Chống Ký Sinh Trùng Đường Ruột ở Tôm: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu và Biện Pháp Hiệu Quả

Tôm bị ký sinh trùng đường ruột là một vấn đề phổ biến trong ngành nuôi tôm, gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và hiệu suất của tôm. Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục tình trạng này, bài viết sau đây sẽ cung cấp kiến thức cơ bản về vấn đề này.

Hai loại ký sinh trùng phổ biến ở tôm

Ký sinh trùng đường ruột thường gặp nhất ở tôm bao gồm hai loại chính: Gregarine và Vermiform.

Ký sinh trùng Gregarine:

Gregarine là một loại ký sinh trùng hai tế bào có khả năng sống ký sinh trong ruột tôm. Chúng có hình dạng trophozoite hoặc đôi khi có hình dạng kén. Gregarine có vật chủ trung gian là các loại động vật thân mềm hoặc động vật chân đốt như ốc, giun, và chúng gây tổn thương niêm mạc ruột của tôm. Điều này làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng và làm chậm quá trình phát triển của tôm. Ký sinh trùng Gregarine thường xuất hiện trong đường ruột của tôm khoảng 40-50 ngày sau khi giống tôm được thả vào ao nuôi. Đây thường xảy ra ở các ao nuôi có mật độ cao, đáy ao bẩn, và trong thời tiết nắng nóng.

Ký sinh trùng Vermiform:

Vermiform là một loại ký sinh trùng có hình dáng tương tự như giun và Gregarine. Chúng không có cấu trúc tế bào, thường trong suốt. Dưới kính hiển vi, Vermiform có thể được thấy bao bọc bởi một lớp màng mỏng bên ngoài, và bên trong là một lớp màng dày với nhiều nếp nhăn phức tạp. Các mẫu kiểm tra, bất kể giai đoạn phát triển, đều có sự hiện diện của Vermiform, với kích thước gần như khớp với các ống gan tụy mà chúng tồn tại.

Nguyên nhân khiến tôm bị ký sinh trùng đường ruột

Trong môi trường nước tự nhiên, ký sinh trùng gây bệnh đường ruột cho tôm sống ở dạng bào tử. Do đó, chất lượng nước và quá trình cải tạo ao nuôi không đúng cách có thể tạo điều kiện cho ký sinh trùng phát triển và xâm nhập vào ruột tôm. Các nguyên nhân chính bao gồm:

Thức ăn không đảm bảo: Sử dụng thức ăn cho tôm nhiễm độc tố, nấm mốc, hoặc không phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của tôm có thể gây tổn thương niêm mạc ruột và tạo điều kiện cho ký sinh trùng xâm nhập.

Tảo độc: Tảo độc trong ao nuôi có thể sản xuất enzyme làm tê liệt niêm mạc ruột của tôm, gây thiếu hấp thụ thức ăn và tạo ra sự rỗng trong ruột tôm.

Vật chủ trung gian: Các loài động vật thân mềm hoặc động vật chân đốt như ốc, giun, cua có thể truyền ký sinh trùng vào ao nuôi và lây nhiễm cho tôm.

Môi trường nước kém chất lượng: Nhiệt độ nước cao, thời tiết nắng nóng kéo dài, nhiều chất hữu cơ trong nước, cải tạo ao nuôi không triệt hạ hoặc vệ sinh ao nuôi kém làm giảm chất lượng nước trong ao và tăng nguy cơ phát triển của ký sinh trùng.

Dấu hiệu tôm bị ký sinh trùng đường ruột

Để nhận biết tôm bị ký sinh trùng đường ruột, cần theo dõi các dấu hiệu sau:

Ruột tôm có hình ziczac hoặc bị "xoắn lò xo".

Ruột tôm bị đứt đoạn, trống rỗng và không có thức ăn trong ruột.

Tôm có màu nhạt, tăng trưởng chậm và kích thước lớn chậm.

Niêm mạc ruột bị hư hại và dễ bị nhiễm các loại vi khuẩn gây hại.

Tôm bị đục cơ ở các bộ phận gần cuối cơ thể hoặc phần lưng.

Tôm bị nhiễm bệnh có dấu hiệu chuyển sang màu trắng sữa hoặc trắng đục.

Sắc tố melanin ở tế bào biểu bì của tôm giảm.

Trên mặt nước ao nuôi có thể thấy sợi phân trắng đục.

Tôm không ăn, có vỏ mềm, và màu sắc không bình thường.

Cách khắc phục và phòng ngừa

Để khắc phục tình trạng tôm bị ký sinh trùng đường ruột và ngăn ngừa nó xảy ra, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

Cách khắc phục:

Lấy mẫu xét nghiệm: Nhanh chóng lấy mẫu tôm để kiểm tra loại ký sinh trùng và mức độ nhiễm bệnh trong ao.

Xử lý ký sinh trùng và diệt khuẩn: Tiến hành xử lý ký sinh trùng theo liều lượng và thời gian khuyến cáo. Sau đó, diệt khuẩn môi trường ao nuôi để loại bỏ ký sinh trùng trong nước và tránh tái nhiễm bệnh.

Thay nước và sục khí: Thay 20-30% nước trong ao nuôi và sục khí dưới đáy ao để cải thiện chất lượng nước và cung cấp oxy hòa tan.

Các biện pháp phòng ngừa:

Chọn giống tôm chất lượng cao: Chọn mua giống tôm từ các đơn vị cung cấp uy tín và đã qua kiểm tra để đảm bảo rằng chúng không mang theo các loại ký sinh trùng gây hại.

Theo dõi sức khỏe tôm liên tục: Quan sát thường xuyên tình trạng sức khỏe của tôm để phát hiện sớm các bệnh và có biện pháp xử lý kịp thời.

Cải tạo ao nuôi đúng cách: Đảm bảo rằng môi trường nước trong ao luôn sạch sẽ và đảm bảo các chỉ tiêu về độ kiềm, độ pH đạt mức tối ưu.

Sử dụng chế phẩm sinh học an toàn: Sử dụng các chế phẩm sinh học an toàn trong quá trình nuôi tôm để giảm tác động của các yếu tố gây bệnh và bảo vệ sức khỏe của tôm.

Cải thiện hệ tiêu hóa của tôm: Bổ sung men vi sinh hỗ trợ hệ tiêu hóa tôm để đảm bảo tôm có một đường ruột khỏe mạnh.

Bằng việc hiểu và áp dụng các biện pháp trên, bạn có thể giảm nguy cơ tôm bị ký sinh trùng đường ruột và cải thiện hiệu suất nuôi tôm của mình.