Giảm Thức Ăn Cho Tôm Đúng Cách – Giải Pháp Giảm Lãng Phí Và Ngừa Bệnh Tật

Giảm Thức Ăn Cho Tôm Đúng Cách – Giải Pháp Giảm Lãng Phí Và Ngừa Bệnh Tật 

Trong quá trình nuôi tôm, quản lý lượng thức ăn là một yếu tố quan trọng quyết định đến năng suất, sức khỏe và hiệu quả kinh tế. Nếu cung cấp quá nhiều thức ăn, không chỉ gây lãng phí mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng nước và môi trường nuôi. Ngược lại, nếu cho ăn quá ít, tôm có thể chậm lớn, không đạt kích thước mong muốn. Vì vậy, việc xác định thời điểm cần giảm lượng thức ăn là vô cùng quan trọng. Bài viết này sẽ phân tích các tình huống cụ thể khi cần điều chỉnh lượng thức ăn cho tôm.

1. Các thời điểm cần giảm lượng thức ăn

Khi nhiệt độ nước thay đổi bất thường

Nhiệt độ nước có ảnh hưởng lớn đến quá trình trao đổi chất của tôm. Khi nhiệt độ xuống quá thấp (dưới 25°C) hoặc quá cao (trên 32°C), tôm thường ăn ít lại do hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả. Nếu vẫn duy trì lượng thức ăn như bình thường, có thể dẫn đến thức ăn dư thừa, gây ô nhiễm nước.

Giải pháp:

Theo dõi nhiệt độ nước hằng ngày, điều chỉnh khẩu phần ăn giảm 20-30% khi nhiệt độ quá thấp hoặc quá cao.

Sử dụng các biện pháp kiểm soát nhiệt độ như quạt nước, che lưới giảm nhiệt hoặc tăng oxy hòa tan khi cần thiết.

Khi chất lượng nước xấu đi

Chất lượng nước kém là một trong những nguyên nhân chính làm giảm khả năng tiêu hóa và hấp thụ thức ăn của tôm. Một số yếu tố môi trường quan trọng cần theo dõi bao gồm:

Hàm lượng oxy hòa tan thấp: Khi oxy hòa tan dưới 4 mg/L, tôm sẽ giảm ăn.

Nồng độ amoniac (NH3) và nitrit (NO2-) tăng cao: Tôm dễ bị stress và giảm ăn.

pH dao động mạnh: pH thấp dưới 7 hoặc cao trên 8.5 làm ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của tôm.

Giải pháp:

Kiểm tra chất lượng nước thường xuyên bằng các bộ test nhanh.

Giảm lượng thức ăn khi phát hiện dấu hiệu chất lượng nước suy giảm, điều chỉnh khoảng 20-50% tùy mức độ.

Cải thiện chất lượng nước bằng cách thay nước, sử dụng vi sinh xử lý đáy ao, tăng cường sục khí.

Khi tôm đang lột xác

Tôm có xu hướng giảm ăn trong giai đoạn lột xác, do hệ tiêu hóa chưa ổn định và vỏ còn mềm. Nếu không giảm thức ăn trong giai đoạn này, phần dư thừa có thể gây ô nhiễm đáy ao.

Giải pháp:

Quan sát chu kỳ lột xác của tôm (thường xảy ra theo đợt).

Giảm lượng thức ăn 30-50% trong 1-2 ngày trước và sau khi tôm lột xác.

Cung cấp thêm khoáng chất, canxi để hỗ trợ tôm cứng vỏ nhanh.

Khi tôm bị bệnh

Khi tôm mắc các bệnh về đường ruột, gan tụy, phân trắng, hội chứng chết sớm (EMS), chúng sẽ giảm ăn đáng kể. Nếu vẫn tiếp tục cho ăn nhiều, thức ăn thừa sẽ làm môi trường ao bị ô nhiễm nghiêm trọng hơn.

Giải pháp:

Giảm lượng thức ăn 50-70% khi tôm bị bệnh.

