Sinh Vật Bám Phao: Ảnh Hưởng Và Giải Pháp Quản Lý Hiệu Quả Trong Nuôi Tôm

Sinh Vật Bám Phao: Ảnh Hưởng Và Giải Pháp Quản Lý Hiệu Quả Trong Nuôi Tôm 

1. sinh vật bám phao trong ao nuôi tôm

Sinh vật bám phao là nhóm sinh vật thủy sinh phát triển và bám vào các bề mặt cứng trong môi trường nước như bề mặt của phao, lưới, thiết bị nuôi, bờ ao và đáy ao. Chúng có thể bao gồm tảo, vi khuẩn, động vật không xương sống nhỏ như hà, vẹm, giáp xác nhỏ, động vật thân mềm và cả các loại nấm, tảo lam độc hại.

Mặc dù một số sinh vật bám phao có lợi trong hệ sinh thái ao nuôi, nhưng phần lớn chúng gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường ao và sức khỏe của tôm. Quản lý sinh vật bám phao là một yếu tố quan trọng trong nuôi tôm bền vững.

2. Các loại sinh vật bám phao phổ biến

Tảo bám

Tảo bám là nhóm sinh vật phát triển phổ biến trên các phao, lưới và thành bể trong ao nuôi tôm. Chúng bao gồm:

Tảo xanh (Chlorophyta): Loại tảo này thường hình thành màng nhầy trên bề mặt phao, lưới và bờ ao.

Tảo lam (Cyanobacteria): Gây ra độc tố có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm.

Tảo khuê (Diatoms): Phát triển mạnh khi ao có nhiều chất hữu cơ, tạo thành lớp nhầy làm giảm oxy hòa tan.

Vi khuẩn và nấm

Vi khuẩn Vibrio spp.: Một số loài Vibrio bám trên bề mặt phao và lưới có thể gây bệnh phân trắng, bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND) cho tôm.

Nấm thủy sinh: Một số loại nấm như Saprolegnia bám vào lưới và thành bể có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật trong ao.

Động vật không xương sống bám dính

Hà biển (Barnacles): Hà bám vào phao, lưới và thiết bị làm cản trở dòng chảy nước.

Vẹm (Mussels) và động vật thân mềm: Chúng có thể làm giảm hiệu suất của hệ thống sục khí.

Giáp xác nhỏ (Amphipods, Isopods): Một số loài có thể là vật trung gian truyền bệnh cho tôm.

3. Ảnh hưởng của sinh vật bám phao đến tôm nuôi

Gây cản trở quá trình trao đổi oxy

Sinh vật bám phao có thể làm giảm hiệu suất hoạt động của các thiết bị hỗ trợ trong ao, đặc biệt là hệ thống sục khí và quạt nước. Khi phao và lưới bị bao phủ bởi một lớp sinh vật bám dày đặc, tốc độ khuếch tán oxy bị giảm, dẫn đến tình trạng thiếu oxy trong ao, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hô hấp của tôm.

Làm suy giảm chất lượng nước

Tăng lượng chất hữu cơ: Khi sinh vật bám phao phát triển mạnh, đặc biệt là tảo và vi khuẩn, chúng làm tăng lượng chất hữu cơ phân hủy trong ao.

Thay đổi pH nước: Một số tảo bám phao có thể làm tăng pH nước ao vào ban ngày và giảm mạnh vào ban đêm, gây sốc môi trường cho tôm.

Sinh ra độc tố: Một số loại tảo lam có thể sản sinh độc tố gây ngộ độc cho tôm, ảnh hưởng đến gan tụy và hệ tiêu hóa.

Gây stress và giảm tốc độ sinh trưởng của tôm

Khi tôm tiếp xúc với sinh vật bám phao hoặc các sản phẩm do chúng tiết ra, tôm có thể bị stress, dẫn đến giảm tốc độ sinh trưởng và tăng nguy cơ mắc bệnh. Một số dấu hiệu cho thấy tôm bị ảnh hưởng bao gồm:

Giảm ăn hoặc bỏ ăn.

Xuất hiện màu sắc bất thường trên vỏ.

Chậm lột xác và còi cọc.

 Làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Sinh vật bám phao có thể là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn gây bệnh phát triển. Chúng tạo điều kiện thuận lợi cho các mầm bệnh như Vibrio spp., vi khuẩn gây bệnh EMS (hoại tử gan tụy cấp tính), và các loài vi khuẩn gây bệnh phân trắng phát triển mạnh mẽ.

4. Biện pháp kiểm soát sinh vật bám phao trong ao nuôi tôm

 Quản lý ao nuôi

Thường xuyên vệ sinh phao, lưới và thiết bị: Nên làm sạch phao và lưới định kỳ để loại bỏ sinh vật bám, giảm nguy cơ gây ô nhiễm môi trường ao.

Kiểm soát chất hữu cơ trong ao: Hạn chế sự phát triển của sinh vật bám phao bằng cách quản lý thức ăn thừa và bùn đáy ao.

Duy trì chất lượng nước ổn định: Quản lý pH, oxy hòa tan, độ kiềm và hạn chế sự phát triển của tảo lam có hại.

Sử dụng các biện pháp sinh học

Dùng cá rô phi hoặc cá chẽm: Một số loài cá có thể ăn sinh vật bám trên phao và lưới, giúp kiểm soát mật độ của chúng.

Bổ sung chế phẩm vi sinh: Các vi khuẩn có lợi như Bacillus spp. có thể cạnh tranh với vi khuẩn có hại, giảm nguy cơ mắc bệnh cho tôm.

Sử dụng các phương pháp cơ học và hóa học

Sử dụng bàn chải hoặc máy rửa áp lực cao để làm sạch bề mặt phao và lưới.

Áp dụng các hợp chất chống bám dính: Một số hợp chất hữu cơ có thể được sử dụng để hạn chế sự phát triển của sinh vật bám phao mà không gây hại cho tôm.

Dùng hydrogen peroxide hoặc clo với nồng độ thấp: Cần kiểm soát liều lượng để tránh ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật có lợi trong ao.

5. Kết luận

Sinh vật bám phao là một yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường ao nuôi tôm. Nếu không được kiểm soát tốt, chúng có thể làm suy giảm chất lượng nước, ảnh hưởng đến sức khỏe tôm và gây thất thoát kinh tế. Việc áp dụng các biện pháp quản lý phù hợp, từ vệ sinh cơ học đến sử dụng chế phẩm sinh học, sẽ giúp kiểm soát hiệu quả sinh vật bám phao, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng tôm nuôi.