Quản lý môi trường nước để đảm bảo thành công trong nuôi tôm

Ngành nuôi tôm tại Việt Nam đã trở thành một trong những ngành nông nghiệp và thủy sản quan trọng nhất với giá trị kinh tế cao và khả năng xuất khẩu lớn. Tuy nhiên, để đảm bảo sự thành công và hiệu quả trong nuôi tôm, bà con nông dân cần quan tâm đến nhiều yếu tố ảnh hưởng, bao gồm cả các yếu tố vật lý và hoá học. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ đi sâu vào tìm hiểu về những yếu tố này và cách chúng ảnh hưởng đến quá trình nuôi tôm tại Việt Nam.

Nhập khẩu vật liệu và máy móc thiết bị đầu vào

Trong ngành nuôi tôm, việc chọn lựa vật liệu và máy móc thiết bị đầu vào là một phần quan trọng để bắt đầu và duy trì hoạt động nuôi tôm. Các hệ thống ao nuôi, hệ thống xử lý nước, hệ thống thức ăn tự động và nhiều công cụ khác đều cần phải được lựa chọn cẩn thận để đảm bảo chúng phù hợp với môi trường nuôi tôm cụ thể. Ví dụ, ao nuôi cần được xây dựng sao cho có khả năng kiểm soát nhiệt độ và độ mặn của nước. Ngoài ra, các thiết bị như máy sục khí (aerator) cũng rất quan trọng để duy trì lượng oxy hòa tan trong nước. Nếu thiết bị không đáp ứng được yêu cầu, có thể dẫn đến sự chết tôm và giảm hiệu suất sản xuất.

Nhiệt độ của nước

Nhiệt độ của nước là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hoạt động sống của tôm. Tôm là loài động vật máu lạnh, điều này có nghĩa rằng nhiệt độ của môi trường xung quanh có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của họ. Sự thích nghi của tôm với nhiệt độ nước khác nhau là khá đa dạng, vì vậy nhiệt độ của nước cần phải được quản lý và kiểm soát cẩn thận.

Đối với tôm sú, nhiệt độ thích hợp để nuôi là từ 28 đến 30 độ C, trong khi tôm thẻ thì thường phát triển tốt ở nhiệt độ từ 25 đến 30 độ C. Nếu nhiệt độ biến động quá nhanh hoặc quá lớn, tôm có thể ngừng ăn và không phát triển. Ví dụ, trong những ngày nhiệt độ biến động từ 3 đến 5 độ C, tôm có thể trải qua giai đoạn kém ăn hoặc ngừng ăn, dẫn đến sự chậm trưởng thành hoặc thậm chí là chết.

Do đó, môi trường nước ao nuôi tôm cần phải được kiểm soát với sự ổn định trong nhiệt độ để đảm bảo sự phát triển và tăng trưởng của tôm.

Độ mặn của nước

Độ mặn của nước cũng là một yếu tố quan trọng đối với nuôi tôm. Tùy thuộc vào loại tôm và giai đoạn phát triển, độ mặn cần được điều chỉnh sao cho phù hợp. Độ mặn lý tưởng cho tôm sú thường là từ 18 đến 20‰, trong khi tôm thẻ cần độ mặn từ 25 đến 28‰.

Sự thay đổi đột ngột của độ mặn có thể gây ra tress cho tôm, và việc duy trì mức độ độ mặn phù hợp là quan trọng để đảm bảo sức kháng với các bệnh tật. Độ mặn quá cao hoặc quá thấp đều có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho ngành nuôi tôm.

Độ trong của nước

Độ trong của nước có thể giúp bà con nông dân dự đoán được tình trạng dinh dưỡng trong môi trường nước ao nuôi tôm. Độ trong thích hợp cho các ao nuôi tôm thường từ 30 đến 45cm.

Nếu nước quá trong, cần kiểm tra lại độ pH của nước nuôi. Nếu pH thấp, ta có thể cần phải bón thêm vôi vào ao nuôi. Ngoài ra, việc kết hợp bón phân và sử dụng các sản phẩm gây màu nước ao nuôi có thể cung cấp chất dinh dưỡng và kích thích sự phát triển của tảo, từ đó làm giảm độ trong của nước ao. Nước quá trong có thể là dấu hiệu của thiếu dinh dưỡng, trong khi nước quá đục có thể cho thấy nồng độ dinh dưỡng cao, cả hai đều cần được quan sát và xử lý để tránh ảnh hưởng đến sức kháng của tôm và hiệu suất sản xuất.

