Đường ruột tôm màu đỏ: Nguyên nhân, cách điều trị và biện pháp phòng ngừa hiệu quả

Đường ruột tôm màu đỏ: Nguyên nhân, cách điều trị và biện pháp phòng ngừa hiệu quả 

Trong quá trình nuôi tôm, hiện tượng đường ruột tôm chuyển sang màu đỏ là một dấu hiệu bất thường, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất nuôi trồng. Đây là triệu chứng của nhiều bệnh lý khác nhau, thường liên quan đến vi khuẩn Vibrio, ký sinh trùng, thức ăn kém chất lượng hoặc môi trường nước ô nhiễm. Nếu không xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến tỷ lệ chết cao, giảm tốc độ tăng trưởng và gây thiệt hại kinh tế lớn cho người nuôi.

Bài viết này sẽ phân tích chi tiết nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả để giúp người nuôi tôm quản lý tốt tình trạng này

1. Nguyên nhân gây hiện tượng đường ruột tôm màu đỏ

Đường ruột tôm chuyển sang màu đỏ có thể do nhiều yếu tố khác nhau, trong đó bao gồm các nguyên nhân sinh học, môi trường và dinh dưỡng:

Nhiễm vi khuẩn Vibrio

Vibrio parahaemolyticus, Vibrio harveyi, Vibrio vulnificus là những loại vi khuẩn phổ biến gây viêm ruột, làm đường ruột tôm chuyển sang màu đỏ.

Vi khuẩn Vibrio phát triển mạnh trong môi trường nước có nhiệt độ cao, mật độ tảo dày, chất hữu cơ tích tụ nhiều.

Khi xâm nhập vào đường ruột, Vibrio làm tổn thương niêm mạc ruột, gây xuất huyết, viêm loét và dẫn đến hiện tượng đỏ ruột.

Nhiễm ký sinh trùng Gregarine

Gregarine là ký sinh trùng đơn bào sống bám vào thành ruột tôm, gây viêm nhiễm và xuất huyết nhẹ.

Khi bị nhiễm Gregarine, ruột tôm có thể chuyển màu đỏ, sưng to, làm giảm khả năng tiêu hóa thức ăn.

Bệnh thường gặp trong ao nuôi có chất lượng nước kém, ít được xử lý vi sinh hoặc có nhiều mùn bã hữu cơ.

Thức ăn kém chất lượng hoặc nhiễm độc tố

Thức ăn bị nấm mốc, chứa độc tố aflatoxin hoặc bị ôi thiu có thể gây tổn thương niêm mạc ruột, làm ruột tôm chuyển đỏ.

Dư lượng hóa chất, thuốc kháng sinh hoặc kim loại nặng trong thức ăn cũng có thể làm ruột tôm bị viêm.

Nếu tôm ăn phải thức ăn ô nhiễm, các triệu chứng kèm theo có thể là tiêu chảy, phân đứt đoạn, tôm bỏ ăn hoặc giảm tăng trưởng.

Chất lượng môi trường ao nuôi kém

Khi độ pH biến động mạnh, hàm lượng khí độc NH₃ (ammonia), NO₂⁻ (nitrite) cao sẽ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của tôm.

Tôm sống trong môi trường ô nhiễm có nguy cơ mắc các bệnh đường ruột cao hơn, do vi khuẩn gây bệnh phát triển mạnh.

Nhiệt độ nước tăng cao hoặc mật độ nuôi dày đặc cũng có thể kích thích vi khuẩn Vibrio bùng phát, làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

Tác động của stress và miễn dịch kém

Nếu tôm bị stress do thay đổi môi trường đột ngột, sốc độ mặn, mật độ nuôi cao hoặc thiếu oxy, hệ miễn dịch của tôm sẽ suy giảm.

Khi hệ miễn dịch yếu, tôm dễ bị nhiễm bệnh đường ruột, dẫn đến hiện tượng đỏ ruột.

2. Triệu chứng của tôm khi bị đỏ ruột

Tôm bị đỏ ruột thường có các dấu hiệu nhận biết sau:

Đường ruột có màu đỏ thay vì màu nâu hoặc đen như bình thường.

