Phèn sắt trong ao nuôi tôm: Nguyên nhân, tác hại và biện pháp xử lý

Trong ngành nuôi tôm, việc quản lý nước và các yếu tố môi trường trong ao nuôi là điều cực kỳ quan trọng. Một trong những yếu tố quan trọng nhất cần xem xét là phèn sắt, một hợp chất của sắt (III) sunfate. Bài viết này sẽ đi sâu vào khái niệm phèn sắt, nguồn gốc của nó trong ao nuôi tôm, và cách kiểm soát và xử lý vấn đề này để đảm bảo sức kháng của tôm và hiệu suất nuôi tôm tốt nhất.

Khái niệm về phèn sắt Phèn sắt là một muối kép của sắt (III) sunfate, kết hợp với muối sunfate của một kim loại kiềm hoặc một anion khác. Công thức chung của phèn sắt có thể biểu diễn là MI FeIII(SO4)2.12H20.

Nguồn gốc của phèn sắt trong ao nuôi tôm Phèn sắt xuất hiện trong ao nuôi tôm chủ yếu do sự hiện diện của sắt trong nước. Sắt tồn tại dưới hai dạng phổ biến: Fe2+ và Fe3+. Hơn nữa, phèn sắt có thể hình thành từ sự tương tác giữa sulfate có trong nước và sắt có trong đáy ao, đặc biệt là trong môi trường có nồng độ sulfate cao và pH thích hợp. Chất pirit sắt (FeS2) cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành phèn sắt.

Ảnh hưởng của phèn sắt đối với ao nuôi tôm Phèn sắt có thể tạo ra một loạt các vấn đề đối với ao nuôi tôm, bao gồm:

• Thay đổi màu nước: Phèn sắt, đặc biệt là ở nồng độ cao, có thể gây ra sự biến đổi màu nước ao nuôi tôm, làm cho nước trở nên vàng đậm hoặc nâu đỏ. Điều này ảnh hưởng đến quá trình phát triển của tảo và thủy sản khác trong ao.
• Ảnh hưởng đến pH: Phèn sắt có thể làm cho đất ao có pH thấp hơn, và điều này có thể ảnh hưởng đến quá trình cân bằng áp suất thẩm thấu và cung cấp khoáng chất cần thiết cho việc tạo vỏ của tôm.
• Tăng chi phí nuôi tôm: Việc kiểm soát và xử lý phèn sắt trong ao nuôi tôm có thể tăng thêm chi phí của quá trình nuôi tôm.

Ảnh hưởng của phèn sắt đối với tôm nuôi Phèn sắt có thể gây ra nhiều vấn đề cho sức kháng và sự phát triển của tôm nuôi:

• Vỏ tôm yếu: Nồng độ phèn sắt cao có thể làm cho vỏ tôm trở nên mềm, gây khó khăn trong quá trình lột xác.
• Tác động đến hô hấp: Phèn sắt có thể làm tăng quá trình hô hấp của tôm, tiêu tốn nhiều năng lượng và ảnh hưởng đến sự phát triển của tôm.
• Phát triển chậm và màu sắc kém: Tôm nuôi trong môi trường chứa nhiều phèn sắt thường phát triển chậm và có màu sắc kém hơn so với tôm nuôi trong môi trường lý tưởng hơn.
• Nguy cơ độc tố: Nếu nồng độ phèn sắt vượt quá mức cho phép, có thể gây ra nguy cơ độc tố cấp tính cho tôm.

Ngưỡng kiểm soát phèn Khi hàm lượng phèn sắt trong nước ao nuôi tôm vượt quá 0,3 mg/L, thì cần phải thực hiện kiểm soát để đảm bảo môi trường ao tôm ổn định.

Phương pháp xác định hàm lượng phèn sắt trong ao nuôi tôm Để xác định hàm lượng phèn sắt trong ao nuôi tôm, có thể sử dụng các testkit được cung cấp bởi các công ty uy tín chuyên về xử lý nước.

Biện pháp xử lý phèn sắt trong ao nuôi Có một số biện pháp mà người nuôi tôm có thể áp dụng để xử lý vấn đề phèn sắt trong ao:

• Bón vôi: Sử dụng vôi (CaCO3 hoặc CaO) để khử trùng, tăng pH, và duy trì hệ đệm trong ao. Vôi có thể được phân bố đều trên đáy ao với liều lượng khoảng 15 - 20 kg/100 m2.
• Cải thiện quạt nước: Đối với các ao đất có vấn đề về phèn sắt, nâng cấp hệ thống quạt nước có thể giúp cung cấp đủ oxy cho tôm. Cần xem xét tăng công suất của dàn quạt nước và sử dụng quạt lông nhím để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng khí.
• Xử lý nước đầu vào: Lấy nước từ nguồn ngoại, trước khi đổ vào ao, cần thực hiện khử trùng và kiểm tra lại pH. Nếu pH vẫn thấp, có thể sử dụng vôi nông nghiệp và vôi đen (dolomite) để tăng pH. Liều lượng thích hợp là 2 - 4 kg/100 m2. Nếu nước có vẻ đục và có dấu hiệu xuất hiện váng phèn, có thể sử dụng các hợp chất như EDTA 
• Quản lý nước mưa: Cần chú ý đến nước mưa, vì nó thường chứa acid và các hợp chất phèn từ bờ ao có thể trôi xuống ao khi trời mưa. Sử dụng Zeolite để keo tụ các chất vẩn và sử dụng các sản phẩm sinh học để khoáng hóa đáy ao. 
• Quản lý thức ăn: Khi trời sắp mưa, cần giảm lượng thức ăn cho tôm hoặc ngừng cho ăn tạm thời và chờ đến khi trời ngớt mưa, sau đó cho ăn với lượng giảm 30 - 50% so với lượng thức ăn bình thường. Điều này giúp tránh sự phát triển quá mức của tảo và biến đổi pH nước ao.
• Sử dụng men vi sinh và khoáng chất: Để bảo vệ sức kháng của tôm và tránh vỏ tôm mềm, có thể trộn men vi sinh, khoáng chất và Vitamin C vào thức ăn hàng ngày của tôm.
• Vận hành quạt khí: Đối với ao có vấn đề về phèn sắt, cần duy trì hoạt động liên tục của quạt khí để cung cấp đủ oxy cho tôm nuôi. 
• Xử lý chất thải: Có thể xi phông chất thải dưới đáy ao sau mỗi trận mưa để thu gom tụ lại các hợp chất phèn, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của tôm.
• 

Như đã trình bày, việc kiểm soát và xử lý phèn sắt trong ao nuôi tôm là một phần quan trọng của quá trình nuôi tôm hiệu quả. Bằng cách áp dụng các biện pháp phù hợp, người nuôi tôm có thể cải thiện sự kháng của tôm và đảm bảo hiệu suất nuôi tôm tốt nhất có thể. Việc hiểu rõ về vấn đề này và thực hiện các biện pháp phù hợp sẽ giúp tạo ra môi trường ao tôm lý tưởng và đảm bảo sức kháng và phát triển của tôm.