Quá Trình Lột Vỏ: Chìa Khóa Để Tôm Phát Triển Bền Vững

Nuôi tôm là một trong những ngành thủy sản phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei), nhờ vào nhu cầu cao từ thị trường trong và ngoài nước. Trong vòng đời của tôm, một trong những giai đoạn quan trọng và cần thiết để tôm phát triển là quá trình lột vỏ. Quá trình này không chỉ ảnh hưởng đến sự sinh trưởng mà còn quyết định đến sức khỏe và năng suất của tôm nuôi.

Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều hộ nuôi tôm gặp phải tình trạng tôm chậm lột vỏ, gây ảnh hưởng đến tốc độ sinh trưởng và có thể dẫn đến thiệt hại kinh tế. Bài viết này sẽ đi sâu vào tìm hiểu quy trình lột vỏ của tôm, các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình này, cũng như các biện pháp quản lý hiệu quả để đảm bảo tôm phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao.

Quy trình lột vỏ của tôm

Quá trình lột vỏ ở tôm là một chu trình sinh học quan trọng, diễn ra nhiều lần trong vòng đời của tôm. Tôm thường lột vỏ vào ban đêm, từ khoảng 22h đến 2h sáng. Mỗi lần lột vỏ, tôm sẽ loại bỏ lớp vỏ kitin cũ và hình thành lớp vỏ mới, tạo điều kiện cho sự phát triển về kích thước và trọng lượng.

Quy trình lột vỏ

• Giai đoạn chuẩn bị: Khi lớp vỏ cũ đã lão hóa, tôm sẽ bắt đầu chuẩn bị cho quá trình lột vỏ. Vỏ tôm sẽ nứt ra giữa khớp đầu ngực và phần bụng. Đây là giai đoạn rất quan trọng, quyết định sự thành công của quá trình lột vỏ.
• Thực hiện lột vỏ: Tôm sẽ dùng cơ bắp để uốn cong mình, từ đó giúp phần bụng và các phần phụ phía sau tách khỏi lớp vỏ cũ. Giai đoạn này rất nhạy cảm, tôm sẽ rất yếu và dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh.
• Hình thành lớp vỏ mới: Sau khi lột vỏ, tôm sẽ hình thành lớp vỏ mới. Tuy nhiên, lớp vỏ này sẽ không cứng ngay lập tức mà cần thời gian để ổn định và tăng cường độ cứng. Trong giai đoạn này, tôm dễ bị nhiễm bệnh hơn, do đó việc quản lý môi trường sống và dinh dưỡng là rất cần thiết.

Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình lột vỏ của tôm

Quá trình lột vỏ của tôm không chỉ phụ thuộc vào bản thân tôm mà còn chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố môi trường, dinh dưỡng và sức khỏe. Dưới đây là một số yếu tố chính cần chú ý:

Chất lượng thức ăn

Thức ăn là yếu tố quan trọng hàng đầu trong nuôi tôm. Thức ăn không đạt chất lượng, thiếu hụt các khoáng chất và chất đạm cần thiết sẽ làm cho tôm chậm lột xác. Đặc biệt, các khoáng chất như canxi, magie, và các vitamin là rất quan trọng trong quá trình hình thành vỏ mới cho tôm.

• Đối với tôm thẻ chân trắng, việc bổ sung thức ăn chất lượng cao và đầy đủ dinh dưỡng là cực kỳ cần thiết. Các chế độ ăn uống nên đảm bảo có đủ protein, lipid, và các vi chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển.

Điều kiện môi trường sống

Các yếu tố môi trường như oxy hòa tan, độ mặn, độ pH và độ kiềm cũng có ảnh hưởng lớn đến quá trình lột xác của tôm. Tôm cần một lượng oxy hòa tan cao gấp đôi so với bình thường để có thể lột xác thành công.

• Nồng độ oxy: Cần duy trì nồng độ oxy hòa tan trong ao nuôi ở mức cao, thường từ 5 mg/l trở lên. Việc sử dụng các hệ thống sục khí là rất cần thiết để cung cấp oxy cho tôm.
• Độ pH và độ kiềm: Độ pH nên được duy trì trong khoảng từ 7,5 đến 8,5 để tôm có thể sinh trưởng và phát triển tốt. Độ kiềm cũng cần phải ổn định, giúp tôm dễ dàng chuyển hóa và hấp thụ các chất dinh dưỡng.

Yếu tố dịch bệnh

Các bệnh tôm như bệnh gan tụy, phân trắng, và nấm cũng sẽ gây ảnh hưởng đến khả năng lột xác. Khi tôm bị bệnh, sức khỏe của chúng giảm sút, làm cho quá trình lột xác gặp khó khăn hoặc không thể diễn ra.

• Phòng ngừa dịch bệnh: Cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh bằng cách kiểm tra sức khỏe định kỳ, vệ sinh ao nuôi, và sử dụng các chế phẩm sinh học để tiêu diệt vi khuẩn và ký sinh trùng.

Biện pháp kích thích lột vỏ cho tôm

Để giúp tôm lột vỏ hiệu quả và nhanh chóng, cần thực hiện một số biện pháp sau:

Thay nước thường xuyên

Việc thay nước thường xuyên giúp cải thiện chất lượng nước, loại bỏ tạp chất và cung cấp oxy cho tôm. Nên thay từ 20% đến 30% lượng nước trong ao nuôi để duy trì môi trường sống ổn định cho tôm.

Diệt khuẩn và xử lý vi sinh

Sử dụng các chế phẩm sinh học để diệt khuẩn và xử lý vi sinh trong ao nuôi. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh và tạo điều kiện thuận lợi cho tôm lột xác.

Bổ sung chất dinh dưỡng

Cần bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết như canxi, magie và vitamin vào ao nuôi để kích thích tôm lột vỏ. Việc này giúp tôm có đủ khoáng chất để hình thành lớp vỏ mới.

Duy trì độ pH

Đảm bảo độ pH trong ao nuôi luôn ở mức tối ưu. Điều này có thể được thực hiện bằng cách sử dụng vôi hoặc các chế phẩm khác để điều chỉnh độ pH.

Giảm lượng thức ăn

Trong thời gian tôm lột vỏ, nên giảm lượng thức ăn từ 10% đến 30%. Tôm vừa lột xác sẽ không thể bơi đi xa để tìm thức ăn và cần hấp thụ khoáng chất để giúp lớp vỏ nhanh cứng lại.

Quá trình lột vỏ là một phần không thể thiếu trong vòng đời phát triển của tôm. Việc quản lý hiệu quả quá trình này sẽ giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm tôm nuôi. Các hộ nuôi tôm cần chú ý đến chất lượng thức ăn, điều kiện môi trường sống và sức khỏe của tôm để đảm bảo rằng quá trình lột vỏ diễn ra suôn sẻ.