• Kiểm soát sự phát triển của vi khuẩn Vibrio bằng cách duy trì mức độ thấp của các chất hữu cơ, nguồn dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của Vibrio. Sử dụng xi phông để loại bỏ chất thải, và sử dụng vi sinh vật để phân hủy các chất hữu cơ đáy ao và trong nước.
• Theo dõi nhiệt độ nước và quản lý lượng thức ăn một cách cẩn thận. Trong trường hợp nhiệt độ nước tăng cao (trên 32°C), không nên tăng lượng thức ăn cho tôm, vì tại nhiệt độ cao này, tôm có nhu cầu ăn nhiều hơn nhưng không thể tiêu thụ hết chất dinh dưỡng, và quá trình tiêu hóa diễn ra nhanh chóng, làm cho lượng chất thải trong ao tăng lên.
• Bổ sung vi sinh vật định kỳ để duy trì cân bằng hệ vi khuẩn có lợi trong ao.
• Đảm bảo rằng hàm lượng oxy hòa tan trong nước luôn trên 5 ppm.

Ngoài ra, để phòng tránh bệnh phân trắng ở tôm, nên kiểm tra mầm bệnh của tôm trước khi thả giống bằng kỹ thuật sinh học phân tử PCR. Điều này giúp loại trừ những vật chủ có thể mang mầm bệnh vào hệ thống nuôi, và cần thực hiện vệ sinh nước trước khi thả tôm vào ao nuôi.

Như vậy, việc nắm rõ nguyên nhân và cách phòng trị bệnh phân trắng cho tôm là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe và tăng trưởng tốt cho tôm trong quá trình nuôi trồng. Điều này giúp người nuôi tôm đạt được năng suất cao và giảm thiểu rủi ro mất mùa.