Nắng Nóng Kéo Dài: Nguy Cơ Bùng Phát Dịch Bệnh Trong Ao Tôm

Nắng Nóng Kéo Dài: Nguy Cơ Bùng Phát Dịch Bệnh Trong Ao Tôm 

Trong những năm gần đây, nhiều vùng nuôi tôm tại Việt Nam và trên thế giới đã ghi nhận mức độ thiệt hại nghiêm trọng do dịch bệnh bùng phát trong điều kiện thời tiết cực đoan này.

Bài viết này sẽ phân tích nguyên nhân, ảnh hưởng của nắng nóng đến dịch bệnh tôm nuôi và đề xuất các giải pháp giúp giảm thiểu tác động tiêu cực.

1. Nguyên Nhân Dẫn Đến Dịch Bệnh Tôm Do Nắng Nóng

Tăng Nhiệt Độ Nước

Khi nhiệt độ nước ao vượt quá ngưỡng tối ưu (28-32°C), tôm sẽ bị căng thẳng sinh lý, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và khả năng miễn dịch.

Nhiệt độ cao làm giảm hàm lượng oxy hòa tan trong nước, gây stress cho tôm và làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Biến Động Các Yếu Tố Môi Trường

DO (Oxy hòa tan) giảm: Khi nắng nóng kéo dài, nước ao thường có DO thấp vào ban đêm, khiến tôm dễ bị ngạt.

Tăng NH3, NO2, H2S: Nhiệt độ cao thúc đẩy quá trình phân hủy hữu cơ, làm tăng độc tố trong ao.

pH tăng cao vào buổi trưa: pH dao động mạnh gây sốc tôm và làm giảm sức đề kháng.

Gia Tăng Mật Độ Vi Khuẩn Gây Bệnh

Vi khuẩn Vibrio spp., tác nhân gây bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND), phát triển mạnh ở nhiệt độ cao.

Vi rút đốm trắng (WSSV) có thể bùng phát khi tôm suy giảm miễn dịch do nắng nóng.

Vi bào tử trùng Enterocytozoon hepatopenaei (EHP) gây bệnh phân trắng phát triển nhanh hơn trong môi trường nhiệt độ cao và nước ao ô nhiễm.

2. Các Bệnh Thường Gặp Ở Tôm Trong Mùa Nắng Nóng

Bệnh Hoại Tử Gan Tụy Cấp Tính (AHPND)

Nguyên nhân: Vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus sinh độc tố.

Triệu chứng: Tôm chậm lớn, ăn yếu, gan tụy teo nhỏ, chết rải rác rồi lan rộng.

Cách phòng: Kiểm soát mật độ Vibrio, sử dụng chế phẩm sinh học, duy trì môi trường ao ổn định.

 Bệnh Đốm Trắng (WSSV)

Nguyên nhân: Vi rút WSSV.

Triệu chứng: Xuất hiện các đốm trắng trên vỏ, tôm bơi lờ đờ, chết hàng loạt trong vài ngày.

Cách phòng: Cải thiện chất lượng nước, giảm stress cho tôm, tăng cường miễn dịch bằng khoáng và vitamin.

Bệnh Phân Trắng (WFD)

Nguyên nhân: Vi khuẩn đường ruột, vi bào tử trùng EHP.

Triệu chứng: Tôm đi phân trắng, gan tụy kém phát triển, đường ruột đứt đoạn.

Cách phòng: Kiểm soát thức ăn, sử dụng men vi sinh hỗ trợ tiêu hóa.

Bệnh Đường Ruột

Nguyên nhân: Stress do nhiệt, thức ăn kém chất lượng.

Triệu chứng: Đường ruột đứt khúc, tôm bỏ ăn.

Cách phòng: Bổ sung men tiêu hóa, kiểm soát lượng thức ăn.

3. Biện Pháp Phòng Ngừa Dịch Bệnh Trong Mùa Nắng Nóng

Quản Lý Chất Lượng Nước

Duy trì nhiệt độ nước ao ổn định bằng cách che bạt, giảm mực nước ao vào buổi trưa.

Giữ DO ở mức 5-7 mg/L bằng cách tăng cường sục khí, bố trí quạt nước hợp lý.

Giảm NH3, NO2, H2S bằng cách sử dụng vi sinh phân hủy chất hữu cơ.

Duy trì độ kiềm (120-160 mg/L) để ổn định pH.

Quản Lý Thức Ăn

Giảm lượng thức ăn vào buổi trưa, khi nhiệt độ cao nhất.

Sử dụng thức ăn chất lượng cao, bổ sung enzyme, men tiêu hóa để tăng hiệu suất tiêu hóa.

Bổ sung Vitamin C, khoáng vi lượng, giúp tôm tăng cường đề kháng.

Kiểm Soát Mật Độ Nuôi

Không thả tôm quá dày trong mùa nắng nóng để giảm stress và nguy cơ dịch bệnh.

Nên nuôi ở mật độ dưới 150 con/m2 đối với mô hình thâm canh.

 Quản Lý Đáy Ao

Hạn chế tích tụ bùn đáy, tránh phát sinh khí độc.

Định kỳ siphon đáy ao, bón vôi để hạn chế vi khuẩn có hại.

 Sử Dụng Chế Phẩm Sinh Học

Bổ sung vi khuẩn có lợi (Bacillus, Lactobacillus) để cạnh tranh với vi khuẩn gây bệnh.

Dùng chế phẩm sinh học xử lý nước để phân hủy chất hữu cơ. 

4. Kết Luận

Nắng nóng kéo dài làm tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh ở tôm nuôi do ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng nước và sức khỏe tôm. Các bệnh phổ biến trong mùa nắng nóng bao gồm hoại tử gan tụy, đốm trắng, phân trắng và bệnh đường ruột. Để giảm thiểu thiệt hại, người nuôi cần thực hiện đồng bộ các biện pháp quản lý môi trường, dinh dưỡng, và sử dụng chế phẩm sinh học hợp lý.

Việc chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu và xây dựng quy trình nuôi bền vững sẽ giúp ngành nuôi tôm phát triển ổn định và giảm thiểu rủi ro do thời tiết khắc nghiệt.