Tôm Phân Đàn, Kéo Đàn: Nguyên Nhân và Giải Pháp Hiệu Quả

Tôm Phân Đàn, Kéo Đàn: Nguyên Nhân và Giải Pháp Hiệu Quả 

1. Tôm Phân Đàn, Kéo Đàn Là Gì?

Tôm phân đàn (hay còn gọi là kéo đàn) là hiện tượng phổ biến trong nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh. Khi xảy ra hiện tượng này, trong ao nuôi xuất hiện nhiều nhóm tôm có kích cỡ khác nhau, có nhóm lớn nhanh nhưng cũng có nhóm nhỏ hơn rõ rệt. Điều này dẫn đến sự không đồng đều về kích thước khi thu hoạch, làm giảm năng suất và lợi nhuận của người nuôi.

Hiện tượng này thường xảy ra ở các giai đoạn phát triển khác nhau của tôm, đặc biệt là từ tuần thứ 4-6 sau khi thả giống. Tôm phân đàn gây ra nhiều hệ lụy, bao gồm cạnh tranh thức ăn, tôm lớn ăn thịt tôm nhỏ, và khó khăn trong quản lý dịch bệnh.

2. Nguyên Nhân Gây Ra Hiện Tượng Tôm Phân Đàn

Chất Lượng Con Giống

Nguồn gốc tôm giống không đồng đều: Nếu tôm giống có kích cỡ khác nhau ngay từ ban đầu, khi thả vào ao nuôi sẽ phát triển không đồng đều.

Chất lượng giống kém: Tôm yếu sẽ có tốc độ tăng trưởng chậm hơn so với tôm khỏe, làm xuất hiện sự chênh lệch về kích thước.

Tôm giống nhiễm mầm bệnh: Các bệnh như EHP (Enterocytozoon hepatopenaei), vi bào tử trùng có thể làm tôm chậm lớn, dẫn đến sự phân đàn.

Chế Độ Cho Ăn Không Hợp Lý

Phân bổ thức ăn không đồng đều: Tôm không nhận đủ thức ăn hoặc có nhóm tôm mạnh chiếm ưu thế, nhóm tôm yếu không nhận đủ dinh dưỡng.

Chất lượng thức ăn kém: Hàm lượng dinh dưỡng không đảm bảo hoặc thức ăn không phù hợp với giai đoạn phát triển của tôm cũng là nguyên nhân làm tôm chậm lớn.

Mật độ cho ăn quá dày hoặc quá thưa: Khi lượng thức ăn không đủ hoặc phân bổ không hợp lý, tôm lớn có thể ăn hết thức ăn trước, khiến tôm nhỏ bị đói và chậm phát triển.

Quản Lý Môi Trường Kém

Lượng oxy hòa tan thấp: Tôm nhỏ thường chịu ảnh hưởng mạnh từ tình trạng thiếu oxy, trong khi tôm lớn có thể chịu đựng tốt hơn và tiếp cận nguồn oxy dễ dàng hơn.

Độ pH, kiềm và các chỉ số môi trường biến động: Khi các thông số này thay đổi thất thường, tôm yếu sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn, làm cho sự phát triển không đồng đều.

Tích tụ chất hữu cơ, khí độc (NH3, NO2, H2S): Môi trường nước không tốt làm tôm suy yếu, giảm tốc độ tăng trưởng, gây ra hiện tượng phân đàn.

Mật Độ Nuôi Quá Cao

Cạnh tranh không gian sống: Khi mật độ thả nuôi cao, tôm sẽ có sự cạnh tranh mạnh về không gian sống và thức ăn, làm xuất hiện sự phát triển không đồng đều.

Căng thẳng do mật độ cao: Tôm bị stress dẫn đến tốc độ tăng trưởng khác nhau giữa các nhóm trong ao.

Dịch Bệnh

Bệnh phân trắng (WFS - White Feces Syndrome): Làm giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng, khiến tôm phát triển chậm, gây ra sự không đồng đều về kích cỡ.

Bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND): Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, khiến tôm chậm lớn và dễ phân đàn.

Bệnh vi bào tử trùng (EHP): Ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của tôm, làm chậm tốc độ tăng trưởng.

3. Cách Xử Lý và Khắc Phục Hiện Tượng Tôm Phân Đàn

Chọn Giống Chất Lượng

Lựa chọn tôm giống có nguồn gốc rõ ràng: Nên mua giống từ các trại sản xuất uy tín, đảm bảo chất lượng con giống.

Chọn tôm giống đồng đều về kích cỡ: Hạn chế việc thả tôm có kích cỡ quá chênh lệch ngay từ đầu.

Kiểm tra mầm bệnh trước khi thả: Tôm giống phải được xét nghiệm sạch bệnh, đặc biệt là các bệnh do vi bào tử trùng (EHP).

Cải Thiện Chế Độ Cho Ăn

Sử dụng thức ăn chất lượng cao: Đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của tôm.

Điều chỉnh mật độ cho ăn: Bố trí nhiều điểm cho ăn trong ao để tất cả tôm đều có cơ hội tiếp cận thức ăn.

Sử dụng enzyme, men vi sinh: Giúp tăng cường tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng cho tôm.

Quản Lý Môi Trường Nước

Duy trì chất lượng nước ổn định: Định kỳ kiểm tra và duy trì pH ở mức 7.5 - 8.5, kiềm từ 120 - 160 mg/L.

Bổ sung oxy đầy đủ: Sử dụng quạt nước, sục khí để đảm bảo lượng oxy hòa tan trên 5 mg/L.

Hạn chế sự tích tụ chất hữu cơ và khí độc: Sử dụng vi sinh để phân hủy chất hữu cơ, kiểm soát NH3, NO2 ở mức an toàn.

Điều Chỉnh Mật Độ Nuôi

Thả tôm với mật độ hợp lý: Không nên thả quá dày để giảm cạnh tranh không gian và thức ăn.

Nếu phát hiện tôm có sự chênh lệch lớn về kích thước: Có thể thu tỉa bớt tôm lớn để tạo điều kiện cho tôm nhỏ phát triển đồng đều hơn.

Phòng Và Kiểm Soát Dịch Bệnh

Sử dụng chế phẩm sinh học: Hỗ trợ hệ tiêu hóa và tăng cường sức đề kháng cho tôm.

Định kỳ kiểm tra sức khỏe tôm: Quan sát hoạt động, màu sắc và vỏ tôm để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh lý.

Bổ sung khoáng vi lượng, vitamin: Tăng cường sức đề kháng giúp tôm phát triển khỏe mạnh.

4. Kết Luận

Hiện tượng tôm phân đàn, kéo đàn là một trong những vấn đề nan giải trong nuôi tôm, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi. Việc hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, xử lý thích hợp sẽ giúp người nuôi kiểm soát tốt hơn tình trạng này, đảm bảo sự phát triển đồng đều của tôm trong ao.

Bằng cách lựa chọn giống tốt, quản lý môi trường nước, điều chỉnh chế độ cho ăn hợp lý và kiểm soát dịch bệnh hiệu quả, người nuôi có thể hạn chế tối đa tình trạng tôm phân đàn, giúp vụ nuôi đạt năng suất cao và mang lại lợi nhuận tốt nhất.