Giá tôm giảm mạnh, người nuôi tôm lo lắng

Năm 2022, thị trường xuất khẩu tôm đầy hứa hẹn đã mang lại niềm tin cho người nuôi tôm ở Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL). Tuy nhiên, khi bước vào năm 2023 và chuẩn bị cho vụ nuôi mới, họ đang phải đối mặt với một loạt khó khăn và thách thức đáng lo ngại.

Trong hơn 4 tháng đầu năm, tiến độ thả tôm và nuôi tôm tại các tỉnh ven biển của ĐBSCL đang chậm hơn so với cùng kỳ năm trước. Trong tỉnh Sóc Trăng, một trong những địa phương lớn về nuôi tôm, diện tích thả nuôi tôm vẫn còn thấp so với kế hoạch. Dự kiến năm 2023 sẽ có 51.000 ha đất nuôi tôm, nhưng cho đến thời điểm đầu tháng 5, chỉ có hơn 13.500 ha đã thả tôm. Trong đó, tôm thẻ chân trắng chiếm 11.120 ha, tôm sú chiếm 2.370 ha, chỉ đạt 26,5% so với kế hoạch và 65% so với cùng kỳ năm trước.

Mặc dù tình hình dịch bệnh tôm đã ổn định hơn so với năm trước, với thiệt hại khoảng 210 ha, thấp hơn gần 200 ha so với cùng kỳ, nhưng giá tôm thương phẩm đã suy giảm đáng kể. Vào đầu tháng 5, giá tôm đã giảm từ 3.000 đồng/kg đến 20.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm 2022. Riêng loại tôm cỡ 20 con/kg vẫn duy trì giá trên 220.000-240.000 đồng/kg, cao hơn khoảng 5.000-6.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm trước. Các loại tôm khác từ 30 con/kg đến 130 con/kg đều giảm ít nhất 3.000 đồng/kg và đến 21.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm trước.

Các doanh nghiệp thu mua và chế biến thủy sản tại Sóc Trăng ghi nhận giá tôm thấp hơn, đặc biệt là loại tôm thẻ cỡ 50 con/kg, giá dao động từ 105.000 đồng/kg đến 121.000 đồng/kg, giảm từ 5.000 đồng đến 21.000 đồng/kg so với cùng kỳ. Loại tôm cỡ 100 con/kg được thu mua với giá 87.000-102.000 đồng/kg, giảm 3.000-6.000 đồng/kg so với cùng kỳ. Tuy nhiên, loại tôm này vẫn có thị trường tốt trong nội địa và các tỉnh phía Bắc.

Sự giảm giá mạnh mẽ của tôm đã khiến người nuôi tôm lo lắng và do dự trong việc bắt đầu mùa nuôi mới. Một số địa phương có vùng nuôi xa vào vùng nội địa, nước mặn lên trễ, làm cho mùa thả tôm bị chậm hơn. Điều này đã gây áp lực lớn lên người nuôi tôm, bởi các chi phí đầu vào như con giống tôm và thức ăn thủy sản đã tăng, làm tăng giá thành nuôi tôm và giảm lợi nhuận. Nhiều hộ nuôi tôm quy mô nhỏ đang gặp khó khăn vì thiếu vốn để mua con giống và thức ăn khi các đại lý không đầu tư.

Tại Bạc Liêu, một số người nuôi tôm đã gặp khó khăn với bệnh EHP (bệnh viêm ruột tôm) khiến tôm phát triển chậm và hiệu quả nuôi tôm giảm đi. Nếu tình hình này tiếp tục kéo dài, các nhà máy chế biến thủy sản sẽ đối mặt với khó khăn do thiếu nguyên liệu.

Tuy nhiên, người nuôi tôm vẫn hy vọng vào sự phục hồi của thị trường và giá tôm tốt hơn để họ có thể thả tôm. Một số người cho rằng chờ đợi đủ mặn để thả tôm chậm hơn cũng không sao, bởi họ đã thể hiện khả năng ứng dụng công nghệ và kiểm soát nguồn nước tốt, đảm bảo chất lượng tôm giống và hiệu quả nuôi tôm. Một số trại nuôi tôm đã thử nghiệm việc lót bạt đáy và ứng dụng công nghệ cao từ các doanh nghiệp đầu tư ở Sóc Trăng và Bạc Liêu, và họ đã thu hoạch tôm đúng mùa với sản lượng 25-30 tấn/ao.

Tuy nhiên, vấn đề quan trọng tiếp theo vẫn là làm thế nào để giảm giá thành trong việc nuôi tôm. Các doanh nghiệp xuất khẩu đang tìm kiếm giải pháp để giải quyết khó khăn, mở rộng thị trường để ngành tôm có thể vượt qua giai đoạn khó khăn này. Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu tôm sang Mỹ và EU giảm sút, doanh nghiệp đã chủ động tìm cách mở rộng thị trường sang các quốc gia khác.

Ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta (Fimex-VN), nhận định: Khó khăn lớn nhất mà ngành tôm đang phải đối mặt hiện nay là giá tôm thấp trong bối cảnh giá thành nuôi tôm tăng cao. Khả năng xuất khẩu tôm giảm do tình hình lạm phát và suy thoái kinh tế toàn cầu, cùng với sự cạnh tranh từ các nước như Ecuador và Ấn Độ cung cấp nhiều loại tôm giá rẻ. Do đó, mỗi doanh nghiệp đang phải tìm ra cách riêng để đối mặt với những khó khăn này, có thể là tiết kiệm, giảm giá, nâng cao chất lượng sản phẩm hoặc giới thiệu các sản phẩm mới. 

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) đã đề xuất Bộ Công Thương và Ngân hàng Nhà nước giảm lãi suất cho các doanh nghiệp thủy sản để họ có thể tiếp tục mua nguyên liệu sản xuất trong nước. Ông Lực cho rằng đây là một trong những giải pháp cần được hỗ trợ ngay lập tức. Ông dự đoán rằng thị trường xuất khẩu tôm có thể phục hồi hơn trong đầu quý III năm 2023 sau khi bán hết tồn kho từ năm trước.