Làm Sao Để Giảm Thiểu Màng Bọt Trong Ao Nuôi Tôm?

Trong nghề nuôi tôm, quản lý chất lượng nước là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển và tăng trưởng của tôm. Một trong những vấn đề phổ biến mà người nuôi thường gặp phải là hiện tượng màng bọt xuất hiện trên mặt ao. Việc hình thành màng bọt có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến chất lượng nước và sức khỏe của tôm nuôi, đồng thời tạo điều kiện cho các bệnh dịch phát triển. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết về nguyên nhân gây ra màng bọt, tác hại của nó, và các biện pháp xử lý hiệu quả.

Nguyên Nhân Gây Ra Màng Bọt Trong Ao Nuôi Tôm

Hiện tượng màng bọt xuất hiện do sự hoạt động của quạt nước hoặc hệ thống oxy đáy trong ao nuôi tôm. Trong điều kiện nước sạch, không có nhiều chất nhờn hay chất lơ lửng, màng bọt sẽ nhanh chóng tan biến. Tuy nhiên, khi môi trường nước bị ô nhiễm, màng bọt sẽ khó tan hơn, tạo thành các vệt dài theo hướng quạt nước hoặc tập trung ở góc ao, hình thành lớp váng bọt trên mặt nước. Những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này bao gồm:

Tảo Nở Hoa

Trong điều kiện thuận lợi, đặc biệt là khi chất hữu cơ trong nước dư thừa và môi trường ao bị mất cân bằng về dinh dưỡng (nitơ và phốt pho), các loài tảo độc như tảo lam, tảo giáp, tảo mắt, và tảo đỏ phát triển mạnh mẽ, gây ra hiện tượng tảo nở hoa. Tảo nở hoa không chỉ ảnh hưởng đến màu sắc và độ trong của nước mà còn tạo ra nhiều chất nhờn, khiến nước bị nhớt và màng bọt khó tan.

 Sự Chết Của Tảo (Sụp Tảo)

Sự thay đổi bất ngờ của các yếu tố môi trường như pH không ổn định, độ kiềm thấp, hoặc việc xử lý diệt tảo không đúng cách sẽ dẫn đến tình trạng tảo chết đồng loạt. Khi tảo chết, chất hữu cơ trong ao tăng cao đột ngột, gây ô nhiễm nước và tạo màng bọt khó tan. Tình trạng này thường xảy ra vào các mùa có sự dao động lớn về nhiệt độ hoặc độ pH của nước.

Quá Trình Phân Hủy Yếm Khí Từ Bùn Đáy Ao

Trong các ao nuôi tôm, bùn đáy ao chứa nhiều chất hữu cơ từ thức ăn thừa và chất thải của tôm. Khi lớp bùn này bị phân hủy theo điều kiện yếm khí, các khí độc như H2S, CH4, NH3, và NO2 sẽ được giải phóng vào môi trường nước. Các khí này có thể kết hợp với oxy hòa tan để chuyển hóa thành dạng ít độc hơn, tuy nhiên, khi lượng chất thải hữu cơ tích tụ quá nhiều, quá trình phân giải yếm khí trở nên mạnh mẽ, khiến khí độc gia tăng và hình thành màng bọt.

Sự Phát Triển Của Vi Sinh Vật Dạng Sợi

Vi sinh vật dạng sợi phát triển mạnh mẽ khi môi trường ao bị mất cân bằng dinh dưỡng. Các vi sinh vật này có khả năng tạo ra các hợp chất kỵ nước, kết nối với bọt khí tạo màng bọt. Khi các vi sinh vật dạng sợi chết đi, chúng phóng thích các chất nhờn vào nước, làm tăng tính nhớt của nước và gây ra hiện tượng màng bọt.

