Khắc Phục Tác Động Của Độ pH và Độ Mặn Biến Động Trong Nuôi Tôm

Khắc Phục Tác Động Của Độ pH và Độ Mặn Biến Động Trong Nuôi Tôm 

Trong lĩnh vực nuôi tôm, việc duy trì môi trường ao nuôi ổn định đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe, tốc độ tăng trưởng, và năng suất của tôm. Hai yếu tố chính thường được chú ý là độ pH và độ mặn. Tuy nhiên, sự biến động của hai yếu tố này là vấn đề phổ biến mà người nuôi thường xuyên gặp phải, gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với đàn tôm và hiệu quả kinh tế.

Tầm Quan Trọng của Độ pH và Độ Mặn trong Ao Nuôi Tôm

Độ pH

Độ pH là thước đo mức độ axit hoặc kiềm của nước, thường dao động từ 0 (rất axit) đến 14 (rất kiềm). Trong ao nuôi tôm, độ pH lý tưởng dao động từ 7,5 đến 8,5, là mức cân bằng để tôm sinh trưởng và thực hiện các quá trình sinh lý hiệu quả.

pH ổn định giúp gì cho tôm?

Hỗ trợ quá trình hô hấp và trao đổi chất của tôm.

Tăng cường hoạt động của các enzyme trong cơ thể, đảm bảo hấp thu dinh dưỡng hiệu quả.

Giảm nguy cơ căng thẳng và cải thiện khả năng miễn dịch.

Hậu quả khi pH không ổn định:

Khi pH < 6,5: Tôm dễ bị sốc, giảm hoạt động và hấp thu dinh dưỡng kém.

Khi pH > 9: Ảnh hưởng đến hệ thần kinh và hô hấp của tôm, làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

Độ mặn

Độ mặn (thường được đo bằng phần nghìn - ‰) là nồng độ muối trong nước. Tùy vào từng loại tôm, độ mặn lý tưởng có thể dao động từ 10-35‰.

Độ mặn ảnh hưởng đến tôm như thế nào?

Giúp điều hòa áp suất thẩm thấu trong cơ thể tôm, đảm bảo quá trình trao đổi chất.

Hỗ trợ khả năng hấp thụ khoáng chất từ nước ao.

Tăng cường hệ miễn dịch, giúp tôm kháng bệnh tốt hơn.

Hậu quả khi độ mặn không phù hợp:

Độ mặn quá thấp: Tôm khó điều hòa áp suất thẩm thấu, dễ mất nước và kiệt sức.

Độ mặn quá cao: Ảnh hưởng đến quá trình hô hấp và làm tăng nguy cơ sốc môi trường.

Nguyên Nhân Gây Biến Động Độ pH và Độ Mặn

Thời Tiết

Thời tiết thay đổi thất thường, đặc biệt trong mùa mưa và mùa nắng, là nguyên nhân chính gây biến động độ pH và độ mặn trong ao.

Mưa lớn:

Lượng nước mưa nhiều làm loãng độ mặn trong ao, giảm nhanh chóng nồng độ muối.

Các chất hữu cơ từ đất, bụi bẩn, và nước chảy tràn vào ao làm thay đổi pH.

Nắng gắt:

Bốc hơi nước tăng cường, làm tăng nồng độ muối, dẫn đến độ mặn tăng cao.

Tăng nhiệt độ nước ao, ảnh hưởng gián tiếp đến quá trình phân hủy chất hữu cơ, làm giảm pH.

 Chất Lượng Nước và Đáy Ao

Đáy ao chứa nhiều chất hữu cơ và bùn thải chưa được xử lý là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây biến động pH.

Quá trình phân hủy chất hữu cơ:

Sinh ra khí độc như amoniac (NH3), nitrit (NO2-), và axit hữu cơ, làm giảm pH nước ao.

Khí độc cũng ảnh hưởng đến khả năng hô hấp và sức khỏe của tôm.

Nước ao ô nhiễm:

Nước cấp vào ao không đạt tiêu chuẩn, chứa nhiều tạp chất, hoặc độ mặn không phù hợp làm môi trường nước không ổn định.

