Ký sinh trùng trên tôm: Nguy cơ và cách phòng ngừa

Ký Sinh Trùng Trên Tôm: Sự Hiểm Họa và Cách Nhận Biết

Ký sinh trùng là một loại sinh vật chủ yếu sống ký sinh trên các sinh vật khác, bao gồm con người, thực vật và động vật. Chúng tồn tại và phát triển hoàn toàn dựa vào ký chủ để tồn tại. Mặc dù ký sinh trùng hiếm khi gây tử vong trực tiếp cho ký chủ, nhưng chúng có thể là nguồn lây nhiễm bệnh và một số loài ký sinh trùng có thể gây tử vong cho ký chủ.

Có nhiều loại ký sinh trùng khác nhau, từ những loài siêu nhỏ chỉ có thể nhìn thấy dưới kính hiển vi cho đến những loài lớn hơn có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Trong trường hợp tôm, có bốn loại ký sinh trùng chủ yếu mà chúng thường gặp phải:

1. Vi Bào Tử Trùng Enterocytozoon hepatopenaei (EHP):

Vi bào tử trùng EHP nhiễm trong tế bào mô ống gan tụy của tôm. Chúng được coi là một dạng ký sinh trùng trên tôm, tiêu thụ dinh dưỡng và năng lượng từ gan tụy, làm cho tôm chậm lớn và kích thước thân trở nên bất thường.

Biểu hiện: Tôm nhiễm EHP thường chuyển sang màu trắng đục hoặc trắng sữa. Khi tôm lớn hơn, biểu hiện này trở nên rõ ràng hơn, với nhiều con tôm có phần lưng hoặc cuối cơ thể trở nên đục.

2. Haplosporidian Infections, Hepatopancreatic Haplosporidiosis:

Ký sinh trùng Haplosporidian nhiễm vào gan và tụy của tôm, gây ra các biểu hiện như: gan tụy co lại, cơ thể tôm nhợt nhạt, sắc tố Melanin trong tế bào biểu bì giảm, tôm phát triển chậm và tỷ lệ Feed Conversion Ratio (FCR) tăng lên.

3. Trùng Hai Tế Bào Gregarine:

Trùng hai tế bào Gregarine là một dạng ký sinh trùng nằm trong ruột tôm, sử dụng động vật chân đốt và động vật thân mềm làm vật chủ trung gian. Khi tôm nhiễm Gregarine, chúng thường gây tổn thương niêm mạc ruột, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn có hại xâm nhập và gây bệnh đường ruột cho tôm.

4. Vermiform (Dạng Giun):

Vermiform (Dạng Giun) thường xuất hiện trong ống gan, tụy và ruột giữa của tôm, dẫn đến tình trạng tôm giảm ăn và phát triển chậm. Khi tôm nhiễm Vermiform ở mật độ cao, chúng thải ra môi trường nước một loạt phân màu trắng được gọi là "hội chứng phân trắng" ở tôm.

Triệu chứng của Tôm Mắc Ký Sinh Trùng:

Tôm phát triển chậm, đặc biệt sau 30 ngày.

Gan tụy tôm sưng to, có màu xanh hoặc đen, và kiểm tra dưới kính hiển vi có thể thấy ký sinh trùng. Ruột tôm trở nên nhỏ, mảnh, cong xoắn, đứt khúc và có màu nâu.

Tôm ăn nhiều nhưng tiêu hóa kém, phân mát và lỏng.

Mẫu gan của tôm chứa ký sinh trùng hoặc cho kết quả dương tính khi kiểm tra bằng phương pháp PCR.

Tôm có đường ruột mang hình dạng ziczac.

Đốt cuối đuôi của tôm sưng to, có màu đục như hạt gạo.

Tôm bị nhiễm ký sinh trùng nặng có thể bơi lơ đờ và tấp mé vào bờ.

Nguy Hiểm của Ký Sinh Trùng đối với Tôm:

Tôm bị nhiễm ký sinh trùng với mật độ cao sẽ làm giảm hoạt động tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng, khiến tôm trở nên biếng ăn và phát triển chậm, dẫn đến tỷ lệ sống thấp. Một số loài ký sinh trùng có thể gây tổn thương niêm mạc ruột, tạo điều kiện cho sự xâm nhập của các tác nhân gây bệnh thứ cấp.

Ngoài ra, mật độ cao của ký sinh trùng trên tôm có thể gây cản trở quá trình hình thành vỏ mới, làm tôm chậm lớn và tăng nguy cơ mắc các bệnh khác.

Nguyên Nhân và Điều Kiện Gây Bệnh Ký Sinh Trùng trên Tôm:

Nguyên Nhân Gây Bệnh:

Ký sinh trùng EHP tồn tại trong môi trường nước và có thể tấn công tôm theo một số cách: qua nhiễm từ mẹ sang con, qua việc ăn tôm chết nhiễm EHP hoặc tiếp xúc trực tiếp với môi trường nước nhiễm EHP.

Môi trường nước có mật độ cao của ký sinh trùng có thể gây ra bệnh, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết nắng nóng, nhiệt độ nước cao, và mật độ nuôi tôm cao. Cải tạo ao nuôi không đảm bảo quy trình kỹ thuật cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh.

Điều Kiện Gây Bệnh:

Bệnh thường xuất hiện ở tôm từ 40 đến 50 ngày tuổi trở lên, thường vào mùa nắng nóng, khi nhiệt độ nước cao và mật độ nuôi tôm trong ao cao. Các ao nuôi tôm cải tạo không đảm bảo quy trình kỹ thuật cũng là một điều kiện tạo ra môi trường thuận lợi cho bệnh.

Tôm nuôi trong ao đất có thể phát hiện nhiễm ký sinh trùng chỉ sau khoảng 10 ngày. Trong trường hợp ao nuôi chứa nhiều vật chủ trung gian như nhuyễn thể vỏ cua, còng, vỏ tôm lột, hoặc giun đốt, nguy cơ nhiễm ký sinh trùng cao hơn.

Chất lượng môi trường nước kém, sự tích tụ của các chất hữu cơ trong ao, và thức ăn dư thừa trong ao cũng là những điều kiện tạo ra môi trường thích hợp cho ký sinh trùng phát triển.

Phòng và Nhận Biết Bệnh Ký Sinh Trùng ở Tôm:

1. Cách Phòng Bệnh:

Lựa chọn con giống tôm chất lượng để giảm nguy cơ nhiễm ký sinh trùng từ ban đầu.

Thực hiện diệt khuẩn môi trường nước trong ao để duy trì sự khỏe mạnh của tôm.

Sát trùng nguồn nước nuôi tôm khi xuất hiện các dấu hiệu của bệnh. Sát trùng có thể được thực hiện bằng cách sử dụng iodine theo liều lượng và thời gian xử lý được quy định.

Đảm bảo sát trùng nước ao lắng và khử trùng ao trước khi thả tôm.

2. Cách Nhận Biết Bệnh:

Nhận biết bệnh dựa trên các triệu chứng cụ thể như tôm chậm lớn, màu sắc và biểu hiện của gan tụy và ruột tôm, thái độ ăn uống của tôm và quan sát vùng cuối đuôi của tôm.

Mẫu gan của tôm có thể được kiểm tra bằng kỹ thuật phân tích PCR để xác định sự hiện diện của ký sinh trùng.

Ký sinh trùng trên tôm là một vấn đề quan trọng trong nuôi tôm, và việc phòng ngừa và xử lý bệnh này có thể giúp duy trì sức kháng và sức khỏe của tôm, đồng thời đảm bảo kết quả nuôi tôm hiệu quả và bền vững.