Chuyển sang sử dụng thức ăn có bổ sung men vi sinh, vitamin C, thuốc thảo dược để hỗ trợ sức khỏe tôm.

Quản lý chất lượng nước, giảm mật độ vi khuẩn gây bệnh trong ao.

Khi mật độ nuôi quá cao

Mật độ tôm quá cao làm tăng cạnh tranh thức ăn, giảm lượng oxy hòa tan, khiến tôm dễ bị stress. Khi phát hiện dấu hiệu tôm bơi chậm, dạt bờ hoặc có nhiều thức ăn thừa trong ao, cần giảm lượng thức ăn để tránh ô nhiễm đáy ao.

Giải pháp:

Điều chỉnh mật độ nuôi hợp lý ngay từ đầu.

Khi mật độ cao, giảm lượng thức ăn 10-20%, đồng thời tăng cường sục khí, bổ sung men vi sinh giúp cải thiện chất lượng nước.

Khi trời mưa lớn

Mưa lớn có thể làm giảm nhiệt độ nước đột ngột, thay đổi độ mặn và pH, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa của tôm. Do đó, tôm sẽ giảm ăn và có thể bị sốc nước.

Giải pháp:

 Giảm lượng thức ăn 30-50% trong và sau khi trời mưa.

Kiểm tra các chỉ số nước, điều chỉnh bằng cách bổ sung khoáng, vôi để ổn định pH.

Tăng cường oxy hòa tan để hạn chế stress cho tôm.

2. Hậu quả khi không giảm lượng thức ăn đúng lúc

Nếu không điều chỉnh lượng thức ăn phù hợp, có thể dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực:

Lãng phí thức ăn, tăng chi phí: Chi phí thức ăn chiếm đến 50-70% tổng chi phí nuôi tôm. Nếu tôm không ăn hết, người nuôi sẽ tốn kém hơn mà không mang lại lợi nhuận.

Gây ô nhiễm môi trường ao: Thức ăn dư thừa tích tụ ở đáy ao, phân hủy tạo ra khí độc như NH3, H2S, làm ảnh hưởng đến sức khỏe tôm.

Tăng nguy cơ bệnh tật: Môi trường nước kém sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, ký sinh trùng phát triển, làm tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh.

Giảm tỷ lệ sống và năng suất: Khi chất lượng nước suy giảm, tôm dễ bị stress, chậm lớn, tỷ lệ sống giảm.

3. Cách kiểm soát và điều chỉnh lượng thức ăn

Để quản lý thức ăn hiệu quả, người nuôi có thể áp dụng các biện pháp sau:

Quan sát hoạt động bắt mồi của tôm: Kiểm tra lượng thức ăn dư trong sàng ăn sau 1-2 giờ để điều chỉnh phù hợp.

Sử dụng máy cho ăn tự động: Máy cho ăn giúp phân phối thức ăn đều, tránh dư thừa và kiểm soát lượng ăn chính xác hơn.

Tăng cường sử dụng chế phẩm sinh học: Vi sinh giúp phân hủy thức ăn thừa, hạn chế ô nhiễm ao.

Thay đổi tần suất cho ăn: Chia nhỏ số lần cho ăn trong ngày để tăng hiệu quả hấp thụ.

4. Kết luận

Việc điều chỉnh lượng thức ăn phù hợp với từng giai đoạn phát triển và điều kiện môi trường của tôm là yếu tố then chốt giúp tối ưu chi phí, giảm thiểu rủi ro và nâng cao năng suất nuôi trồng. Người nuôi cần theo dõi sát sao các yếu tố như nhiệt độ, chất lượng nước, chu kỳ lột xác, bệnh tật, và điều kiện thời tiết để đưa ra các quyết định phù hợp. Bằng cách này, có thể đảm bảo sức khỏe cho tôm, duy trì môi trường nuôi ổn định và đạt được hiệu quả kinh tế cao nhất.