Loại cá xưa bơi đầy hàng đàn ngoài kênh rạch miền Tây, dân lấy mùng ra vợt

Khi những cơn mưa dầm đến, ở miền Tây cũng là lúc vào mùa cá lòng tong sinh sôi, kéo thành bầy. Những cái ao quanh nhà trở thành nơi sinh sống của nhiều bầy cá lòng tong.

Hồi nhỏ, tôi thích cùng nhóm bạn thân ngồi dựa vào những gốc chuối, gốc dừa trước nhà, vừa học bài vừa ngắm đàn cá lòng tong bơi đầy mặt nước, trông rất đẹp mắt.

Thời ấy làm gì có nhiều loại lưới như bây giờ. Ba và tôi phải lấy cái mùng vá chằng vá đụp của mình đem đi kéo kiếm cá cho cả nhà, để rồi có hôm không khô kịp phải ngủ trong cái mùng ngai ngái mùi sình non cùng mấy sợi dây chuối túm vội những chỗ rách để chống muỗi.

Ba dạy tôi cách làm cá lòng tong rất nhanh khiến tôi phải phì cười rồi vừa làm vừa thầm thì xin lỗi những chú cá vì cứ sợ chà mạnh cá sẽ bị đau ở lần thực hành đầu tiên. 

Cá được cho vào rổ thưa, mang xuống cầu ao trước nhà, lấy miếng mo cau lót tay chà nhẹ sạch vảy, bỏ ruột, để ráo nước. 

Cá lòng tong tuy có có kích thước bé hơn những loại khác, nhưng lại có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như chiên xù, hay ướp muối cho cá cứng lại rồi nấu canh chua trái giác, đặc biệt là kho tiêu…

Tôi thích ăn cá lòng tong kho tiêu với cơm trắng cùng rau muống hay đọt lục bình non luộc. Ở nhà tôi, để có những con cá lòng tong kho tiêu thơm ngon đậm đà, sau khi làm sạch cá, má dạy tôi ướp chút nước màu, để thấm khoảng 10 phút mới bắt đầu kho đến khi gần cạn nước, rồi cho ít tóp mỡ vào. 

Sau cùng, rắc ít tiêu xay, một nhúm hành lá xắt nhỏ, điểm xuyết vài lát ớt chín đỏ rồi nhắc xuống bếp sẽ cho mùi vị thơm ngon đặc trưng và màu sắc đẹp. Món cá lòng tong kho tiêu tuy đơn giản nhưng thơm ngon tuyệt vời.

Với những đứa con hay sống hoài niệm với ngôi nhà thân thương có ba má và các anh chị em của mình, cùng bao kỷ niệm tuổi thơ như tôi thì mùa cá lòng tong luôn đong đầy cảm xúc.