Dưỡng khí hoà tan trong nước (Dissolved Oxygen)

Lượng dưỡng khí hoà tan trong nước là một trong những yếu tố cực kỳ quan trọng trong nuôi tôm. Tôm cần oxy để thực hiện quá trình hô hấp, và nếu lượng oxy trong nước quá thấp, tôm có thể chết hàng loạt.

Sự quang tổng hợp của các phiên sinh vật diễn ra chủ yếu vào ban ngày, tạo ra oxy hòa tan trong nước. Tuy nhiên, vào ban đêm, khi không có ánh nắng mặt trời, cần phải sử dụng máy sục khí (aerator) hoặc thay lớp nước mới để cung cấp oxy cho ao nuôi tôm.

Các triệu chứng của tôm khi ao hồ bị thiếu oxy bao gồm tôm tập trung gần mặt nước, tôm giảm di chuyển nhưng tăng tốc độ hô hấp, và có thể gây chết tôm.

Độ pH

Độ pH của ao hồ cũng là một yếu tố quan trọng cần được kiểm soát hàng ngày. Độ pH thích hợp cho ao nuôi tôm thường nằm trong khoảng 7,2 đến 8,8. Sự thay đổi nhỏ của pH có thể ảnh hưởng đến sức kháng của tôm và hoạt động của họ.

Độ pH của ao hồ thường tăng vào ban ngày và giảm vào ban đêm. Việc duy trì độ pH ổn định là quan trọng để đảm bảo môi trường nước ổn định cho tôm. Nếu độ pH thấp, cần phải bón thêm vôi vào ao nuôi để điều chỉnh.

Thán khí (Carbon dioxide – CO2)

CO2 cũng là một yếu tố quan trọng trong quá trình nuôi tôm, vì nó cần thiết cho sự quang tổng hợp của các phiên sinh vật để tạo ra đủ lượng oxy cần thiết cho tôm. Tuy nhiên, nếu lượng CO2 quá nhiều, cần phải sử dụng máy sục khí để đẩy CO2 ra khỏi môi trường nước.

Độ kiềm

Độ kiềm của nước có vai trò quan trọng trong ao nuôi tôm vì nó đóng vai trò là chất đệm và cung cấp CO2 cho hiện tượng quang tổng hợp. Độ kiềm của nước cần duy trì ở mức ổn định để đảm bảo sự phát triển của tôm.

Độ cứng của nước

Độ cứng của nước liên quan đến tổng số kim loại hoá trị 2, đặc biệt là canxi và magiê trong nước. Độ cứng của nước thường được tính bằng ppm của chất carbonate canxi (CaCO3) trong nước. Độ cứng của nước cần duy trì trong khoảng từ 20 đến 150 ppm để đảm bảo nuôi tôm hiệu quả.

Hợp chất Nitrogen (Nitrogenous compounds)

Hợp chất Nitrogen bao gồm amonia, nitrit và nitrate. Quá trình chuyển hóa các hợp chất này có thể ảnh hưởng đến sức kháng của tôm và tình trạng dinh dưỡng trong ao.

Amonia trong nước phải được kiểm soát cẩn thận vì nó có thể gây độc tôm. Quá trình chuyển hóa amonia thành nitrite và nitrate cũng cần được theo dõi và kiểm soát để đảm bảo môi trường nước trong ao nuôi tôm lành mạnh.

Kết luận

Quản lý và kiểm soát các yếu tố vật lý và hoá học trong môi trường nước là rất quan trọng để đảm bảo sự thành công của ngành nuôi tôm tại Việt Nam. Bà con nông dân cần chú ý đến các yếu tố này và thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ sức kháng của tôm và tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất nuôi tôm hiệu quả. Việc quản lý chặt chẽ môi trường nước và áp dụng các biện pháp phù hợp là một phần quan trọng để đảm bảo nguồn cung ứng tôm đạt chất lượng và đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng tăng.