Tôm có thể bị chậm lớn, kém ăn hoặc bỏ ăn hoàn toàn.

Ruột tôm có thể bị đứt đoạn, viêm loét hoặc xuất huyết.

Phân tôm mỏng, nhầy hoặc có lẫn máu.

Tôm yếu, nổi lên mặt nước hoặc bơi lờ đờ dưới đáy ao.

Khi phát hiện những triệu chứng này, người nuôi cần có biện pháp xử lý kịp thời để tránh lây lan trong ao.

3. Cách điều trị hiện tượng đường ruột tôm màu đỏ

Khi tôm xuất hiện triệu chứng đỏ ruột, người nuôi cần thực hiện các biện pháp điều trị phù hợp để phục hồi sức khỏe đường ruột của tôm:

Sử dụng men vi sinh và thuốc bổ trợ đường ruột

Bổ sung men vi sinh đường ruột có chứa Bacillus subtilis, Bacillus licheniformis, Lactobacillus spp. để cải thiện hệ vi sinh vật ruột, ức chế vi khuẩn gây bệnh.

Dùng enzyme tiêu hóa (protease, amylase, lipase) để hỗ trợ tiêu hóa, giảm áp lực lên đường ruột.

Trộn chất tăng cường miễn dịch như β-glucan, MOS (Mannan Oligosaccharide), vitamin C vào thức ăn để giúp tôm nhanh phục hồi.

Dùng kháng sinh khi cần thiết

Nếu bệnh nặng, có thể sử dụng kháng sinh theo chỉ định của chuyên gia, như oxytetracycline hoặc florfenicol.

Cần thực hiện kháng sinh đồ trước khi sử dụng để tránh tình trạng kháng thuốc.

Điều chỉnh chế độ ăn và giảm mật độ nuôi

Dừng cho ăn trong 1-2 ngày để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa.

Sau đó, bắt đầu cho ăn với lượng nhỏ, tăng dần theo tình trạng hồi phục của tôm.

Tránh sử dụng thức ăn có nguồn gốc không rõ ràng hoặc đã bị ôi thiu.

Cải thiện chất lượng nước ao

Giữ pH ổn định từ 7.5 - 8.5, hạn chế biến động đột ngột.

Kiểm soát khí độc NH₃, NO₂⁻ bằng cách sử dụng vi sinh xử lý nước.

Bổ sung chế phẩm sinh học chứa Bacillus spp. để ức chế vi khuẩn gây bệnh trong ao.

4. Biện pháp phòng ngừa đường ruột tôm bị đỏ

Để tránh tình trạng đường ruột tôm chuyển đỏ, người nuôi cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa như sau:

Quản lý môi trường ao nuôi

Thường xuyên kiểm tra chất lượng nước, đảm bảo các chỉ số NH₃, NO₂⁻ ở mức an toàn.

Giữ hệ vi sinh trong ao ổn định bằng cách bổ sung men vi sinh định kỳ.

Xử lý bùn đáy, hạn chế mùn bã hữu cơ tích tụ gây ô nhiễm.

Kiểm soát chất lượng thức ăn

Chọn thức ăn từ các nhà cung cấp uy tín, không sử dụng thức ăn ôi thiu hoặc nhiễm nấm mốc.

Bổ sung chất tăng cường miễn dịch vào thức ăn để giúp tôm chống chịu tốt hơn.

 Giám sát sức khỏe tôm thường xuyên

Quan sát hoạt động bơi lội, phản ứng với thức ăn, tình trạng đường ruột và phân tôm hàng ngày.

Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường, cần có biện pháp xử lý ngay.

55. Kết luận

Hiện tượng đường ruột tôm màu đỏ là một vấn đề nghiêm trọng trong nuôi trồng thủy sản, có thể gây ảnh hưởng lớn đến năng suất và hiệu quả kinh tế. Việc xác định đúng nguyên nhân và có phương án xử lý kịp thời là rất quan trọng. Người nuôi cần quản lý môi trường ao nuôi tốt, sử dụng thức ăn chất lượng và bổ sung các chế phẩm sinh học để bảo vệ đường ruột tôm.