Đường Ruột Tôm: Dấu Hiệu Bệnh và Biện Pháp Điều Trị Hiệu Quả

Đường ruột là bộ phận quan trọng trong cơ thể tôm, đóng vai trò quyết định trong quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng. Sức khỏe của đường ruột ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh trưởng, phát triển và sức đề kháng của tôm. Khi đường ruột tôm bị yếu hoặc mắc bệnh, tôm sẽ không thể tiêu hóa và hấp thụ thức ăn hiệu quả, dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như chậm lớn, giảm khả năng sống sót và thậm chí chết hàng loạt.

Dấu hiệu tôm bị bệnh đường ruột

Các triệu chứng ban đầu

Bệnh đường ruột ở tôm thường xuất hiện sau khoảng 1 tháng nuôi, phổ biến nhất trong giai đoạn từ 60 – 90 ngày tuổi. Các dấu hiệu đặc trưng bao gồm:

• Chán ăn và giảm ăn: Tôm thường bỏ ăn, hoặc ăn rất ít, biểu hiện chán ăn rõ rệt.
• Hành vi yếu ớt: Tôm có dấu hiệu bơi lờ đờ, tấp mé bờ, và thể trạng yếu.
• Ruột bị tổn thương: Ruột tôm có thể đứt thành từng khúc hoặc trở nên rỗng, không chứa thức ăn.
• Đường ruột loãng: Điều này khiến tôm không thể hấp thụ thức ăn, dẫn đến tình trạng hoại tử.
• Phân bất thường: Phân tôm bị đứt khúc, cong, dễ nát và có màu nhợt nhạt hơn so với bình thường.
• Sợ hãi khi gặp ánh sáng mạnh hoặc tiếng động lớn: Tôm dễ dàng hoảng sợ và biểu hiện stress.

Giai đoạn nặng hơn

Khi bệnh tiến triển, tình trạng đường ruột của tôm sẽ trở nên nghiêm trọng hơn. Dấu hiệu bao gồm:

• Xuất huyết: Đường ruột có thể xuất hiện các dấu hiệu xuất huyết, gây ra những đốm trắng hoặc vàng nhạt trên thành ruột.
• Chết hàng loạt: Nếu không can thiệp kịp thời, tôm có thể chết nhanh chóng, thường trong vòng 2-3 ngày.

Nguyên nhân tôm bị bệnh đường ruột

Bệnh đường ruột ở tôm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến các yếu tố như vi khuẩn, chất lượng thức ăn, nguồn giống, và điều kiện môi trường nuôi.

Vi khuẩn Vibrio spp.

Vi khuẩn Vibrio spp. là nguyên nhân chính gây ra bệnh đường ruột ở tôm. Chúng xâm nhập vào đường ruột, bám vào thành ruột và tiết ra độc tố, phá hủy thành ruột, dẫn đến viêm và làm cho tôm không thể tiêu hóa thức ăn.

Chất lượng thức ăn

• Thức ăn không đảm bảo: Thức ăn lâu ngày bị ẩm, vón cục, nhiễm nấm mốc, vi khuẩn hoặc chứa độc tố sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh đường ruột ở tôm.
• Nhiễm khuẩn: Các thức ăn dính trên thành bạt, cầu nhá, hoặc máy quạt lâu ngày không được vệ sinh sẽ dễ bị nhiễm nấm mốc, vi khuẩn và gây bệnh cho tôm.

Nguồn giống kém chất lượng

Nguồn giống tôm không đảm bảo chất lượng, sức đề kháng yếu sẽ dễ dàng bị vi khuẩn tấn công. Việc sử dụng giống đã mang mầm bệnh cũng sẽ làm tăng nguy cơ phát sinh bệnh.

Yếu tố môi trường nuôi

• Ô nhiễm môi trường: Không kiểm soát tốt chất lượng môi trường nước sẽ dẫn đến tình trạng ô nhiễm do thức ăn dư thừa, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát tán.
• Nhiều chất hữu cơ: Thức ăn thừa, phân tôm và xác tảo có thể làm gia tăng mức độ ô nhiễm, ảnh hưởng đến sức khỏe đường ruột của tôm.

Mật độ tảo độc

Tôm ăn phải các loại tảo độc, đặc biệt là tảo lam, có thể bị tổn thương đường ruột do enzyme của tảo gây ra. Điều này khiến tôm không hấp thụ được thức ăn, dẫn đến các triệu chứng như phân trắng và phân bị đứt khúc.

Ký sinh trùng đường ruột

Ký sinh trùng như Gregarines có thể bám vào đường ruột tôm, gây tổn thương cho niêm mạc ruột và làm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng.

Phòng ngừa và điều trị bệnh đường ruột ở tôm

Kiểm soát chất lượng thức ăn

• Lựa chọn thức ăn chất lượng: Thức ăn cần được bảo quản tốt, không nhiễm nấm mốc hoặc độc tố.
• Sử dụng men tiêu hóa: Thường xuyên bổ sung men tiêu hóa có lợi và vitamin C để tăng sức đề kháng cho tôm.

Quản lý môi trường nuôi

• Cải tạo ao nuôi: Thực hiện việc cải tạo ao kỹ lưỡng, xử lý nước trước khi thả nuôi.
• Quản lý mật độ: Thả giống với mật độ phù hợp, tránh tình trạng thả quá dày.
• Định kỳ thay nước: Thay nước thường xuyên và xử lý chất hữu cơ dư thừa, bùn đáy ao.

Xử lý khi phát hiện bệnh

• Loại bỏ thức ăn hỏng: Ngưng cho ăn 1-2 ngày nếu phát hiện tôm bị bệnh.
• Sử dụng chế phẩm sinh học: Sử dụng men vi sinh để cải thiện môi trường nước và hệ vi sinh có lợi trong ao.
• Kiểm tra và điều chỉnh thông số môi trường: Bón vôi, Zeolite, và Yucca nhằm cải thiện pH, độ kiềm, và khí độc trong ao nuôi.

Can thiệp hóa học

Khi phát hiện tôm có dấu hiệu bệnh, có thể sử dụng các hóa chất diệt khuẩn như BKC, KMnO4, Iodine với liều dùng phù hợp, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của tôm.

Theo dõi và đánh giá thường xuyên

Thường xuyên theo dõi sức khỏe của tôm và các chỉ số môi trường trong ao nuôi để có thể phát hiện sớm và can thiệp kịp thời.

Bệnh đường ruột ở tôm là một vấn đề nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến năng suất và hiệu quả kinh tế trong nuôi trồng thủy sản. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bà con nuôi tôm có những biện pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của tôm, đảm bảo sự phát triển bền vững trong ngành nuôi trồng thủy sản. Để đạt được hiệu quả cao, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp từ quản lý chất lượng thức ăn, kiểm soát môi trường, đến việc theo dõi sức khỏe tôm một cách thường xuyên.