Tối Ưu Chi Phí Nuôi Tôm Hậu Ấu Trùng: Ứng Dụng Chiến Lược Giảm Artemia

Trong ngành nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nuôi tôm thẻ chân trắng, chi phí thức ăn đóng vai trò quan trọng và chiếm tỷ lệ lớn trong tổng chi phí sản xuất. Tôm ở giai đoạn hậu ấu trùng (PL) rất cần chế độ dinh dưỡng hợp lý để phát triển tốt, đảm bảo sức sống và khả năng chống chịu với môi trường. Thức ăn chính trong giai đoạn này bao gồm trứng artemia – một nguồn thức ăn sống giàu dinh dưỡng nhưng lại có giá thành cao – và thức ăn khô với thành phần dinh dưỡng tương đương nhưng giá thành thấp hơn.

Nghiên cứu về việc giảm tỷ lệ sử dụng artemia bằng cách thay thế một phần với thức ăn khô được kỳ vọng sẽ giúp giảm chi phí sản xuất, tạo ra hiệu quả kinh tế cao hơn cho người nuôi. Việc áp dụng chiến lược giảm 25% lượng artemia và tăng 25% thức ăn khô có thể giúp tiết kiệm từ 24 – 25 USD trên mỗi triệu hậu ấu trùng tôm, tương đương giảm khoảng 10% chi phí đầu vào. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích phương pháp thử nghiệm, kết quả về hiệu suất tăng trưởng, khả năng chống chịu stress và các lợi ích kinh tế và môi trường từ chiến lược này.

Tổng quan về vai trò của thức ăn trong sản xuất hậu ấu trùng tôm

Thức ăn đóng vai trò quyết định trong sự phát triển và sức khỏe của tôm thẻ chân trắng, đặc biệt là ở giai đoạn hậu ấu trùng. Giai đoạn PL rất nhạy cảm với chế độ dinh dưỡng, đòi hỏi nguồn thức ăn đầy đủ các thành phần như protein, khoáng chất, vitamin và chất tăng cường miễn dịch tự nhiên. Chế độ ăn đầy đủ giúp hậu ấu trùng tôm đạt kích thước chuẩn, tăng sức đề kháng và giảm tỷ lệ chết.

Hiện nay, các loại thức ăn phổ biến cho tôm hậu ấu trùng là trứng artemia và thức ăn khô. Artemia là nguồn thức ăn sống dễ tiêu hóa và có khả năng hỗ trợ miễn dịch, tuy nhiên giá thành cao khiến chi phí sản xuất hậu ấu trùng tăng mạnh. Trong khi đó, thức ăn khô đã được nghiên cứu và phát triển để cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng tương đương với artemia, giúp giảm chi phí và dễ bảo quản hơn.

Mỗi triệu hậu ấu trùng tôm thẻ chân trắng cần khoảng 3,4 kg trứng artemia và 8 kg thức ăn khô, với tổng chi phí trung bình dao động từ 480 – 520 USD. Do giá artemia cao gấp nhiều lần so với thức ăn khô, việc tìm cách thay thế một phần artemia bằng thức ăn khô được kỳ vọng sẽ giảm đáng kể chi phí sản xuất.

Chiến lược giảm lượng artemia và tăng thức ăn khô

Việc áp dụng chiến lược giảm 25% lượng artemia và tăng 25% thức ăn khô trong khẩu phần ăn của tôm hậu ấu trùng đã được đưa ra nhằm giải quyết vấn đề chi phí. Artemia tuy có giá trị dinh dưỡng cao nhưng giá thành lại rất đắt đỏ, vì vậy việc giảm phụ thuộc vào artemia sẽ giúp giảm chi phí đầu vào đáng kể.

Theo nghiên cứu, tỷ lệ thay thế này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo hiệu suất tăng trưởng, sức sống của tôm không bị ảnh hưởng. Đồng thời, khẩu phần ăn thay thế cũng giúp hạn chế sự phụ thuộc vào nguồn thức ăn tự nhiên và giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường.

Phương pháp thử nghiệm

Thí nghiệm được thực hiện tại Trung tâm Thử nghiệm Thức ăn Tôm giống Growel (GSHFTC) ở Ấn Độ với điều kiện mô phỏng gần giống với điều kiện sản xuất thực tế tại các trại giống. Các bể nuôi 140L được sử dụng để đảm bảo môi trường nuôi ổn định với nước biển lọc cung cấp liên tục.

Hậu ấu trùng SPF (PL3) từ trại giống thương mại được nuôi ở hai mật độ khác nhau là 60 và 80 PL/L để kiểm tra tác động của mật độ lên hiệu suất tăng trưởng và tỷ lệ sống. Trong suốt quá trình thử nghiệm, tôm được cho ăn 6 bữa/ngày bao gồm artemia và thức ăn khô Growel Origin®. Khẩu phần thức ăn gồm hai loại: khẩu phần tiêu chuẩn và khẩu phần giảm 25% artemia, tăng 25% thức ăn khô.

