Cách Thúc Đẩy Tảo Có Lợi Chiếm Ưu Thế Trong Ao Nuôi Tôm

Tảo có lợi, như tảo lục và tảo khuê, đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái ao nuôi. Chúng không chỉ cung cấp oxy hòa tan thông qua quá trình quang hợp mà còn giúp kiểm soát chất lượng nước bằng cách hấp thụ các chất dinh dưỡng dư thừa (như nitrat, photphat). Đồng thời, chúng cạnh tranh với tảo độc và vi khuẩn gây hại, làm giảm nguy cơ dịch bệnh trong ao.

Lợi ích cụ thể của tảo có lợi:

Cung cấp oxy: Tảo quang hợp vào ban ngày, tăng nồng độ oxy hòa tan trong nước.

Ổn định chất lượng nước: Hấp thụ amonia, nitrat và photphat, giúp giảm tải lượng hữu cơ.

Cạnh tranh sinh học: Hạn chế sự phát triển của tảo độc và vi khuẩn có hại.

Nguồn dinh dưỡng tự nhiên: Một số loại tảo là thức ăn bổ sung cho tôm, đặc biệt trong giai đoạn ấu trùng và tôm nhỏ.

Các loại tảo có lợi cần khuyến khích

Tảo lục (Chlorophyta)

• Đặc điểm: Có màu xanh lục, phát triển tốt trong môi trường giàu ánh sáng và nước có độ pH trung tính đến kiềm.
• Lợi ích: Cung cấp oxy hiệu quả, ổn định chất lượng nước và ít gây hại khi mật độ cao.

Tảo khuê (Diatoms)

• Đặc điểm: Có màu vàng nâu, vỏ silicate, phát triển tốt trong môi trường nước có độ mặn trung bình đến cao.
• Lợi ích: Là nguồn thức ăn tự nhiên giàu dinh dưỡng cho tôm và hỗ trợ quá trình ổn định chất lượng nước.

Tảo lam (Cyanobacteria) - Chỉ quản lý khi cần thiết

• Tảo lam như Spirulina đôi khi được coi là có lợi ở mức độ nhất định, nhưng nếu không kiểm soát có thể phát triển quá mức và trở thành tảo độc.

Nguyên tắc quản lý và thúc đẩy tảo có lợi

Để nhóm tảo có lợi chiếm ưu thế, cần có sự kiểm soát chặt chẽ về các yếu tố môi trường và quản lý dinh dưỡng trong ao. Các yếu tố chính bao gồm:

Ánh sáng

• Tảo cần ánh sáng để quang hợp. Đảm bảo ao nuôi không bị che phủ bởi vật cản hoặc bùn đất, tạo điều kiện cho ánh sáng xuyên vào nước.
• Thời gian chiếu sáng: Tảo lục và tảo khuê cần ánh sáng trung bình từ 6-8 giờ/ngày để phát triển tốt.

pH và kiềm

• pH: Giữ pH nước trong khoảng 7.5-8.5 để tảo lục và tảo khuê phát triển. Nếu pH quá thấp, có thể sử dụng vôi dolomite hoặc vôi tôi để điều chỉnh.
• Kiềm (Alkalinity): Đảm bảo độ kiềm trong khoảng 80-120 mg/L. Kiềm thấp có thể bổ sung bằng baking soda hoặc dolomite.

Dinh dưỡng

• Tảo cần nitrat (NO3⁻) và phosphat (PO4³⁻) để phát triển. Tuy nhiên, cần duy trì mức cân bằng để tránh phát triển quá mức.
• Cách bổ sung:
  • Phân bón vi sinh: Sử dụng phân bón hữu cơ hoặc phân vi sinh chứa nitrat, photphat, nhưng cần đảm bảo xử lý kỹ để tránh ô nhiễm.
  • Thực phẩm vi sinh: Bổ sung vi khuẩn có lợi giúp phân hủy chất hữu cơ, cung cấp dinh dưỡng ổn định cho tảo.

Oxy hòa tan

• Duy trì nồng độ oxy hòa tan >5 mg/L. Có thể sử dụng máy sục khí hoặc quạt nước để tăng cường oxy trong nước.