Chất Rắn Lơ Lửng Trong Nước

Chất rắn lơ lửng cũng là một nguyên nhân phổ biến gây ra màng bọt trong ao nuôi tôm. Điều này có thể do các yếu tố tự nhiên như đất từ bờ ao bị rửa trôi vào mùa mưa, hoặc từ các hạt keo đất sét lơ lửng. Hoạt động mạnh mẽ của các loài động vật thủy sản và vi sinh vật cũng góp phần làm nước đục, nhất là trong các ao nuôi mật độ cao. Bên cạnh đó, sử dụng vôi kém chất lượng hoặc ao nông không được xử lý kỹ trước khi nuôi cũng làm gia tăng tình trạng này.

Tác Hại Của Màng Bọt Trong Ao Nuôi Tôm

Sự xuất hiện của màng bọt trong ao nuôi tôm có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng như sau:

• Điều kiện thuận lợi cho sự lây truyền bệnh: Màng bọt trên bề mặt nước có thể chứa các vi khuẩn gây bệnh, tạo điều kiện thuận lợi cho việc lây truyền các bệnh trên tôm.
• Thiếu oxy cho tôm hô hấp: Màng bọt làm giảm sự khuếch tán oxy từ không khí vào nước, khiến hàm lượng oxy hòa tan giảm và tôm khó thở.
• Tôm ăn kém và giảm sức đề kháng: Khi màng bọt xuất hiện nhiều, nước ao bị ô nhiễm và thiếu oxy, tôm sẽ ăn ít hơn, giảm sức đề kháng, dễ nhiễm bệnh, và phát triển chậm.
• Giảm năng suất nuôi tôm: Nếu tình trạng màng bọt không được xử lý kịp thời, nó có thể dẫn đến sự suy giảm năng suất nuôi tôm, thậm chí gây thiệt hại kinh tế lớn.

Biện Pháp Xử Lý Và Ngăn Ngừa Màng Bọt Trong Ao Nuôi Tôm

Để giảm thiểu tác động của màng bọt và cải thiện chất lượng nước ao nuôi, cần áp dụng các biện pháp sau:

Quản Lý Tảo Và Chất Hữu Cơ

Để ổn định mật độ tảo trong ao, cần duy trì các chỉ tiêu môi trường như pH và độ kiềm ổn định. Việc thay nước và hút bùn đáy ao thường xuyên giúp loại bỏ chất hữu cơ dư thừa và hạn chế hiện tượng tảo nở hoa.

Kiểm Soát Lượng Thức Ăn Và Chất Thải

Việc quản lý chặt chẽ lượng thức ăn là rất quan trọng để tránh tình trạng dư thừa gây ô nhiễm nước. Bên cạnh đó, cần sử dụng siphon đáy để loại bỏ các chất thải từ tôm, giúp giảm tích tụ bùn đáy.

Sử Dụng Chế Phẩm Sinh Học

Chế phẩm sinh học, đặc biệt là các chủng vi khuẩn Bacillus spp., có khả năng phân hủy bùn đáy và các chất hữu cơ dư thừa trong nước. Việc sử dụng chế phẩm sinh học giúp cải thiện chất lượng nước và hạn chế hiện tượng màng bọt.

Gia Cố Bờ Ao Và Cải Thiện Hệ Thống Thoát Nước

Đảm bảo bờ ao không bị xói mòn và thiết kế hệ thống thoát nước hiệu quả giúp giảm nguy cơ đất rửa trôi vào ao. Đồng thời, độ sâu ao phù hợp cũng giúp duy trì chất lượng nước ổn định.

Xác Định Và Xử Lý Nước Đục

Khi nước trong ao bị đục, cần xác định nguyên nhân là do chất hữu cơ hay vô cơ để có biện pháp xử lý phù hợp. Có thể sử dụng các biện pháp lắng lọc hoặc hóa chất an toàn để cải thiện độ trong của nước.

Quản lý chất lượng nước ao nuôi là một công việc quan trọng trong nuôi tôm. Hiện tượng màng bọt nếu không được xử lý kịp thời sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tôm và năng suất nuôi. Do đó, người nuôi cần nắm rõ nguyên nhân, tác hại của màng bọt và áp dụng các biện pháp xử lý thích hợp để đảm bảo môi trường nuôi trồng bền vững và đạt hiệu quả cao.