Mỗi ngày, 30 – 50% lượng nước trong bể được thay mới tùy thuộc vào giai đoạn phát triển của tôm để duy trì chất lượng nước tối ưu. Độ mặn giảm dần từ 30ppt xuống 5ppt trong những ngày cuối giúp tôm thích nghi với môi trường ao nuôi sau này.

Kết quả thí nghiệm về tăng trưởng và tỷ lệ sống

Kết quả thí nghiệm cho thấy tôm hậu ấu trùng ở cả hai khẩu phần ăn đều có tỷ lệ sống rất cao, đạt trên 95%. Không có sự khác biệt lớn về tỷ lệ sống giữa hai mật độ thả 60 và 80 PL/L. Đặc biệt, ở mật độ thả cao hơn (80 PL/L), tôm ăn khẩu phần giảm artemia có chiều dài trung bình lớn hơn so với nhóm ăn khẩu phần tiêu chuẩn.

Về khả năng chống chịu stress, tôm hậu ấu trùng được kiểm tra thông qua bài thử nghiệm nhịn đói trong 12 giờ và thay đổi độ mặn đột ngột. Kết quả cho thấy tôm hậu ấu trùng có khả năng chịu stress tốt, tiếp tục bơi lội mạnh mẽ mà không biểu hiện bất kỳ dấu hiệu căng thẳng nào, cho thấy khẩu phần giảm artemia không ảnh hưởng đến khả năng chịu đựng của tôm.

Phân tích kinh tế

Việc điều chỉnh khẩu phần ăn bằng cách giảm 25% artemia đã giúp tiết kiệm khoảng 10% chi phí thức ăn, tương đương 24 – 25 USD cho mỗi triệu hậu ấu trùng. Đối với các trại giống có quy mô sản xuất lớn, việc giảm chi phí đầu vào này là rất đáng kể và có thể cải thiện lợi nhuận rõ rệt.

Ngoài ra, kết quả cho thấy mật độ thả cao hơn giúp tôm ăn tích cực hơn, tăng khả năng tiêu hóa, giảm lãng phí thức ăn và cải thiện hiệu quả sử dụng thức ăn. Điều này không chỉ giảm chi phí sản xuất mà còn nâng cao năng suất nuôi trồng.

Lợi ích về môi trường và bền vững

Việc giảm lượng artemia và tăng thức ăn khô không chỉ có lợi về mặt kinh tế mà còn mang lại nhiều lợi ích về môi trường. Artemia là một nguồn tài nguyên biển có giới hạn, việc giảm sử dụng artemia góp phần bảo vệ nguồn tài nguyên này. Bên cạnh đó, thức ăn khô có thể được sản xuất từ các nguyên liệu tự nhiên, thân thiện với môi trường hơn và dễ dàng kiểm soát chất lượng.

Ngoài ra, chiến lược này cũng giúp hạn chế ô nhiễm nguồn nước do thức ăn thừa và chất thải từ tôm, góp phần phát triển mô hình nuôi tôm bền vững và thân thiện với môi trường hơn.

Khả năng mở rộng và ứng dụng chiến lược

Thành công của chiến lược giảm artemia và tăng thức ăn khô cho thấy tiềm năng mở rộng áp dụng vào các mô hình nuôi trồng thủy sản khác. Đối với các trại giống quy mô lớn, việc áp dụng khẩu phần ăn thay thế này có thể giúp tiết kiệm chi phí lớn, giảm áp lực về nguồn cung artemia và tạo ra sản phẩm chất lượng cao hơn.

Nghiên cứu cũng cho thấy, khi áp dụng mật độ thả cao (trên 80 PL/L), hiệu quả sản xuất có thể được tối ưu hóa, giúp gia tăng sản lượng và giảm chi phí. Điều này mở ra triển vọng mới cho ngành nuôi trồng thủy sản trong việc nâng cao năng suất mà vẫn đảm bảo tính bền vững và hiệu quả kinh tế.

Chiến lược giảm artemia và tăng thức ăn khô đã chứng minh hiệu quả trong việc tiết kiệm chi phí sản xuất hậu ấu trùng tôm thẻ chân trắng mà không làm ảnh hưởng đến sự phát triển và khả năng chống chịu stress của tôm. Kết quả từ nghiên cứu cho thấy việc thay thế một phần artemia bằng thức ăn khô là khả thi và có thể mang lại lợi ích kinh tế đáng kể cho người nuôi.

Bên cạnh đó, việc áp dụng các biện pháp nuôi trồng thân thiện với môi trường, giảm phụ thuộc vào nguồn tài nguyên tự nhiên, là bước tiến lớn giúp ngành nuôi tôm phát triển bền vững. Triển vọng nghiên cứu thêm về các loại thức ăn khô chất lượng cao để thay thế hoàn toàn artemia trong tương lai sẽ tạo cơ hội mới cho ngành thủy sản, đặc biệt là trong điều kiện biến đổi khí hậu và áp lực về tài nguyên hiện nay.