Nấm Đồng Tiền Trên Tôm: Tác Hại Và Các Biện Pháp Can Thiệp Kịp Thời

Trong ngành nuôi trồng thủy sản, bệnh nấm đồng tiền, do loài nấm Fusarium spp., là một thách thức lớn với người nuôi tôm, đặc biệt trên tôm thẻ chân trắng. Đây là bệnh thường gặp, có thể lây lan nhanh trong môi trường ao nuôi có chất lượng kém, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và lợi nhuận. Để kiểm soát bệnh hiệu quả, người nuôi cần hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, tác động cũng như áp dụng các biện pháp xử lý và phòng ngừa hợp lý.

Nguyên nhân gây bệnh

Nấm đồng tiền là bệnh do loài nấm Fusarium, một loại nấm sợi phổ biến trong môi trường nước và đất. Chúng phát triển mạnh mẽ trong điều kiện ao nuôi không đảm bảo. Các yếu tố như chất lượng nước kém, mật độ nuôi cao, và sự tích tụ bùn đáy từ các vụ nuôi trước đều tạo điều kiện thuận lợi cho nấm bùng phát. Đặc biệt, những biến động môi trường như thay đổi nhiệt độ hay độ mặn đột ngột dễ làm tôm bị stress, giảm khả năng đề kháng và dễ bị nhiễm bệnh.

Triệu chứng nhận biết

Tôm nhiễm bệnh thường xuất hiện các đốm trắng hoặc mảng tròn giống đồng tiền trên vỏ, mang, hoặc khớp chân. Những đốm này ban đầu nhỏ nhưng sẽ lan rộng, làm bề mặt cơ thể tôm thô ráp và dễ tổn thương. Ngoài ra, tôm bị nhiễm bệnh có biểu hiện bỏ ăn, bơi lờ đờ gần bờ hoặc trên mặt nước. Khi bệnh không được xử lý kịp thời, tỷ lệ chết trong đàn tăng cao, làm giảm năng suất thu hoạch.

Tác động của bệnh

Bệnh nấm đồng tiền gây thiệt hại lớn về kinh tế và môi trường. Người nuôi phải đối mặt với chi phí cao để xử lý bệnh, cải tạo ao nuôi, và thậm chí phải thay thế con giống. Hơn nữa, nếu tôm nhiễm bệnh không đạt chất lượng thương phẩm, người nuôi có thể mất uy tín trên thị trường. Về mặt môi trường, việc sử dụng hóa chất không kiểm soát hoặc để mầm bệnh tích tụ trong bùn đáy sẽ làm ô nhiễm nguồn nước và hệ sinh thái xung quanh.

Giải pháp xử lý

• Quản lý môi trường ao nuôi: Quản lý chất lượng nước là yếu tố tiên quyết để kiểm soát bệnh. Người nuôi cần duy trì độ pH ổn định từ 7.5–8.5, giảm nồng độ amoniac và nitrit bằng cách tăng cường sục khí và sử dụng vi sinh có lợi. Ngoài ra, việc loại bỏ bùn đáy tích tụ và giữ độ mặn ở mức phù hợp (10–25 ppt) cũng rất quan trọng để hạn chế sự phát triển của nấm.
• Sử dụng hóa chất và chế phẩm sinh học: Các hóa chất như Iodine hoặc Potassium permanganate có thể được sử dụng để xử lý nước, diệt mầm bệnh trong môi trường. Tuy nhiên, cần tuân thủ liều lượng để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm. Đồng thời, bổ sung vi sinh như Bacillus spp. giúp cải thiện môi trường nước và cạnh tranh với mầm bệnh.
• Xử lý trực tiếp trên tôm nhiễm bệnh: Tôm nhiễm bệnh cần được tách riêng để tránh lây lan. Người nuôi có thể ngâm tôm trong các dung dịch diệt nấm chuyên dụng theo hướng dẫn từ chuyên gia.
• Tăng cường dinh dưỡng cho tôm: Việc bổ sung các chất tăng cường miễn dịch như Vitamin C, Beta-glucan và khoáng vi lượng vào khẩu phần ăn sẽ giúp tôm cải thiện sức đề kháng và nhanh chóng phục hồi.

• Phòng ngừa bệnh: Phòng ngừa là cách hiệu quả nhất để đối phó với bệnh nấm đồng tiền. Trước khi bắt đầu vụ nuôi, người nuôi cần vệ sinh ao và dụng cụ kỹ lưỡng, phơi đáy ao để tiêu diệt mầm bệnh. Chọn giống tôm khỏe mạnh, có nguồn gốc rõ ràng và thực hiện kiểm dịch trước khi thả nuôi là điều bắt buộc. Trong suốt vụ nuôi, việc kiểm soát mật độ tôm và duy trì các thông số môi trường ổn định sẽ giúp hạn chế sự phát triển của mầm bệnh.

Bệnh nấm đồng tiền là một thách thức lớn, nhưng không phải không thể kiểm soát. Với những hiểu biết đầy đủ về nguyên nhân, triệu chứng và tác động, cùng các biện pháp xử lý và phòng ngừa hiệu quả, người nuôi hoàn toàn có thể bảo vệ đàn tôm và giảm thiểu thiệt hại. Sự kết hợp giữa quản lý môi trường, cải thiện dinh dưỡng và sử dụng chế phẩm sinh học sẽ tạo nên một hệ thống nuôi bền vững, đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm trong tương lai.