Quản lý nước

• Thay nước định kỳ: Đảm bảo nước sạch, giảm tải lượng hữu cơ và khí độc như NH3, H2S.
• Lọc nước: Dùng lưới chắn hoặc hệ thống lọc để loại bỏ mùn bã hữu cơ, giảm nguy cơ phát triển tảo độc.

Các bước cụ thể để thúc đẩy tảo có lợi chiếm ưu thế

Chuẩn bị ao nuôi

• Vệ sinh đáy ao: Loại bỏ bùn bã hữu cơ và tảo độc tồn dư từ vụ trước.
• Khử trùng nước: Sử dụng vôi hoặc chlorine để khử trùng ao trước khi thả nước.
• Bón lót phân vi sinh: Trước khi thả giống, bón phân vi sinh để cung cấp nguồn dinh dưỡng cho tảo phát triển.

Gieo giống tảo

• Gieo giống tảo có lợi, đặc biệt là tảo khuê, bằng cách sử dụng chế phẩm vi sinh hoặc thu hoạch từ ao nuôi hiệu quả trước đó.
• Kiểm tra mật độ tảo định kỳ, đảm bảo duy trì mức 30,000-50,000 tế bào/ml.

Kiểm soát tảo độc

• Phát hiện sớm: Quan sát màu nước, nếu nước chuyển sang màu xanh đậm hoặc đỏ có thể là dấu hiệu của tảo độc.
• Sử dụng chế phẩm vi sinh: Nhằm cạnh tranh dinh dưỡng với tảo độc, hạn chế chúng phát triển.
• Quản lý thức ăn: Tránh dư thừa thức ăn, vì đây là nguồn dinh dưỡng cho tảo độc.

Bổ sung chế phẩm sinh học

• Các chế phẩm chứa vi sinh vật có lợi như Bacillus spp. hoặc Lactobacillus spp. giúp kiểm soát mầm bệnh, cải thiện chất lượng nước và hỗ trợ phát triển tảo có lợi.

Theo dõi và điều chỉnh thường xuyên

• Dùng kính hiển vi hoặc dụng cụ đo chuyên dụng để kiểm tra mật độ và loại tảo trong nước.
• Dựa vào màu nước để đánh giá tình trạng ao:
  • Màu xanh lục nhạt: Tảo lục đang chiếm ưu thế, tốt cho tôm.
  • Màu vàng nâu: Tảo khuê phát triển mạnh, môi trường ổn định.
  • Màu xanh đậm hoặc đỏ: Nguy cơ tảo độc, cần xử lý ngay.

Một số sai lầm thường gặp và cách khắc phục

Bổ sung phân bón quá mức

• Hậu quả: Làm tăng nguy cơ phát triển tảo độc.
• Cách khắc phục: Duy trì mức phân bón hợp lý, kết hợp giám sát mật độ tảo.

Thức ăn dư thừa

• Hậu quả: Tăng tải lượng hữu cơ và gây mất cân bằng dinh dưỡng.
• Cách khắc phục: Điều chỉnh lượng thức ăn dựa trên nhu cầu của tôm, sử dụng thức ăn chất lượng cao.

Quản lý không thường xuyên

• Hậu quả: Tảo độc phát triển mạnh mà không phát hiện kịp thời.
• Cách khắc phục: Thiết lập lịch kiểm tra và giám sát định kỳ.

Thúc đẩy sự phát triển của tảo có lợi không chỉ giúp cải thiện môi trường nước mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tăng năng suất và chất lượng tôm nuôi. Bằng cách kiểm soát các yếu tố môi trường như ánh sáng, pH, dinh dưỡng, và sử dụng chế phẩm sinh học, người nuôi tôm có thể duy trì hệ sinh thái ao nuôi bền vững và hiệu quả.

Việc quản lý tảo có lợi cần sự kiên nhẫn, theo dõi sát sao và điều chỉnh kịp thời. Khi áp dụng đúng cách, nhóm tảo có lợi sẽ trở thành đồng minh đắc lực, mang lại thành công cho các vụ nuôi tôm.