Cách Sử Dụng Đúng Các Chất Nâng Hoặc Hạ pH Để Bảo Vệ Sức Khỏe Tôm

Cách Sử Dụng Đúng Các Chất Nâng Hoặc Hạ pH Để Bảo Vệ Sức Khỏe Tôm 

pH là một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tôm nuôi và môi trường ao nuôi. pH thể hiện tính axit hoặc kiềm của nước, với thang đo từ 0 đến 14. Mức pH lý tưởng cho ao nuôi tôm nằm trong khoảng 7,5 - 8,5. Nếu pH quá cao hoặc quá thấp, tôm dễ bị stress, giảm khả năng miễn dịch và tăng nguy cơ mắc bệnh.

Ảnh hưởng của pH bất thường:

pH thấp (< 7): Làm tăng tính độc của kim loại nặng, ảnh hưởng đến hệ hô hấp và tiêu hóa của tôm.

pH cao (> 9): Làm tăng tính độc của amoniac (NH3), gây stress và làm tổn thương mô tế bào của tôm.

Dao động pH lớn: Nếu chênh lệch pH giữa sáng và tối vượt quá 0,5, tôm dễ bị sốc và giảm sức khỏe.

Các chất nâng pH và cách sử dụng đúng

 Các chất nâng pH phổ biến

Dưới đây là một số chất thường được sử dụng để nâng pH trong ao nuôi tôm:

Vôi tôi (Ca(OH)₂):

Công dụng: Vôi tôi có khả năng tăng pH nhanh chóng do tính kiềm mạnh.

Cách sử dụng:

Hòa tan vôi tôi vào nước, sau đó rải đều lên mặt ao.

Liều lượng: 10-20 kg/1.000 m² ao, tùy thuộc vào mức độ giảm pH.

Lưu ý: Không sử dụng vôi tôi trực tiếp nếu pH đã gần mức tối ưu để tránh làm tăng pH quá mức.

Dolomite (CaMg(CO₃)₂):

Công dụng: Dolomite không chỉ nâng pH mà còn bổ sung canxi và magiê, giúp cải thiện chất lượng nước.

Cách sử dụng:

Rải trực tiếp xuống ao hoặc hòa tan trước khi sử dụng.

Liều lượng: 15-25 kg/1.000 m² ao.

Lưu ý: Nên sử dụng vào buổi sáng khi pH có xu hướng thấp nhất.

Vôi nông nghiệp (CaCO₃):

Công dụng: Tăng pH từ từ và ổn định môi trường ao nuôi.

Cách sử dụng:

Rải trực tiếp hoặc pha loãng trước khi sử dụng.

Liều lượng: 10-15 kg/1.000 m² ao.

Lưu ý: Thích hợp cho việc ổn định pH lâu dài.

Sodium carbonate (Na₂CO₃, soda ash):

Công dụng: Tăng pH hiệu quả trong thời gian ngắn.

Cách sử dụng:

Pha loãng trước khi rải đều xuống ao.

Liều lượng: 1-2 kg/1.000 m³ nước.

Lưu ý: Kiểm tra pH trước và sau khi sử dụng để tránh tăng quá mức.

Nguyên tắc khi sử dụng chất nâng pH

Không nâng pH quá nhanh trong thời gian ngắn vì tôm dễ bị sốc.

Kiểm tra pH thường xuyên vào sáng sớm và chiều tối để điều chỉnh kịp thời.

Tránh sử dụng chất nâng pH vào ban đêm, khi tôm đang ở trạng thái nghỉ ngơi.

 Các chất hạ pH và cách sử dụng đúng

Các chất hạ pH phổ biến

Khi pH trong ao nuôi tôm quá cao, cần sử dụng các chất hạ pH để đưa về mức lý tưởng. Dưới đây là một số chất được sử dụng phổ biến:

Axit phosphoric (H₃PO₄):

Công dụng: Làm giảm pH nhanh chóng và an toàn khi được sử dụng đúng liều lượng.