Hệ Thống Quản Lý Nước Kém

Quản lý nước không hiệu quả hoặc thiếu hệ thống cấp thoát nước đạt chuẩn cũng là nguyên nhân làm pH và độ mặn biến động.

Không có nguồn nước dự trữ:

Khi cần điều chỉnh độ mặn hoặc pH, người nuôi không thể bổ sung nước kịp thời, gây khó khăn trong quản lý.

Thiếu kiểm soát chất lượng nước:

Không đo đạc và kiểm tra định kỳ độ mặn, độ pH, dẫn đến không phát hiện sớm những thay đổi nguy hiểm.

Tác Động của Độ pH và Độ Mặn Không Ổn Định Đến Sức Khỏe Tôm

Căng Thẳng và Giảm Miễn Dịch

Tôm rất nhạy cảm với các thay đổi trong môi trường nước. Biến động độ pH và độ mặn đột ngột gây căng thẳng cho tôm, làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến chúng dễ mắc các bệnh do vi khuẩn, virus và ký sinh trùng.

Khả Năng Sinh Trưởng Kém

Khi độ pH và độ mặn không ổn định:

Tôm không hấp thu đủ chất dinh dưỡng, làm chậm quá trình tăng trưởng.

Tôm dễ bị còi cọc, không đạt kích thước tối ưu khi thu hoạch.

Tăng Nguy Cơ Nhiễm Bệnh

Môi trường nước bất ổn là điều kiện lý tưởng để mầm bệnh phát triển. Đặc biệt, pH thấp làm tôm dễ mắc các bệnh nguy hiểm như:

Bệnh gan tụy cấp (AHPND).

Bệnh đốm trắng (WSSV).

Các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa.

Biện Pháp Quản Lý Độ pH và Độ Mặn Ổn Định

Theo Dõi Thường Xuyên

Sử dụng máy đo pH và độ mặn để kiểm tra nước ao ít nhất 2 lần/ngày, vào buổi sáng và chiều.

Định kỳ ghi chép và theo dõi dữ liệu để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Điều Chỉnh Độ pH

Bổ sung vôi CaCO3 hoặc vôi Dolomite khi pH giảm để tăng tính kiềm.

Sử dụng chế phẩm sinh học để cân bằng hệ vi sinh trong ao, giảm khí độc và ổn định pH.

Quản Lý Độ Mặn

Khi độ mặn giảm (do mưa lớn): Bổ sung nước biển hoặc nước có độ mặn cao, nhưng cần cấp từ từ để tôm thích nghi.

Khi độ mặn tăng (do bốc hơi): Thêm nước ngọt để giảm nồng độ muối. Nên che chắn ao nuôi trong những ngày nắng gắt để giảm tốc độ bốc hơi.

Cải Tạo Đáy Ao Định Kỳ

Loại bỏ bùn thải, chất hữu cơ tích tụ dưới đáy ao để giảm nguy cơ sinh khí độc.

Sử dụng chế phẩm vi sinh định kỳ để phân hủy chất thải, cải thiện chất lượng nước.

Chuẩn Bị Đối Phó Với Thời Tiết

Dự trữ nước sạch với các mức độ mặn khác nhau để điều chỉnh nhanh chóng khi cần.

Che chắn ao nuôi bằng lưới hoặc mái che để giảm tác động từ mưa lớn hoặc nắng gắt.

Kết Luận

Độ pH và độ mặn là hai yếu tố quan trọng quyết định thành công trong nuôi tôm. Sự không ổn định của hai yếu tố này không chỉ gây căng thẳng, giảm miễn dịch, mà còn tăng nguy cơ nhiễm bệnh và làm giảm năng suất.

Để giải quyết vấn đề, người nuôi cần áp dụng các biện pháp quản lý khoa học, từ theo dõi thường xuyên, cải tạo đáy ao, đến điều chỉnh pH và độ mặn kịp thời. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và hiểu biết đầy đủ, người nuôi tôm có thể đảm bảo môi trường ao nuôi luôn ổn định, giúp tôm phát triển khỏe mạnh và nâng cao hiệu quả kinh tế.