Cách sử dụng:

Pha loãng axit với nước theo tỷ lệ 1:10, sau đó rải đều xuống ao.

Liều lượng: 0,5-1 lít/1.000 m³ nước.

Lưu ý: Tránh sử dụng vào ban đêm để giảm nguy cơ sốc cho tôm.

Axit axetic (CH₃COOH):

Công dụng: Hạ pH hiệu quả, ít gây ảnh hưởng đến vi sinh vật có lợi.

Cách sử dụng:

Pha loãng trước khi rải xuống ao.

Liều lượng: 0,5-1 lít/1.000 m³ nước.

Lưu ý: Kiểm tra pH sau khi sử dụng để đảm bảo đạt mức mong muốn.

Axit citric (C₆H₈O₇):

Công dụng: Hạ pH tự nhiên, thường được sử dụng khi muốn duy trì hệ vi sinh trong ao.

Cách sử dụng:

Pha loãng và rải đều.

Liều lượng: 0,5-0,8 kg/1.000 m³ nước.

Lưu ý: Axit citric thường an toàn hơn so với axit mạnh.

CO₂ (khí carbon dioxide):

Công dụng: Giảm pH bằng cách tạo ra axit carbonic khi tan trong nước.

Cách sử dụng:

Phun khí CO₂ trực tiếp xuống ao nuôi.

Lưu ý: Cách này chỉ nên áp dụng khi có thiết bị chuyên dụng để kiểm soát lượng CO₂.

Nguyên tắc khi sử dụng chất hạ pH

Tránh hạ pH đột ngột để giảm nguy cơ stress và sốc cho tôm.

Không sử dụng các chất hạ pH vào thời điểm trời mưa lớn hoặc nhiệt độ nước thấp.

Kết hợp sử dụng các biện pháp sinh học (như bổ sung vi sinh) để duy trì ổn định pH lâu dài.

Các biện pháp hỗ trợ duy trì pH ổn định

Quản lý tảo và thực vật thủy sinh:

Tảo quang hợp làm tăng pH vào ban ngày và giảm vào ban đêm. Cần kiểm soát mật độ tảo để tránh dao động pH quá lớn.

Sử dụng vi sinh xử lý nước để duy trì cân bằng hệ sinh thái.

Bổ sung khoáng chất:

Sử dụng dolomite và các loại khoáng tự nhiên để ổn định pH và bổ sung chất dinh dưỡng cho ao.

Quản lý bùn đáy:

Loại bỏ bùn đáy định kỳ để giảm tích tụ axit hữu cơ gây giảm pH.

Sử dụng chế phẩm sinh học để phân hủy bùn hiệu quả.

Giảm lượng thức ăn dư thừa:

Thức ăn thừa và chất thải từ tôm dễ phân hủy, tạo axit làm giảm pH. Do đó, cần điều chỉnh lượng thức ăn phù hợp.

Một số lưu ý quan trọng

Theo dõi pH thường xuyên: Sử dụng thiết bị đo pH hoặc giấy quỳ để kiểm tra ít nhất 2 lần/ngày (sáng và tối).

Sử dụng liều lượng hợp lý: Dựa vào kích thước ao, mức độ thay đổi pH và loại chất sử dụng.

Phối hợp với các biện pháp sinh học: Kết hợp sử dụng vi sinh và khoáng chất để ổn định pH lâu dài, hạn chế phụ thuộc vào hóa chất.

Thực hiện trước khi thả giống: Điều chỉnh pH và ổn định môi trường nước trước khi thả tôm để đảm bảo tỷ lệ sống cao.

Kết luận

Việc kiểm soát pH trong ao nuôi tôm không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tôm mà còn tăng năng suất và hiệu quả kinh tế. Các chất nâng hoặc hạ pH cần được sử dụng đúng cách, với liều lượng hợp lý và tuân thủ các nguyên tắc an toàn. Ngoài ra, kết hợp các biện pháp sinh học và quản lý môi trường ao nuôi sẽ giúp duy trì pH ổn định trong suốt vụ nuôi, đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành nuôi trồng thủy sản.